سید صدرالدین موسوی عاملی
| مرجع تقلید شیعه | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | جد خاندان صدر |
| تاریخ تولد | ۱۱۹۳ق |
| زادگاه | جبل عامل لبنان |
| تاریخ وفات | ۱۲۶۴ق |
| محل دفن | حرم امام علی(ع) |
| شهر وفات | نجف |
| خویشاوندان سرشناس | سید اسماعیل صدر(فرزند) • سید حسن صدر(فرزند). |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | جعفر کاشف الغطاء • سید علی طباطبایی • سید بحرالعلوم • وحید بهبهانی |
| شاگردان | شیخ مرتضی انصاری • میرزا محمدهاشم چهارسوقی • سید محمدباقر موسوی خوانساری و ... |
| محل تحصیل | کاظمین • نجف |
| اجازه اجتهاد از | سید علی طباطبایی صاحب ریاض |
| تألیفات | رسالهای در حجیت ظن • حاشیه بر منتهی المقال • القسطاس المستقیم • منظومهای در باب رضاع |
سید صدرالدین محمد موسوی عاملی (۱۱۹۳ق- ۱۲۶۴ق) از علمای شیعه در سده سیزدهم هجری قمری فرزند سید صالح و داماد جعفر کاشفالغطاء بود. وی شاگرد اساتیدی همچون وحید بهبهانی و سید بحرالعلوم بوده و آثار متعددی در فقه، اصول، نحو و ادبیات تألیف کرده است. وفات وی در سال ۱۲۶۴ق در نجف اشرف رخ داد و در صحن علوی به خاک سپرده شد.
نسب و زندگینامه
سید صدرالدین فرزند سیّد صالح، معروف به سیّد صالح کبیر موسوی عاملی مکّی، از نوادگان دختری شیخ حرّ عاملی،[۱] و همچنین داماد جعفر کاشفالغطاء،[۲] از سادات موسوی[۳] بود که در سال ۱۱۹۳ق در منطقه جبل عامل (جنوب لبنان) به دنیا آمد.[۴] گفته شده است سید صالح کبیر و تعداد زیادی از عالمان نامدار لبنان، به منظور دفاع از مرزهای اعتقادی و فرهنگی مکتب تشیّع مورد غضب احمدجزار حاکم عثمانی منطقه جبل عامل قرار گرفت و به زندان افتاد و بعد از آزادی، به همراه خانواده خویش ناگزیر از لبنان به عراق مهاجرت کرد.[۵] چنین گزارش شده است که سید صدر الدین موسوی، تحصیلات حوزوی خود را در نجف پیگیری نمود ولی به علت سوءقصدهای متعدد مخالفان حوزه و مرجعیّت شیعی به او، مجبور به ترک نجف و کوچ به سمت ایران شد.[۶] او بعد از زیارت امام رضا(ع) در مشهد و اقامت کوتاه مدت در یزد، به دعوت عالمان و مردم اصفهان، به آنجا رفت و در منزلی که سیّد محمّدباقر شفتی در محله چهارسوق و یا بیدآباد اصفهان برای سیّد صدرالدّین خرید ساکن شد و تا حدود هفتاد سالگی ـ یعنی تا سال۱۲۶۲ق. ـ در اصفهان به فعالیت علمی و اجتماعی مشغول بود.[۷] به گفته شیخ محمد حرزالدین عالمان بزرگ و مشهوری در حلقه درس وی در اصفهان شرکت می کردند و در حالی به نجف بازگشت که از فقها، علما و محققان محسوب می شد و احاطه کامل در حدیث و کلام داشت.[۸] سرانجام پس از سالها اقامت در اصفهان، به نجف بازگشت و در سال ۱۲۶۴ق درگذشت و در صحن مطهر امام علی(ع) در نجف دفن شد. محل دفن او در حجرههای شرقی صحن علوی گزارش شده است.[۹]
وی جدّ خاندان معروف صدر در عراق و ایران است.[۱۰] سید اسماعیل صدر (۱۲۵۸–۱۳۳۸ق) از مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم و همچنین سید حسن صدر (۱۲۷۲–۱۳۵۴ق)، صاحب کتاب تأسیس الشیعة، از جمله فرزندان سید صدرالدین صدر بودند.[۱۱]
حیات علمی
صدرالدین عاملی بیشترین دوران حیات علمی خود را در نجف و کاظمین سپری نمود و در دروس جعفر کاشفالغطاء، سید علی طباطبایی صاحب ریاض المسائل، وحید بهبهانی و سید محمدمهدی بحرالعلوم شرکت کرد[۱۲] و سپس در فقه، اصول و رجال به مرتبه اجتهاد رسید.[۱۳] گفته شده است صدرالدین عاملی قبل از بلوغ، اجازه اجتهاد خود را از سید علی طباطبایی دریافت کرده بود.[۱۴]
سید صدرالدین عاملی در حوزههای علمی نجف و اصفهان به تدریس پرداخت. شاگردان متعددی در حلقه درس او شرکت کردند و برخی بعدها خود از مراجع و مدرسان مشهور شدند.[۱۵] گفته شده است که شیخ مرتضی انصاری، مؤلف کتابهای رسائل و مکاسب، سید محمدهاشم خوانساری، سید محمدباقر خوانساری، مؤلف کتاب روضات الجنّات و سید محمدجواد عاملی، مؤلف کتاب مفتاح الکرامة از جمله شاگردان او بودند.[۱۶]
