پرش به محتوا

محمدتقی بافقی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۷۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ آوریل ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۱: خط ۷۱:
تلاش مجدّانه او در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، در شیوه زندگی مردم بسیار مؤثر بود. از جمله اینکه وی توانست سلمانی‌های قم را متعهّد سازد که ریش مشتریان را نتراشند. یک بار، دولت خواست بافقی و سایر علما را از این کار بازدارد، اما وقتی با جواب تند بافقی که رضاخان را با فراعنه مقایسه می‌کرد روبرو شد، موقّتاً از اصرار خود چشم پوشید. بافقی به گوشزدهای شفاهی قانع نبود، چنانکه گفته شده، چندین نامه به رضاخان نوشت و از وی خواست تا سیاست‌هایی را که به نظر علما مخالف با [[اسلام]] است، تغییر دهد.
تلاش مجدّانه او در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، در شیوه زندگی مردم بسیار مؤثر بود. از جمله اینکه وی توانست سلمانی‌های قم را متعهّد سازد که ریش مشتریان را نتراشند. یک بار، دولت خواست بافقی و سایر علما را از این کار بازدارد، اما وقتی با جواب تند بافقی که رضاخان را با فراعنه مقایسه می‌کرد روبرو شد، موقّتاً از اصرار خود چشم پوشید. بافقی به گوشزدهای شفاهی قانع نبود، چنانکه گفته شده، چندین نامه به رضاخان نوشت و از وی خواست تا سیاست‌هایی را که به نظر علما مخالف با [[اسلام]] است، تغییر دهد.


درگیری بافقی با رضاخان در [[فروردین]] ۱۳۰۷ به اوج خود رسید. در این سال، همسر رضاخان و گروهی از زنان دربار، برای حضور در مراسم نوروزی، [[دوشنبه]] [[۲۹ اسفند]] ماه ۱۳۰۶، وارد [[حرم حضرت معصومه|حرم]] [[حضرت معصومه(س)]] شدند<ref>بهبودی، خاطرات، ص۱۹۹؛ مکی، تاریخ بیست سالة ایران، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۸۵.</ref> و در غرفه بالای ایوان آیینه دقایقی بی‌چادر ماندند.<ref>[http://yazdfarda.com/news/af/29856/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AE-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8 مصاحبه منتشر نشده با عصمت الملوک دولتشاهی درباره کشف حجاب]، سایت یزد فردا.</ref> وقتی بافقی از این ماجرا آگاه شد، پیغامی برای زنان فرستاد و به حضور آنان در حرم، بدان وضع اعتراض کرد و چون مؤثر واقع نشد، شخصاً به آنجا آمد و از ایشان خواست تا حرم را ترک کنند.
[[دوشنبه]] [[۲۹ اسفند]] ماه ۱۳۰۶ش، عصمت‌الملوک دولتشاهی، همسر چهارم رضاشاه، همراه گروهی که اشرف و شمس، دختران شاه از همسر دومش، تاج‌الملوک، نیز بین آنان بودند،<ref>[http://yazdfarda.com/news/af/29856/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AE-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8 مصاحبه منتشر نشده با عصمت الملوک دولتشاهی درباره کشف حجاب]، سایت یزد فردا.</ref> برای حضور در مراسم تحویل سال، وارد [[حرم حضرت معصومه|حرم]] [[حضرت معصومه(س)]] شده<ref>بهبودی، خاطرات، ص۱۹۹؛ مکی، تاریخ بیست سالة ایران، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۸۵.</ref> و در غرفه بالای ایوان آیینه بدون حجاب نشستند که صدای اعتراض مردم از هر سو بلند شد. وقتی بافقی که در مسجد بالاسر حرم مشغول نماز بوداز این ماجرا آگاه شد، پیغامی برای زنان فرستاد و وضعیت حضور آنان در حرم، اعتراض کرد و چون مؤثر واقع نشد، شخصاً به آنجا آمد و از ایشان خواست تا حرم را ترک کنند. همسر رضا شاه ابتدا بی‌اعتنایی کرد اما با بلند شدن صدای اعتراض مردم٬ همراه دیگر زنان به اتاق پشت غرفه رفت. واقعه به [[تهران]] گزارش شد. <ref>نوری همدانی٬علمای بزرگ اسلام٬ ص ۲۳۹-۲۴۲ </ref>


