کناز بن حصین
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| کنیه | اَبوُمَرْثَدِ |
| لقب | غَنَوی |
| محل زندگی | مکه، مدینه |
| مهاجر/انصار | مهاجر |
| نسب/قبیله | بنی غنی |
| خویشاوندان | مرثد بن ابی مرثد |
| درگذشت | ۱۲ق |
| مدفن | مدینه |
| مشخصات دینی | |
| حضور در جنگ‌ها | سریه حمزه بن عبدالمطلب، بدر، احد و خندق |
| هجرت به | مدینه |
| نقش‌های برجسته | حلیف حمزه بن عبدالمطلب |
| آثار | نقل روایتی از پیامبر اکرم(ص) |
کنّاز بن حُصَین (درگذشت ۱۲ق)، مشهور به اَبوُ مَرْثَدِ غَنَوی، صحابی پیامبر(ص) از طایفه بنی غنی و از اعراب مُضَری بود و حلیف و همسال حمزه بن عبدالمطلب شمرده می‌شد. وی از نخستین مهاجران بود و در مدینه، پیامبر(ص) میان او و عِبادة بن صامِت پیمان برادری برقرار کرد. ابی مرثد در جنگ‌های زمان پیامبر(ص) شرکت داشت، وی در زمان ابوبکر در مدینه در گذشت.
اسم، کنیه، لقب و فرزندان
کنّاز از طایفه بنی غنی و از اعراب مُضَری بود. وی حلیف[یادداشت ۱] و همسال حمزه بن عبدالمطلب شمرده می‌شد.[۱] نام اصلی او کنّاز پسر حصین بن یربوع بن طریف بن خرشة بن عبید بن سعد بن عوف بن کعب بن جلان بن غنم بن یحیی بن یعصر بن سعد بن قیس بن عیلان بن مضر است. کنیه‌اش ابومرثد و لقبش غنوی است.[۲]
انس بن ابی مرثد که کنیه‌اش ابویزید بود.[۳] و مرثد بن ابی مرثد که در سریه رجیع به شهادت رسید.[۴] فرزندان او بودند.
شرکت در جنگ‌ها
وی از نخستین مهاجران بود و در مدینه، پیامبر(ص) میان او و عِبادة بن صامِت پیمان برادری برقرار کرد.[۵]
او در سریه حمزه بن عبدالمطلب که در رمضان و آغاز هفتمین ماه هجرت اتفاق افتاد، ابومرثد یکی از ۱۵ مهاجری بود که در جنگ شرکت داشت.[۶] وی همچنین در بدر و احد و خندق و دیگر غزوات حضور یافت.[۷] فرزندش مرثد نیز که در سال سوم قمری از سوی پیامبر(ص)به سریه رجیع گسیل شده بود، در همان سریه به شهادت رسید.[۸]
درگذشت و مدفن
ابومرثد در خلافت ابوبکر در مدینه درگذشت.[۹] سال وفات وی را سال دوازدهم قمری گفته‌اند.[۱۰] او در هنگام وفات ۶۰ سال داشت.[۱۱]
برخی گفته‌اند که وی تا زمان عثمان زنده بود[۱۲] و در اجنادین شام کشته شد.[۱۳]
ابن شَدّاد نیز به نقل از ابن عساکر، قبری را در حوالی دمشق به او نسبت داده است،[۱۴] ولی با توجه به اقوال دیگر مورخان مبنی بر وفات او در مدینه -چنانکه ابن شداد نیز اشاره کرده است- این نکته درست به نظر نمی‌رسد.
روایات
از طریق ابومرثد روایتی از پیامبر(ص) نقل شده است.[۱۵]
پانویس
- ↑ عروه بن زبیر، مغازی رسول الله(ص)، ص۱۵۶؛ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۷.
- ↑ الطبقات الکبری/ترجمه، ج۳، ص۳۹.
- ↑ أسدالغابة، ج۱، ص۱۵۳.
- ↑ ابن حبیب، المحبر، ص۱۱۸؛ ابن قطیبه، المعارف، ص۳۲۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۷؛ ابن حبیب، المحبر، ص۷۱.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۹.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۵۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۷؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۵۵.
- ↑ ابن حبیب، محمد، المحبر، ص۱۱۸؛ ابن قطیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۲۷.
- ↑ عروه بن زبیر، مغازی رسول الله(ص)، ص۱۵۶؛ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۴۷؛ ابن قطیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۳۲۷.
- ↑ تاریخالطبری/ترجمه،ج۴،ص:۱۵۲۵
- ↑ الطبقات الکبری/ترجمه، ج۳، ص۳۹.
- ↑ ابن حزم، علی بن احمد، جمهره انساب العرب، ص۲۴۷.
- ↑ ابن حبان، محمد، مشاهیر علماءالامصار، ص۱۸.
- ↑ ابن شداد، محمد بن علی، الاعلاق الخطیره، ص۱۸۳؛ قس:ابن کثیر، ابن بدایه، ج۶، ص۳۵۴؛ نیز نک: یاقوت، بلدان، ج۲، ص۳۱۶.
- ↑ نک:احمد بن حنبل، مسند، جلد ۴، ص۱۳۵؛ مزّی، یوسف بن عبدالرّحمن، تحفه الاشراف، جلد ۸، ص۳۲۸-۳۲۹
یادداشت
- ↑ حلیف به معنای هم‌پیمان و هم‌قسم است. این واژه بر پیمانی رایج در عهد جاهلیت اطلاق می‌شد که بین یک نفر یا یک گروه با فرد یا گروه دیگر بسته می‌شد که در جنگ و صلح متحد یکدیگر بوده و از همدیگر ارث برده و در پرداخت دیه، ضامن یکدیگر باشند. (موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۶۹)
منابع
- ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت،دار الفکر، ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
- ابن حبان، محمد، مشاهیر علماءالامصار، به کوشش فلایشهمر، قاهره، ۱۳۷۹ق/۱۹۵۹م.
- ابن حبیب، محمد، المحبر، به کوشش ا.لیشتن اشتتر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م.
- ابن حزم، علی بن احمد، جمهره انساب العرب، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
- ابن سعد،محمد بن سعد کاتب واقدی (م ۲۳۰)، طبقات، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
- ابن شداد، محمد بن علی، الاعلاق الخطیره، به کوشش صامی دهان، دمشق، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.
- ابن قطیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.
- ابن کثیر.
- ابن بدایه.
- احمد بن حنبل، مسند، قاره، ۱۳۱۳ق.
- طبری،محمد بن جریر طبری (م ۳۱۰)، تاریخ طبری، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران، اساطیر، چ پنجم، ۱۳۷۵ش.
- عروه بن زبیر، مغازی رسول الله(ص)، به کوشش محمد مصطفی اعظمی، ریاض، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.
- مزّی، یوسف بن عبدالرّحمن، تحفه الاشراف، به کوشش عبدالصّمد شرف الدین، بمبئی، ۱۳۹۷ق/۱۹۷۷م.
- موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۷ش.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
- یاقوت، بلدان.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:دائرة المعارف بزرگ اسلامی