اقتصادنا (کتاب): تفاوت میان نسخهها
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
#دیدگاههای فقهیای که میتوان با بررسی های علمی آنها را پذیرفت؛ هرچند ممکن است خود نویسنده به عللی آنها را قبول نداشته باشد.<ref>صدر، اقتصاد ما، ج۲، ۱۳۹۳ش، ص۹، ۱۰.</ref> | #دیدگاههای فقهیای که میتوان با بررسی های علمی آنها را پذیرفت؛ هرچند ممکن است خود نویسنده به عللی آنها را قبول نداشته باشد.<ref>صدر، اقتصاد ما، ج۲، ۱۳۹۳ش، ص۹، ۱۰.</ref> | ||
[[پرونده:اقتصاد ما.فولادوند.jpg|170px|بندانگشتی|ترجمه محمدمهدی فولادوند از اقتصادنا]] | [[پرونده:اقتصاد ما.فولادوند.jpg|170px|بندانگشتی|ترجمه محمدمهدی فولادوند از اقتصادنا]] | ||
برخی از منابع مورد استفاده در اقتصادنا عبارت است از: | |||
==دیدگاهها درباره کتاب== | |||
==چاپ و ترجمه== | ==چاپ و ترجمه== |
نسخهٔ ۲۱ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۳۵
این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۹۷ توسط کاربر:P.motahari برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
اطلاعات کتاب | |
---|---|
نویسنده | سید محمد باقر صدر |
موضوع | اقتصاد اسلامی |
زبان | عربی |
مجموعه | یک جلد |
اطلاعات نشر | |
ناشر | دار التعارف |
اِقْتصادُنا، کتابی از سید محمد باقر صدر در زمینه اقتصاد اسلامی. هدف از نگارش کتاب، بیان مبانی اقتصاد اسلامی و تفاوت آن با دیگر مکاتب بزرگ اقتصادی بوده است. این کتاب نظریههای اقتصادی مارکسیسم و سرمایهداری را معرفی و نقد کرده و سپس مکتب اقتصادی اسلام را ارائه داده است. نظریه منطقة الفراغ، از مهمترین دیدگاههای شهید صدر در زمینه اقتصاد اسلامی، در این کتاب مطرح شده است. از اقتصادنا، ترجمههایی به زبان فارسی وجود دارد که کتاب اقتصاد ما ترجمه سیدمحمدمهدی برهانی و سیدابوالقاسم حسینی ژرفا، از جمله آنها است.
نویسنده
سید محمد باقر صدر در ۱۰ اسفند ۱۳۱۳ش ( ۲۵ ذیالقعده ۱۳۵۳)، در کاظمین به دنیا آمد و در سال (۱۴۰۰ق/۱۳۵۹ش) به همراه خواهرش بنت الهدی صدر توسط رژیم بعث دستگیر شد و سپس به شهادت رسید.[۱] او علاوه بر مرجعیت دینی، مرجعیت سیاسی شیعیان عراق را نیز برعهده داشت و حزب الدعوة الاسلامیة را تأسیس کرد.[۲]
سیدمحمدباقر صدر، در دانشهایی چون اصول، فقه، فلسفه سیاست، و معرفتشناسی نظریههای نو ارائه داده است. نظریههای حق الطاعه،[۳] منطقة الفراغ[۴] و توالد ذاتی معرفت[۵] از نظریههای مشهور وی است. کتابهای فلسفتنا، اقتصادنا(کتاب حاضر)، دروسٌ فی علم الاصول (مشهور به حلقات) و الاُسُسُ المنطقیه للاستقراء از مهمترین آثار اوست.[۶]
انگیزه نگارش
شهید صدر در مقدمه چاپ نخست کتاب، نگارش آن را تلاشی ابتدایی برای بررسی عمیق اندیشه اقتصادی اسلام و ارائه آن به صورت نظاممند دانسته است. به گفته وی، هدف او این بوده است که مبانی و اندیشههای بنیادین اقتصاد اسلامی را بیان کند، تفاوت آن را با دیگر مکاتب بزرگ اقتصادی نشان دهد و اقتصاد اسلامی را در ارتباط با دیگر اجزاء اسلام، مطرح کند.[۷]
جایگاه و ارزش علمی کتاب