خانواده شاه به خانه تولیت رفتند و این واقعه را به [[تهران]] خبر دادند. [[رضاخان]] بی‌درنگ، همراه با وزیر دربار و یک فوج زرهی، از تهران روانه قم شد، نظامیان را در منظریه قم مستقر کرد و خود به همراه عده‌ای از گارد، وارد شهر شد.<ref>حکمت، سی خاطره، ۱۳۵۵ش، ص۲۰۳.</ref> رضاخان با چکمه وارد حرم شد و افراد گارد، عده‌ای را مضروب و بافقی را دستگیر کردند. غیبت موقت [[آیت الله حائری]] از قم، به دربار در این اقدام جرأت بخشیده بود. رضاشاه شخصاً بافقی را زیر لگد انداخت و به ناسزا گرفت<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۶۰ش، ج۲، ص۱۵۶.</ref> و به زندان تهران فرستاد و در یکی از جلسات هیئت دولت، واقعه را برای حاضران گزارش کرد. آیت الله حائری از طلابی که حاضر و ناظر صحنه بودند درباره عکس‌العمل مردم پرسید، وقتی که فهمید مردم با تأسف خوردن و بدون عکس‌العمل، به تدریج پراکنده شدند، فتوا داد که «صحبت و مذاکره در اطراف قضیه اتفاقیه مربوط به شیخ محمدتقی (بافقی) برخلاف شرع انور و مطلقاً [[حرام]] است».<ref>مجله حضور - تابستان ۱۳۸۵، شماره ۵۷.</ref> بافقی پس از چند ماه، بر اثر اقدام آیت اللّه حائری، از زندان آزاد ولی به شهر [[ری]] تبعید شد و در [[آستان حضرت عبدالعظیم]] به امامت جماعت و حلّ و فصل امور دینی پرداخت. وی به لحاظ [[تقوا]] و صداقت و روحیه مساعدت به مردم از محبوبیت بسیار برخوردار بود. سرانجام، در ۱۳۱۴ش توانست به [[مشهد]] سفر کند.
[[رضاخان]] همراه با وزیر دربار و یک فوج زرهی، از تهران روانه قم شد، نظامیان را در منظریه قم مستقر کرد و خود به همراه عده‌ای از گارد، وارد شهر شد.<ref>حکمت، سی خاطره، ۱۳۵۵ش، ص۲۰۳.</ref> او که غیبت موقت [[آیت الله حائری]] از قم، موجب جرأتش شده بود٬ با چکمه وارد حرم شد و افراد گارد، عده‌ای را مضروب و بافقی را دستگیر کردند. . رضاشاه شخصاً بافقی را زیر لگد انداخت و به ناسزا گرفت و به زندان تهران فرستاد. <ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۶۰ش، ج۲، ص۱۵۶.</ref>  
 
او چند روز بعد، در هشتم فروردین، در تلگرامی به فرماندهان لشکرها؛ وعاظ، ذاکرین و آخوندها را افراد «پست و بی‌وجدان و طبقه مفسد مملکت» خواند و خاطر نشان کرد ممکن بود اشخاص آن حوزه همه اعدام شوند و خود آن محوطه [= حرم حضرت معصومه] نیز... محو و معدوم گردد» اما به اقتضائات سیاسی خودداری شد.<ref>«سندهای بدون شرح»، فصل‌نامه مطالعات تاریخی، ۱۳۸۹ش، ص ۲۲۸.</ref>
 
آیت الله حائری از طلابی که حاضر و ناظر صحنه بودند درباره عکس‌العمل مردم پرسید، وقتی که فهمید مردم با تأسف خوردن و بدون عکس‌العمل، به تدریج پراکنده شدند، فتوا داد که «صحبت و مذاکره در اطراف قضیه اتفاقیه مربوط به شیخ محمدتقی (بافقی) برخلاف شرع انور و مطلقاً [[حرام]] است».<ref>مجله حضور - تابستان ۱۳۸۵، شماره ۵۷.</ref> بافقی پس از چند ماه، بر اثر اقدام آیت اللّه حائری، از زندان آزاد ولی به شهر [[ری]] تبعید شد و در [[آستان حضرت عبدالعظیم]] به امامت جماعت و حلّ و فصل امور دینی پرداخت. وی به لحاظ [[تقوا]] و صداقت و روحیه مساعدت به مردم از محبوبیت بسیار برخوردار بود. سرانجام، در ۱۳۱۴ش توانست به [[مشهد]] سفر کند.


