خراسان بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

خراسان بزرگ (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۲۵

۵۷۰ بایت حذف‌شده ، ‏۵ مهٔ ۲۰۲۰

جز

←‏حکومت‌های مستقل و نیمه مستقل

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Fayaz

@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 پس از موفقیت ابومسلم خراسانی در خراسان (۱۳۲-۱۲۹ق) که به سرکار آمدن [[بنی عباس|بنی‌عباس]] منجر شد، [[برمکیان|خانوادهٔ برمکی]] از [[بلخ]]، جزو خراسانیانی بودند که در حکومت عباسیان بکار گرفته شدند.<ref>ر.ک:ذهبی، ج۷، ص۲۲۸ـ۲۲۹</ref> هم‌چنین [[طاهریان|طاهر بن حسین]]، معروف به ذوالیمین، [[مأمون عباسی|مأمون]]
 را در کشمکش با برادرش، [[امین عباسی|امین]] یاری داد و مامون، ۵ سال اول حکومت خود را در مرو گذراند.
-===حکومت‌های مستقل و نیمه مستقل===
+===حکومت‌های نیمه مستقل و مستقل===
-پس از رفتن [[مأمون]] از [[مرو]] به [[بغداد]] (۲۰۳ق)، طاهر بن حسین، حاکم خراسان شد و [[طاهریان|خاندان طاهری]] در [[نیشابور]] حدود پنجاه سال با وفاداری به عباسیان خدمت کردند.<ref>ر.ک:صدیقی، ص۵۴ـ ۵۵، ۲۹۴ـ۳۸۹</ref> خراسان تحت حاکمیت طاهریان رونق یافت.{{سخ}}
+پس از رفتن [[مأمون]] از [[مرو]] به [[بغداد]] (۲۰۳ق)، طاهر بن حسین، حاکم خراسان شد و [[طاهریان|خاندان طاهری]] در [[نیشابور]] حدود پنجاه سال با وفاداری به عباسیان خدمت کردند.<ref>ر.ک:صدیقی، ص۵۴ـ ۵۵، ۲۹۴ـ۳۸۹</ref> [[یعقوب لیث]] در ۲۵۹ق طاهریان را سرنگون کرد. خراسان تا یک دهه بعد، به علت کشمکشهای [[صفاریان]] با رهبران نظامی محلی، دچار آشفتگی بود تا اینکه امیر [[سامانیان|سامانی]]، [[اسماعیل بن احمد]]، در ۲۸۷ق با تصرف خراسان، آن را یک قرن تحت حاکمیت [[سامانیان]] (ح ۲۶۱ـ۳۸۹) قرار داد.{{مدرک}}{{سخ}}
-[[یعقوب لیث]] در ۲۵۹ق طاهریان را سرنگون کرد. خراسان تا یک دهه بعد، به علت کشمکشهای [[صفاریان]] با رهبران نظامی محلی، دچار آشفتگی بود تا اینکه امیر [[سامانیان|سامانی]]، [[اسماعیل بن احمد]]، در ۲۸۷ق با تصرف خراسان، آن را یک قرن تحت حاکمیت [[سامانیان]] (ح ۲۶۱ـ۳۸۹) قرار داد.{{مدرک}}{{سخ}}
+بعد از شکوفایی خراسان توسط [[سامانیان]]، [[غزنویان]] (قرنهای چهارم تا ششم) بر خراسان حکومت یافتند. سختگیری مالیاتی غزنویان موجب بیزاری عامه مردم خراسان از آنها شد.{{مدرک}}{{سخ}} خراسان در زمان حکومت آلپ ارسلان [[سلجوقیان|سلجوقی]] (۴۵۵ـ۴۶۵ق) و پسرش ملکشاه (۴۶۵ـ۴۸۵ق) و وزارت [[خواجه نظام الملک طوسی]] از خراسان، از صلح و ثبات بهره‌مند بود اما طی چند دهه پس از آن دچار آشفتگی شد. نظام‌الملک مدارسی در [[نیشابور]]، [[مرو]]، [[هرات]] و [[بلخ]] تأسیس کرد.{{سخ}}
-بعد از شکوفایی خراسان توسط [[سامانیان]]، [[غزنویان]] (قرنهای چهارم تا ششم) بر خراسان حکومت یافتند. سختگیری مالیاتی غزنویان موجب بیزاری عامه مردم خراسان از آنها شد.{{مدرک}}{{سخ}}
-پیروزی [[سلجوقیان]] بر [[غزنویان]] برای همیشه به حاکمیت غزنویان در مغرب کوهستانهای مرکزی افغانستان پایان داد.<ref>ر.ک:باسورث، ۱۹۶۳، بخش ۲ـ۳</ref> خراسان در زمان حکومت [[آلپ ارسلان]] (۴۵۵ـ۴۶۵ق) و پسرش [[ملکشاه]] (۴۶۵ـ۴۸۵ق) از صلح و ثبات بهره‌مند بود اما طی چند دهه پس از آن دچار آشفتگی شد. در زمان [[سنجربن ملکشاه]] (حک: ۵۱۱ـ۵۵۲)، بار دیگر آرامش به خراسان بازگشت و حیات فرهنگی آن ادامه یافت. در این زمان [[خواجه نظام الملک طوسی|خواجه نظام الملک طوسی]] از خراسان، وزیر آلپ ارسلان و ملکشاه بود. او مدارس [[نیشابور]]، [[مرو]]، [[هرات]] و [[بلخ]] را تأسیس کرد.{{مدرک}}{{سخ}}
 غُزها حکومت [[سلطان سنجر]] را سرنگون کردند و [[خوارزمشاهیان]] را تاسیس نمودند. کشمکش [[قراخانیان]]، [[خوارزمشاهیان]] و [[غوریان]] برای تصاحب خراسان، این ایالت را در دوره پرآشوبی فرو برد.{{مدرک}}
 ===حمله مغولان و حکومت ایلخانان و تیموریان===
 مغول‌ها در ۶۱۷ق وارد خراسان شدند و شهرها و روستاهای خراسان را ویران کرده، و مردم را قتل عام نمودند.{{مدرک}} نظام مالیاتی مغول بدون شک فشار سنگینی بر خراسان تحمیل کرد و به افول اقتصادی آن کمک نمود. [[ایلخانان]] مغول پایتخت خود را در شمال غربی ایران مستقر کردند و [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] و [[جبال]] به پویاترین مراکز فرهنگی در این زمان تبدیل شدند. [[بلخ]]، [[بخارا]]، [[مرو]] و [[هرات]] تا اواخر قرن هشتم احیا نشد.{{مدرک}}{{سخ}}