هیهات منا الذلة
هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة به معنای «محال است تَن به ذلّت دهیم» جملهای معروف و بخشی از خطبه امام حسین(ع) است که در روز عاشورا خطاب به لشکریان ابنسعد ایراد کرده است.[۱]
بر اساس منابع تاریخی امام حسین(ع) این عبارت را در پاسخ به ابنزیاد که او را بین تسلیم شدن یا جنگیدن مخیر کرده بود گفته است.[۲] او اعلام کرد چون خدا، پیامبر(ص) و عقلهای سلیم، ذلتپذیری را نمیپذیرند، مرگ با عزت را بر زندگی با خواری ترجیح میدهد.[۳]
مسعودی تاریخنگار قرن چهارم، عبارت را این گونه نقل کرده است؛
- ألا وَإنَّ الدَّعيَّ ابنَ الدَّعيِّ[یادداشت ۱] قَد رَكَّزَ بَينَ اثنَتينِ بَينَ السِلَّهِ وَالذِلَّةِ وَهَيهاتَ مِنّا الذِلَّةُ؛ خواندهشده و فرزند خواندهشده مرا بین دو چیز قرار داده است: شمشیر و خواری و ما هرگز خواری را نمیپذیریم.[۵]
با این حال برخی منابع،«القتلة» را به جای «السَلّة»[۶] و برخی تعبیر «الدَّنِیئَةُ» را به جای «الذِّلَّة» نقل کردهاند.[۷]
هیهات من الذله امروزه به عنوان شعار و نمادی از مقاومت تبدیل شده است. شیعیان در عزاداریها و راهپیماییها، از آن برای نشاندهنده تسلیمناپذیری خود در برابر استکبار استفاده میکنند.[۸]
پانویس
- ↑ نگاه کنید به مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۶.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۶.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۶.
- ↑ «مسيرة عاشوراء إحياءً لذكرى استشهاد الإمام الحسين عليه السلام بالعاصمة…»، مؤسسة الشهید زید علی مصلح.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۶.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۱۰.
- ↑ ابنشعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۲۴۱.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: «مسيرة عاشوراء إحياءً لذكرى استشهاد الإمام الحسين عليه السلام بالعاصمة…»، مؤسسة الشهید زید علی مصلح.
یادداشت
- ↑ کنایه از کسی که در نسبش حرف و حدیث وجود دارد.
منابع
- ابنشعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول، تحقیق علیاکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیهالسلام، تحقیق محمد سماوی، قم انوار الهدی، ۱۳۸۱ش/۱۴۲۳ق.
- مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیة للإمام علی بن أبیطالب، قم، انتشارات انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش.
- «مسيرة عاشوراء إحياءً لذكرى استشهاد الإمام الحسين عليه السلام بالعاصمة #صنعاء شارع المطار…»، مؤسسة الشهید زید علی مصلح، تاریخ درج مطلب، ۱۶ ژوئیه۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۲ ژوئيه ۲۰۲۵م.