حسن بن سعید اهوازی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| خویشاوندان | برادر حسین بن سعید اهوازی |
| ولادت | کوفه |
| محل زندگی | اهواز |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام رضا علیه‌السلام |
| فعالیت‌ها | راوی حدیث و مؤلف 30کتاب |
ابو محمد حسن بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.
زندگینامه
حسن بن سعید معروف به کوفی و اهوازی[۱] در کوفه به دنیا آمد. سال تولدش مشخص نیست. پدرش،سعید، ملقب به دَنْدان است[۲] و ابن داوود حلّی نام وی را در شمار راویان مجهول آورده است.[۳] دو دایی وی، علی بن یحیی و جعفر بن یحیی، که به‌ترتیب از یاران امام رضا(ع) و امام جواد(ع) بودند، در منابع رجالی، ثقه معرفی شده‌اند.[۴]
حسن بن سعید پس از مدتی اقامت در کوفه به همراه برادرش حسین و برادرزاده‌اش احمد بن حسین به اهواز مهاجرت کرد. حسین و پسرش پس از مدتی به قم رفتند اما سندی نیست که حسن نیز به همراه آنان از اهواز به قم مهاجرت کرده باشد. ظاهرا وی در همان اهواز مانده و در همانجا درگذشته است. تاریخ درگذشت وی معلوم نیست اما تا سال ۲۲۰ق زنده بوده است.[۵]
جایگاه حدیثی و علمی
حسن‌بن سعید در طبقه ششم روایان حدیث قرار دارد و نام وی در سلسله سند ۸۶ حدیث آمده است و رجالیان او را توثیق کرده‌اند.[۶]
مشهور است که حسن بن سعید کسانی چون اسحاق بن ابراهیم حُضینی، عبدالله بن محمد حضینی و علی بن مهزیار را نزد امام رضا(ع) برد و به‌واسطه او، آنان به مذهب شیعه گرویدند. این ماجرا در منابع گوناگون با اندکی تفاوت نقل شده است.[۷]
حسن بن سعید از افرادی چون صفوان بن یحیی (متوفی ۲۱۰ق)، ابراهیم بن محمد خزّار، زُرعة بن محمد حَضرمی و عبدالله بن مغیره (زنده تا ۱۸۳) حدیث نقل کرده است و برخی مانند احمد بن محمد بن عیسی، بکر بن صالح و برادرش حسین از او روایت کرده‌اند.[۸]
مشهور است که حسین بن سعید با برادرش حسن، ۳۰ کتاب تألیف کرده است.[۹] اماشیخ طوسی در الفهرست، حسین را مؤلف ۳۰ کتاب دانسته، ولی هنگام معرفی آن‌ها، با افزودن کتاب البشارات، که نام آن در منابع دیگر دیده نمی‌شود، شمار کتاب‌ها را به ۳۱ عنوان رسانده است.[۱۰] برخی تألیف ۵۰ کتاب را به‌او نسبت داده‌اند.[۱۱]
پانویس
- ↑ طوسی، رجال‌الطوسی، ص۳۷۴؛ علامه حلّی، ص۹۹
- ↑ کشی، ص۵۵۱؛ علامه حلّی، ص۹۹
- ↑ ابن داود، ص۵۵۳
- ↑ طوسی، رجال‌الطوسی، ص۳۶۰، ۳۷۴؛ نجاشی، رجال نجاشی، ص۵۸.
- ↑ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۳، ص۱۸۶
- ↑ رجوع کنید به خویی، ج۵، ص۲۴۶
- ↑ برقی، ص۵۶؛ کشی، ص۵۵۱-۵۵۲؛ طوسی، رجال‌الطوسی، ص۳۵۴؛ علامه حلّی، همانجا
- ↑ ابن‌داوود حلّی، ص۱۰۸؛ خویی، ج ۴، ص۳۴۵، ۳۴۸
- ↑ نجاشی، ص۵۸؛ قس شوشتری، ج۳، ص۴۵۹
- ↑ الفهرست، ص۱۴۹۱۵۰
- ↑ کشی، ص۵۵۱
یادداشت
منابع
- ابن‌بابویه، کتاب‌مَن‌لایحضُرُه‌الفقیه، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
- ابن‌داوود حلّی، کتاب‌الرجال، چاپ جلال‌الدین محدث ارموی، تهران ۱۳۴۲ش.
- ابن‌شهرآشوب، معالم العلماء، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱.
- ابن‌غضائری، الرجال‌لابن الغضائری، چاپ محمدرضا حسینی‌جلالی، قم ۱۴۲۲.
- ابن ندیم، کتاب الفهرست، چاپ محمدرضا تجدد، تهران ۱۳۵۰ش.
- احمدبن محمدبرقی، کتاب الرجال، چاپ جلال‌الدین محدث ارموی، تهران ۱۳۴۲ش.
- مصطفی‌بن حسین تفرشی، نقدالرجال، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
- حسین‌بن سعید اهوازی، الزهد، چاپ غلامرضا عرفانیان، قم ۱۳۹۹.
- حسین‌بن سعید اهوازی، کتاب‌المؤمن، چاپ مرتضی حسین صدرالافاضل، کراچی ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
- محمدجواد شبیری، «نوادر احمدبن محمدبن عیسی یا کتاب حسین‌بن سعید»، آینه پژوهش، سال ۸،ش ۴، مهر آبان ۱۳۷۶.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم ۱۴۱۰-۱۴۲۴
- محمدبن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱.
- طوسی،رجال‌الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
- طوسی، فهرست کتب‌الشیعة و اصولهم و اسماءالمصنفین و اصحاب الاصول، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم ۱۴۲۰.
- حسن‌بن یوسف علامه حلّی، خلاصة الاقول فی معرفة الرجال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۷.
- محمدبن عمرکشی، اختیار معرفةالرجال، تلخیص، محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد ۱۳۴۸ش.
- عبداللّه مامقانی، تنقیح‌المقال فی علم‌الرجال، چاپ محیی الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
- جعفربن حسن محقق حلّی، المعتبر فی شرح‌المختصر، ج ۱، قم ۱۳۶۴ش.
- موسوعة طبقات الفقهاء، اشراف جعفر سبحانی، قم: مؤسسة الامام‌الصادق، ۱۴۱۸-۱۴۲۴.
- احمدبن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:دانشنامه جهان اسلام