با وجود گذشت بیش از نیم قرن از نگارش اقتصادنا، این کتاب هنوز مهمترین و رایج ترین کتاب در زمینه اقتصاد اسلامی است و در دانشگاههای مختلف جهان، از کتابهای مورد توجه در رشته اقتصاد اسلامی است. در جهان اسلام تدریس این کتاب به کشورهای شیعه محدود نشده است و در برخی از دانشگاههای کشورهای سنی مانند مصر هم تدریس میشود. [۸] دکتر محمد مبارک، نوشته است: اقتصادنا، نظریه اقتصاد اسلامی را با بررسی احکام اسلام ارائه داده و ضمن حفظ اصالت فقهی، آن را به وسیله مفاهیم دانش اقتصاد، بیان کرده است.[۹]
ساختار
اقتصادنا دو بخش کلی به نام «کتاب» دارد:
کتاب اول از سه فصل تشکیل شده است:
- فصل اول: معرفی و نقد مارکسیسم
- فصل دوم: معرفی و نقد سرمایهداری
- فصل سوم: شاخصهای اصلی اقتصاد اسلامی[۱۰]
کتاب دوم هم شامل فصلهای کلی زیر است:
- فصل اول: فرایند دستیابی به مکتب اقتصادی
- فصل دوم: نظریه توزیع پیش از تولید
- فصل سوم: نظریه توزیع پس از تولید
- فصل چهارم: نظریه تولید
- فصل پنجم: مسئولیت دولت در اقتصاد اسلامی
- فصل ششم: پیوستها[۱۱]
مطالب مهم
در اقتصادنا دو مفهوم مکتب اقتصادی و علم اقتصاد از هم تفکیک شده است؛ علم اقتصاد به دنبال کشف پدیدههای اقتصادی در جامعه و عوامل و روابط میان آنها است؛ در حالی که مکتب اقتصادی ارائهدهنده روشی عادلانه برای تنظیم زندگی اقتصادی مردم است.[۱۲]
به باور صدر، در اسلام، مکتب اقتصادی اسلام بیان شده است، نه علم اقتصاد اسلامی و بنابراین اقتصاد اسلامی ارائهدهنده روشی عادلانه برای تنظیم زندگی اقتصادی است و هیچ گاه در پی اکتشافات علمی در حوزه اقتصاد نیست؛ برای مثال، اسلام در حجاز به دنبال کشف عوامل رِبا نبود؛ بلکه آن را ممنوع کرد و نظام جدیدی بر اساس مضاربه بنا نمود.[۱۳]
منطقة الفراغ
نظریه منطقة الفراغ، از مهمترین دیدگاههای مطرحشده در اقتصادنا و از ابتکارات شهید صدر است. بر طبق این نظریه، اسلام در مواردی به دولت اسلامی اجازه میدهد که با توجه به نیازهای زمان، حکم و قانون وضع کند. شهید صدر این حوزهٔ قانونگذاری را منطقة الفراغ نامیده و برخی از قانونهای وضعشده توسط پیامبر(ص) را هم از این باب دانسته است؛ نه بدین لحاظ که پیامبر خدا بوده است.[۱۴]
منابع کتاب
شهید صدر بنا نداشته است که در اقتصادنا، تنها دیدگاههای فقهی شخصی خود را بیان کند. بنابراین همه مطالب کتاب، نظرات او نیستند. به گفته وی، دیدگاههای موجود در کتاب از سه منبع اخذ شده است:
- دیدگاههای فقیهان: بیشتر احکام فقهی موجود در کتاب، دیدگاه یک یا چند تن از فقها است؛
- دیدگاههای نویسنده: نظرات فقهیای که نویسنده آنها را درست دانسته است؛
- دیدگاههای فقهیای که میتوان با بررسی های علمی آنها را پذیرفت؛ هرچند ممکن است خود نویسنده به عللی آنها را قبول نداشته باشد.[۱۵]
برخی از منابع مورد استفاده در اقتصادنا عبارت است از:
دیدگاهها درباره کتاب
چاپ و ترجمه
برخی از چاپها و ترجمههای اقتصادنا عبارت است از:
- اقتصادنا، چاپ پژوهشگاه علمیتخصصصی شهید صدر، قم؛
- اقتصادنا، چاپ دارالفکر بیروت؛
- اقتصاد ما، ترجمه محمدمهدی فولادوند، چاپ بنیاد علوم اسلامی؛
- اقتصاد ما، ترجمۀ سیدمحمدمهدی برهانی و سیدابوالقاسم حسینی ژرفا، چاپ پژوهشگاه علمیتخصصصی شهید صدر، قم؛
- اقتصاد ما، ترجمهٔ محمدکاظم موسوی و عبدالعلی اسپهبدی، چاپ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
- بررسی سیستمهای اقتصادی ( خلاصهای از اقتصادنا)، تنظیم غلامرضا مصباحی، چاپ ناصر قم.
