آیه ۵ سوره ابراهیم
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | ابراهیم |
| شماره آیه | ۵ |
| جزء | ۱۳ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مکه |
| موضوع | بعثت موسی(ع) • ایام‌الله |
آیه ۵ سوره ابراهیم اشاره دارد به فرستادن حضرت موسی(ع) به سوی قومش برای هدایت آن‌ها از ظلمت به سوی نور و یادآوری ایام‌الله.[۱] از نظرِ علامه طباطبایی به دلیل اینكه محتوای سوره ابراهیم به یادآوری عزّت خداوند مربوط است، خدا یکی از روشن‌ترين مصداق‌های عزت خود یعنی داستان رسالت موسی(ع) را در ابتدای این سوره و در این آیات آورده است.[۲] مفسران، واژۀ ظلمت را به کفر یا شرک و نور را به ایمان یا توحید تفسیر کرده‌اند.[۳] در ادامۀ آیه، خداود به موسى(ع) مأموریت می‌دهد تا «ایام‌الله» را یادآوری کند. در بخش پایانی آیه نیز به اهمیت صبر و شكر اشاره شده است. از نظر مفسران، در پی هم آمدن «ایام‌الله» و مسئله صبر و شکر برای اشاره به این است که چنانچه انسان مؤمن گرفتار بلائى شود صبر مى‌كند و اگر از نعمتی برخوردار شود شكرگزار خواهد بود.[۴]
درباره معنای عبارت «ایام‌الله» در این آیه اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی مفسران منظورِ این عبارت را روزهای نزول عذاب یا نزول نعمت بر امت‌های پیشین دانسته‌اند.[۵] گروهی از تفاسیر نیز بر اساس برخی روایات[۶] «ایام‌الله» را به روز قیام قائم، روز رجعت، روز مرگ و روز قیامت مربوط دانسته‌اند.[۷] برخی از مفسران نیز معتقدند که اشاره به روزهای عذاب و نعمت برای اشاره به حقیقت باطنی آن روزها بوده است. بر این اساس، عالم مثال، عالم نفس، عالم فرشتگان، جهنم و دَرَكات آن را از مصادیق ایام‌الله دانسته‌اند.[۸]
آیت‌الله مکارم شیرازی معتقد است که نمى‌توان اين تعبير را به معنای خاصی محدود ساخت. از نظر او منظور از ايام‌اللّٰه، تمام روزهايى است كه داراى عظمتى در تاريخ زندگى بشر است. هر روز كه يكى از فرمان‌هاى خدا نازل گشته، درس عبرتى به انسان داده، ظهور و قيام پيامبرى در آن بوده، يا یکی از بزرگان طاغوت در آن از بین رفته است از ايام‌اللّٰه است.[۹] بر همین اساس، رهبران جمهوری اسلامی ایران، روزهایی همچون سالروزِ پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ش و برخی از دیگر مناسبت‌های سیاسی مذهبی را مصادیق امروزی ایام‌الله خوانده‌اند.[۱۰]
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ
و در حقیقت موسی را با آیات خود فرستادیم که قوم خود را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی بیرون آور و روزهای خدا را به آنان یادآوری کن که قطعاً در این برای هر شکیبایِ سپاسگزاری عبرت‌ها است.
آیه ۵ سوره ابراهیم
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران، ج۱۰، ص۲۷۰.
- ↑ طباطبایی، الميزان، بیروت، ج۱۲، ص۱۷.
- ↑ مغنیه، تفسیر المبین، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۳۳۰.
- ↑ طبرسی، مجمع‌البیان، بیروت، ج۶، ص۴۷۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران ، ج۱۰، ص۲۷۲.
- ↑ طبرسی، مجمع‌البیان، بیروت، ج۶، ص ۴۷۶؛ نهاوندی، نفحات‌الرحمن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۵۰۱.
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۰۸.
- ↑ حویزی، تفسير نور الثقلين، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۲۶.
- ↑ سلطان علی‌شاه، بیان‌السعادة، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۸۹.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران، ج۱۰، ص۲۷۲.
- ↑ خمینی، صحیفۀ امام، ۱۴۰۳ش، ج۱۷، ص۲۹۸؛ خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران.
منابع
- حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق.
- خامنه‌ای، بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، سایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران، تاریخ انتشار مطلب: ۱۹ بهمن ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ش.
- خمینی، سید روح‌الله، صحیفۀ امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۴۰۳ش.
- سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر، بیان السعادة فی مقامات العبادة، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان في تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۳۹۰-۱۳۹۴ق/۱۹۷۱-۱۹۷۴م.
- مجمع البیان، طبرسی، فضل بن حسن، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۸ق.
- مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، قم، دارالکتاب الإسلامی، ۱۴۲۵ق/ ۲۰۰۴م.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱-۱۳۷۴ش.
- نهاوندی، محمد، نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن قم، بنیاد بعثت، ۱۳۸۶ش/۱۴۲۹ق.