منیره گرجی‌فرد

منیره گرجی‌فرد

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۰۸ش
محل زندگی	تهران
اطلاعات علمی
محل تحصیل	تهران
تألیفات	نگرش قرآن به حضور زن در تاریخ انبیاء
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	عضو مجلس خبرگان قانون اساسی

مُنیره گرجی‌فرد (تولد ۱۳۰۸ش)، قرآن‌پژوه و تنها نماینده زن مجلس خبرگان قانون اساسی بود. او نخستین سازمان غیردولتی در حوزه تخصصی زنان را با عنوان مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان، تأسیس کرد. گرجی در هشتمین دوره انتخاب خادمان قرآن کریم (۱۳۸۰ش) به عنوان خادم قرآن انتخاب شد. در سال ۱۳۸۴ش نیز با تصویب هیئت‌وزیران جمهوری اسلامی ایران، نشان دولتی «درجه سوم مهر» به وی اعطا شد.

از گرجی کتاب (نگرش قرآن به حضور زن در تاریخ انبیاء) به چاپ رسید. این کتاب به معرفی زنان مؤمن و کافری می‌پردازد که نامشان در قرآن آمده است.

جایگاه و اهمیت

منیره گرجی‌فرد، قرآن‌پژوه و تنها نماینده زن مجلس خبرگان قانون اساسی بود. گفته شده پس از پیروزی انقلاب ایران با اصرار سید محمد حسینی بهشتی، رییس وقت دیوان عالی کشور، در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی نامزد شد. گرجی‌فرد به عنوان تنها زن عضو این مجلس از سوی مردم تهران انتخاب شد؛ گرچه برخی با حضور او مخالفت کرده بودند. او در تدوین و تصویب اصول مربوط به زنان و خانواده در قانون اساسی نقش داشت. به گفته منیره گرجی، علت کاندیداتوری او در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، مصاحبه زنانی از گروه مجاهدین خلق بود که نظرات غیراسلامی داشتند و می‌خواستند با آن نظرات به مجلس بروند. وی برای جلوگیری از ورود آنها به مجلس خبرگان کاندیدای انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی شد.

فعالیت‌های سیاسی و مذهبی

گرجی فعالیت‌هایش را پس از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ش شروع کرد. وی جلسه‌های قرآنی در تهران برپا می‌کرد که این جلسات هر چند در قالب جلسات اجتماعی، تفسیر و احکام تشکیل می‌شد؛ اما شکل سیاسی به خود گرفته بود. همچنین به عنوان سخنران به دیگر شهرها از جمله همدان، دعوت می‌شد. به گفته گرجی‌فرد، سید محمود طالقانی، مفسّر قرآن، پیش از انقلاب اسلامی ایران از او خواسته بود در جلسات همراهش بوده و پاسخگوی سؤالات بانوان باشد.

گرجی‌فرد پس از پایان مجلس خبرگان قانون اساسی، به طور کامل از مسائل سیاسی کناره‌گیری کرده و در حوزه علمیه خدیجه کبری(س) تهران به تدریس فقه، تفسیر، احکام و اخلاق مشغول شد و در مرکز تربیت معلم شهید رجایی نیز درس عرفان امام خمینی را تدریس می‌کرد. منیره گرجی همچنین نخستین سازمان غیردولتی در حوزه تخصصی زنان را با عنوان مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان، تأسیس کرده‌ است. او در کنفرانس‌های بین‌المللی با موضوعات زن نیز شرکت داشته است.

اندیشه‌ها

منیره گرجی: «هرکسی توانایی انجام مسئولیت ریاست جمهوری را داشته باشد، می‌تواند رئیس‌جمهور شود و بین زن و مرد فرقی نیست.»

(«نپذیرفتند کلمه «رجال» حذف شود»، روزنامه شرق، ص۶.)

گرجی در مصاحبه با روزنامه شرق، به بیان برخی دیدگاه‌های خود پرداخت. وی در این مصاحبه، اجباری بودن حجاب از نظر قرآن را رد کرده و معتقد است باید برای انسان شأن قائل بود و به او دستور اجباری نداد و خداوند نیز در پاسخ به پیامبر(ص) می‌گوید در راه ایمان آوردن هیچ زور و اجباری نیست. به گفته گرجی، قرآن مردانه نیست؛ بلکه مردانه تفسیرش کرده‌اند.

گرجی درباره رئیس‌جمهوری زنان و شرط رجل سیاسی بودن برای کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری، معتقد است هرکسی توانایی انجام این مسئولیت را داشته باشد، می‌تواند رئیس‌جمهور شود و بین زن و مرد فرقی نیست. وی برای این منظور به دیدار امام خمینی در قم نیز رفته بود؛ اما در نهایت مجلس به وجود این شرط (رجل سیاسی) در قانون رأی داد.

زندگی‌نامه و تحصیلات

منیره گرجی‌فرد یا منیره گرجی ــ با نام اصلیِ منیره علی ــ در سال ۱۳۰۸ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تهران گذراند و در پانزده سالگی ازدواج کرد و دارای سه فرزند دختر است. وی از ۹ سالگی شروع به آموختن قرآن کرده و بعدها به تفسیر علاقه‌مند شد. به گفته خودش، گرچه درس فقه خوانده اما طلبه نبوده‌است.

کتاب نگرش قرآن به حضور زن

کتاب (نگرش قرآن به حضور زن در تاریخ انبیاء) که در ۱۲ فصل توسط گرجی تألیف شده، هم زنان مؤمن و وارسته تاریخ پیامبران را معرفی می‌کند و هم زنان کافر را. روش كار در مرحله اول، بيان آیه‌های قرآن و سپس شرح و تفسير آنهاست. این اثر حاصل یک دوره تحقیق مرکز مطالعات و تحقیقات زنان درباره زنانی است که نامشان در قرآن آمده و در سال ۱۳۷۳ش توسط انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسید. همچنین این کتاب به زبان‌های عربی و انگلیسی توسط انتشارات بین‌المللی الهدی در سال ۱۳۸۷ش منتشر شد.

مراسم نکوداشت

مراسم نکوداشت منیره گرجی‌فرد با حضور معاون وقت امور زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری، رییس وقت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و جمعی از اندیشمندان، صاحب‌نظران و چهره‌های برجسته علمی و فرهنگی ۳۰ فروردین ۱۳۹۵ش در تالار قلم کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

جایزه‌ها

منیره گرجی در هشتمین دوره انتخاب خادمان قرآن کریم (۱۳۸۰ش)، در بخش گسترش مفاهیم قرآنی به عنوان خادم قرآن انتخاب شد. همچنین در ۱۷ خرداد ۱۳۸۴ش با تصویب هیئت‌وزیران جمهوری اسلامی ایران، نشان دولتی «درجه سوم مهر» به وی اعطا شد.