ترجمههای غیرفارسی
پانویس
منابع
- اسلامی، رضا، «مکتب اصولی شهید آیت الله صدر»، پژوهش و حوزه، ش۲۷و۲۸، ۱۳۸۵ش.
- «تأملی بر اقتصاد اسلامی در اندیشه شهید محمد باقر صدر: مرجع اقتصاد اسلامی در اندیشه شهید محمد باقر صدر»، پگاه حوزه، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۶، ش۲۰۵.
- حسینی حائری، سیدکاظم، «اقتصاد اسلامی و روش کشف آن از دیدگاه شهید صدر رحمه الله»، ترجمه احمدعلی یوسفی، اقتصاد اسلامی، ش۱، ۱۳۸۰ش.
- حسینی حائری، سیدکاظم، زندگی و افکار شهید صدر، ترجمه حسن طارمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.
- خسروپناه، عبدالحسین، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ذهن، ش۱، ۱۳۸۳ش.
- صدر، سیدمحمدباقر، اقتصادنا، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للامام الشهید الصدر، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- صدر، سیدمحمدباقر، اقتصاد ما، ج۲، ترجمه سیدابوالقاسم حسینی ژرفا، قم، پژوهشگاه علمیتخصصصی شهید صدر، ۱۳۹۳ش.
- صدر، سیدمحمدباقر، اقتصاد ما، ج۱، ترجمه سیدمحمدمهدی برهانی، قم، پژوهشگاه علمیتخصصصی شهید صدر، ۱۳۹۳ش
- لاریجانی، صادق، «نظریه حق الطاعه»، پژوهشهای اصولی، ش۱، ۱۳۸۱ش.
- ↑ حسینی حائری، سید کاظم، زندگی و افکار شهید صدر، ص۳۵.
- ↑ فضل الله، «شهیدصدر در بستر اندیشه وعمل»، ص۱۳و۱۴.
- ↑ اسلامی، «مکتب اصولی شهید آیت الله صدر»، ص۱۵۳؛ لاریجانی، «نظریه حق الطاعه»، ص۱۲.
- ↑ حسینی حائری، «اقتصاد اسلامی و روش کشف آن از دیدگاه شهید صدر رحمه الله»، ص۲۹.
- ↑ خسروپناه، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ص۲۹.
- ↑ صدر، مباحث الاصول، مقدمهٔ حسینی حائری، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۶۷تا۶۹.
- ↑ صدر، اقتصادنا، ۱۴۲۴ق، ص۴۳، ۴۴.
- ↑ «تأملی بر اقتصاد اسلامی در اندیشه شهید محمد باقر صدر؛ مرجع اقتصاد اسلامی در اندیشه شهید محمد باقر صدر»، پگاه حوزه، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۶، ش۲۰۵.
- ↑ صدر، اقتصاد ما، مقدمه ناشر، ج۱، ۱۳۹۳ش، ص۱۰.
- ↑ ر.ک: صدر، اقتصادنا، ۱۴۲۴ق.
- ↑ ر.ک: صدر، اقتصادنا، ۱۴۲۴ق.
- ↑ حسینی حائری، «اقتصاد اسلامی و روش کشف آن از دیدگاه شهید صدر رحمه الله»، ص۲۲-۲۴.
- ↑ حسینی حائری، «اقتصاد اسلامی و روش کشف آن از دیدگاه شهید صدر رحمه الله»، ص۲۲و۲۳.
- ↑ شهید صدر، اقتصادنا، ۱۴۲۴ق، ص۴۴۳، ۴۴۴؛ شهید صدر، اقتصاد ما، ترجمه سیدابوالقاسم ژرفا، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۴۱، ۴۲.
- ↑ صدر، اقتصاد ما، ج۲، ۱۳۹۳ش، ص۹، ۱۰.