ویکی شیعه:Featured articles/2024/36
غصب خلافت از مهم‌ترین باورهای شیعیان و به این معناست که خلافت و حکومت بر جامعه، حق امام علی(ع) و امامان معصوم بود؛ ولی دیگران به ناحق آن را تصرف کردند. این باور در ادبیات امامان شیعه در خطبهٔ شقشقیه، خطبهٔ فدکیه، نامهٔ امام حسین به اهالی بصره و برخی احادیث دیگر بیان شده است. شیعیان معتقدند پیامبر(ص) در روزهای پایانی زندگی‌اش با اعلام ولایت علی در غدیر، تکرار حدیث ثقلین و فرستادن برخی صحابه با سپاه اسامه به خارج از مدینه، زمینه را برای جانشینی علی(ع) آماده کرد. شیعیان، غصب خلافت را زمینه‌ساز انحرافات بعدی در جامعه اسلامی و شهادت فاطمه دختر پیامبر و واقعه کربلا می‌دانند. بنابر تحلیل عالمان شیعه، فرایند غصب خلافت توسط تعدادی از اصحاب، پیش از رحلت پیامبر(ص) آغاز شد. شیعیان نشانه‌های این تحلیل را در تخلّف از شرکت در سپاه اسامه، جلوگیری از نگارش وصیت پیامبر و انکار اوّلیه درگذشت پیامبر و ماجرای صحیفه ملعونه جستجو می‌کنند. ماجرای سقیفه بنی‌ساعده، خودداری برخی اصحاب از بیعت با ابوبکر، حمله به خانه علی و فاطمه از سوی کارگزاران ابوبکر و مواضع امام علی در شورای شش نفره خلافت نیز از دیگر دلایل شیعیان برای باور به غصب خلافت است. غصب خلافت به‌جز دوران کوتاهی در زمان حکومت امام علی(ع) و امام حسن مجتبی(ع) در همه دوران حضور ائمه جریان داشته و خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس هر یک به شیوه‌‌ای خلافت را از اهل‌بیت گرفتند. باور به غصب خلافت در اندیشه سیاسی فقیهان شیعه نیز تأثیر گذاشته است و آنها هر حاکمی به‌جز اهل‌بیت یا کسی که از سوی اهل‌بیت باشد را نامشروع و حاکم جور دانسته و همکاری با چنین حاکمی را نیز تحریم کرده و یا فقط در برخی شرایط جایز می‌دانند.
دیگر مقالات منتخب: سید نعمت‌الله جزایری – ۱۱ محرم – نزول تدریجی