معقل (غلام ابن زیاد)

مَعْقِل غلام عبیدالله بن زیاد بود که به دستور او، خود را در کوفه، شیعه و طرفدار حسین بن علی(ع) جلوه داد و توانست به وسیله مسلم بن عوسجه محل اختفای مسلم بن عقیل را پیدا کند. گزارش‌های او منجر به شهادت هانی بن عروه و مسلم بن عقیل شد.

معرفی

مَعقِل، از غلامان عبیدالله زیاد در کوفه بود. ابن زیاد به او دستور داد، خود را در کوفه شیعه و طرفدار حسین بن علی (ع) جلوه دهد و از این طریق به محل اختفای مسلم بن عقیل دست یابد. او سه هزار درهم به معقل داد و به او گفت:

«این سه هزار را به یاران مسلم بده و بگو برای جنگ با دشمنتان از آن کمک گیرید، به آنان بگو که از آنهایی، و چون این مال را به آنان دهی از تو اطمینان یابند و به تو اعتماد کنند و چیزی از اخبارشان را از تو مکتوم ندارند، آنگاه شبانگاه و صبحگاه پیش آنان رو.»

واقعه کربلا

معقل در مسجد کوفه با مسلم بن عوسجه ارتباط برقرار کرد و از طریق او با مسلم بن عقیل و هانی بن عروه آشنا شد. او به مسلم گفت: من از مردم شام هستم ، که خدا نعمت دوستی این خاندان را به من داده است، اینک سه هزار درهم آورده‌ام تا یکی از آنها را که به کوفه آمده و برای پسر دختر پیامبر بیعت می‌گیرد ببینم... پیش تو آمده‌ام که این مال را بگیری و مرا پیش یار خود ببری که با او بیعت کنم...؟»

مسلم بن عوسجه از وی بیعت و پیمان گرفت که رازدار باشد، سپس چند روزی او را در خانه‌اش نگه داشت تا از مسلم بن عقیل اجازه گیرد. مسلم، پس از درگذشت شریک بن اعور، معقل را نزد مسلم بن عقیل برد. مسلم از او بیعت گرفت و به ابوثمامه صائدی دستور داد تا اموالی را که آورده بود، تحویل گیرد. معقل هر روز پیش از همه نزد مسلم بن عقیل می‌رفت و پس از همه بیرون می‌آمد سپس گزارش‌های مربوط به قیام مسلم را به اطلاع ابن زیاد می‌رساند.

هنگامی که عبیدالله بن زیاد، هانی بن عروه را به جرم پناه‌دادن به مسلم بن عقیل دستگیر کرد، هانی حضور مسلم را در خانه خود انکار کرد. ابن زیاد معقل را فراخواند و به هانی گفت آیا او را می‌شناسی؟.

منابع

• ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
• اصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، مقاتل‌الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، دارالمعرفة، بیروت، بی‌تا.
• بلاذری، انساب الأشراف (ج۲)، تحقیق: محمدباقر محمودی، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۴م/۱۳۹۴ق.
• طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.