با عزل رضاخان از سلطنت در ۱۳۲۰ ش، بافقی از تبعید رهایی یافت. پس از بازگشت به قم، در مدت کوتاهی که در آنجا اقامت داشت، از گشودن دکان‌های مشروب فروشی در آن شهر جلوگیری کرد.
با عزل رضاخان از سلطنت در ۱۳۲۰ ش، بافقی از تبعید رهایی یافت. پس از بازگشت به قم، در مدت کوتاهی که در آنجا اقامت داشت، از گشودن دکان‌های مشروب فروشی در آن شهر جلوگیری کرد.
خط ۸۲: خط ۸۶:
کسانی که از نزدیک با زندگی بافقی آشنا بودند٬ نقل کرده اند که او مقید بود تنها از وسایل و اجناسی استفاده کند که در داخل ایران ساخته شده است. سرتا پا کرباس مى پوشید. چاى ایرانى با خرما یا توت خشک مى خورد. از سماور حلبى٬ فنجان و قورى گلى که همه ساخت قم بود٬ استفاده مى کرد. او مطلقاً از اجناس خارجى استفاده نمى کرد.<ref>جمعى از مؤلفان٬ گلشن ابرار٬ ۱۳۸۶ش٬ ج۷ ٬ ص ۲۷۴.</ref>  
کسانی که از نزدیک با زندگی بافقی آشنا بودند٬ نقل کرده اند که او مقید بود تنها از وسایل و اجناسی استفاده کند که در داخل ایران ساخته شده است. سرتا پا کرباس مى پوشید. چاى ایرانى با خرما یا توت خشک مى خورد. از سماور حلبى٬ فنجان و قورى گلى که همه ساخت قم بود٬ استفاده مى کرد. او مطلقاً از اجناس خارجى استفاده نمى کرد.<ref>جمعى از مؤلفان٬ گلشن ابرار٬ ۱۳۸۶ش٬ ج۷ ٬ ص ۲۷۴.</ref>  
==درگذشت==
==درگذشت==
وی سپس از قم، عازم شهرهای مقدس [[عراق]] شد و حدود یک سال در آنجا به سر برد؛ امّا سال‌های آخر عمر را در [[ری]] سپری کرد. بافقی در [[۲۶ فروردین]] ۱۳۲۵ش درگذشت<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۱ش، ص۶۶.</ref> و در [[حرم حضرت معصومه]] دفن شد.
وی سپس از قم، عازم [[عراق]] شد و حدود یک سال در آنجا به سر برد؛ امّا سال‌های آخر عمر را در [[ری]] سپری کرد. بافقی در [[۲۶ فروردین]] ۱۳۲۵ش در اثر بیماری دار فانی را وداع گفت.<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۱ش، ص۶۶.</ref> پیکرش در [[حرم حضرت معصومه]] دفن شد.


==در نگاه محققان==
==در نگاه محققان==
برخی از محققان، واکنشِ تند بافقی را به حضور زنان بی‌حجاب در [[حرم حضرت معصومه]] در ۱۳۰۷ش، سبب تأخیر هشت ساله در [[کشف حجاب]] می‌دانند. مهدیقلی هدایت در یادداشت‌های راجع به کشف حجاب گفته است که در سنوات ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ش ملکه، رفع حجاب را تشویق می‌کرده است<ref>هدایت، خاطرات و خطرات، ۱۳۶۳ش، ص۴۰۷.</ref>؛ با این حال تصمیم جدّی رضاخان درباره رفع حجاب پس از سفر او به [[ترکیه]] (۱۳۱۳) بوده است.<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۲۶۱، به نقل از خاطرات محمود جم.</ref>
برخی از محققان، واکنشِ تند بافقی را به حضور زنان بی‌حجاب در [[حرم حضرت معصومه]] در ۱۳۰۷ش، سبب تأخیر هشت ساله در [[کشف حجاب]] می‌دانند. مهدیقلی هدایت در یادداشت‌های راجع به کشف حجاب گفته است که در سنوات ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ش ملکه، رفع حجاب را تشویق می‌کرده است<ref>هدایت، خاطرات و خطرات، ۱۳۶۳ش، ص۴۰۷.</ref>؛ با این حال تصمیم جدّی رضاخان درباره رفع حجاب پس از سفر او به [[ترکیه]] (۱۳۱۳) بوده است.<ref>مکی، تاریخ بیست‌ساله ایران، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۲۶۱، به نقل از خاطرات محمود جم.</ref>