آثار مکتوب
گزارش شده است که صدرالدین عاملی آثار متعددی نیز تألیف نمود. وی در موضوع فقه آثاری مانند أسرة العترة، المستطرفات، رسالة فی مسألة ذي الرأسين، رساله قوت لا یموت، شرح منظومه رضاعیه،[۱۷] و در موضوع اصول فقه کتابهایی مانند القسطاس المستقیم، رسالة حجية المظنة[۱۸] و همچنین در موضوع شعر و ادبیات عرب و نحو، کتابهایی با عنوان، منظومهای در باب رضاع، قرةالعین، شرح قطر الندى،[۱۹] و در موضوع رجالپژوهی کتاب التعليقة على رجال الشيخ أبى علي، المجال في الرجال، التعليقة على نقد الرجال[۲۰] و نیز در موضوع حدیثشناسی کتاب مفصل شرح مقبوله عمر بن حنظله[۲۱] را نوشت.
گفته شده است که تسلط صدرالدین عاملی در نحو و ادبیات سبب شد تا شیوه او در نگارش فقه و اصول از دیگر عالمان متفاوت باشد و تاثیر نحو و ادبیات عرب در کتب فقهی و اصولی او مشهود باشد.[۲۲]
پانویس
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۶–۳۹۸، «سید صدرالدین محمد موسوی عاملی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، کمالیان، «خاندان صدر»، پایگاه صدر پژوهی.
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، نقباءالبشر، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۶۸.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۶–۳۹۸.
- ↑ «سید صدرالدین محمد موسوی عاملی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ «سید صدرالدین محمد موسوی عاملی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۶–۳۹۸.
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۲۸ و ۳۲۹.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات أعلام الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص۲۳۷.
- ↑ کمالیان، «خاندان صدر»، پایگاه صدر پژوهی.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۹۶–۳۹۸.
- ↑ کمالیان، «خاندان صدر»، پایگاه صدر پژوهی.
- ↑ امین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۲۴–۱۲۶
- ↑ کمالیان، «خاندان صدر»، پایگاه صدر پژوهی.
- ↑ افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۲۶۸.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۳۷۲، آقا بزرگ تهرانی، نقباءالبشر، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۷.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ صدر، تکملة امل الامل، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷، خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۲۶.
- ↑ امين، مستدرکات أعیان الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۱.
منابع
- افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، منشورات مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، ۱۴۰۱ق.
- امین، سید محسن، أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.
- امین، سید محسن، مستدرکات أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۹ق.
- آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباءالبشر، مشهد، دارالمرتضی، ۱۴۰۴ق.
- آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات أعلام الشیعة «الکرام البررة فی القرن الثالث عشر»، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، ۱۴۰۴ق.
- آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، مكتبة آية الله المرعشي، ۱۴۰۵ق.
- خوانساری، سید محمدباقر، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، تهران، المکتبة الإسلامیة، ۱۳۹۰ق.
- صدر، سید حسن، تكملة أمل الآمل، قم، مكتبة آية الله المرعشي، ۱۴۰۶ق.
- «سید صدرالدین محمد موسوی عاملی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب:۱ دی ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱مهر۱۴۰۴ش.
- کمالیان، محسن، «خاندان صدر»، پایگاه صدر پژوهی، تاریخ بازدید: ۱۲ مهر ۱۴۰۴ش.