[[شجاعت]] بافقی در رویارویی با رضاخان، تأثیر شایانی در[[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] بر جای نهاد<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۶۰ش، ج۲، ص۱۵۷.</ref>، به طوری که [[امام خمینی]] در درس اخلاقش می‌گفت:  «هر کس بخواهد در این عصر مؤمنی را زیارت و دیدار کند که شیاطین تسلیم او می شوند و به دست او ایمان می آورند، مجاهد بافقی را ببیند».<ref>ممبینی٬ «تندیس شجاعت(درگذشت شیخ محمدتقی بافقی)، ۱۳۸۴ش٬ ص۱۶۲.</ref>
[[شجاعت]] بافقی در رویارویی با رضاخان، تأثیر شایانی در[[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] بر جای نهاد<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۶۰ش، ج۲، ص۱۵۷.</ref>، به طوری که [[امام خمینی]] در درس اخلاقش می‌گفت:  «هر کس بخواهد در این عصر مؤمنی را زیارت و دیدار کند که شیاطین تسلیم او می شوند و به دست او ایمان می آورند، مجاهد بافقی را ببیند».<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، قم٬ ج۸، ص۱۸.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۰۳: خط ۱۰۷:
*جواهر كلام، عبد الحسين، تربت پاكان قم، قم، انصاريان٬ چ۱، ۱۴۲۴ق.
*جواهر كلام، عبد الحسين، تربت پاكان قم، قم، انصاريان٬ چ۱، ۱۴۲۴ق.
*جمعى از مؤلفان٬ گلشن ابرار٬ قم٬ انتشارات نورالسّجاد٬ چ۱ ٬ ۱۳۸۶ش.
*جمعى از مؤلفان٬ گلشن ابرار٬ قم٬ انتشارات نورالسّجاد٬ چ۱ ٬ ۱۳۸۶ش.
*«سندهای بدون شرح»، در فصل‌نامه مطالعات تاریخی، ش۲۸ ٬ بهار ۱۳۸۹ش.
*شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، قم، بی‌تا.
*حسین٬ نوری همدانی٬ علمای بزرگ اسلام٬ قم٬ بی‌جا٬ بی‌تا.
* ممبینی٬ صغری٬ «تندیس شجاعت(درگذشت شیخ محمدتقی بافقی»، در مجله گلبرگ٬ ۱۳۸۴ فرودرین٬ ش ۶۱.
* ممبینی٬ صغری٬ «تندیس شجاعت(درگذشت شیخ محمدتقی بافقی»، در مجله گلبرگ٬ ۱۳۸۴ فرودرین٬ ش ۶۱.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}
خط ۱۱۶: خط ۱۲۳:


[[en:Muhammad Taqi Bafqi]]
[[en:Muhammad Taqi Bafqi]]
[[Category:مدفونان در حرم حضرت معصومه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:شاگردان آخوند خراسانی]]
[[Category:شاگردان سید محمدکاظم طباطبائی یزدی]]
[[Category:روحانیان تبعیدشده حکومت پهلوی]]
[[Category:مدفونان در حرم حضرت معصومه]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:شاگردان آخوند خراسانی]]
[[Category:شاگردان سید محمدکاظم طباطبائی یزدی]]
[[Category:روحانیان تبعیدشده حکومت پهلوی]]


[[رده:مدفونان در حرم حضرت معصومه]]
[[رده:مدفونان در حرم حضرت معصومه]]
کاربر ناشناس