عرضه اعمال: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Pourrezaei جز Pourrezaei صفحهٔ عرض اعمال را به عرضه اعمال که تغییرمسیر بود منتقل کرد |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مرگ تا قیامت}} | {{مرگ تا قیامت}} | ||
''' | '''عرضه اعمال''' یا عرض اعمال به ارائه شدن اعمال انسان‌ها توسط [[فرشتگان]] به [[پیامبر(ص)]] و [[امامان|ائمه اطهار]] گفته می‌شود. بر اساس [[آیات]] [[قرآن]] و [[روایات]]، این افراد شاهدان اعمال انسان‌ها بوده و در زمان‌های مشخصی مانند [[دوشنبه]] و [[پنجشنبه]] نیز اعمال انسان‌ها بر آنها عرضه می‌شود. به هنگام [[مرگ]] و در [[قیامت]] نیز مجموع اعمال، به آنها عرضه می‌گردد. | ||
برخی [[اهل سنت]] مانند [[ابن تیمیه]] نیز معتقد به عرضه اعمال بر پیامبر(ص) هستند. | برخی [[اهل سنت]] مانند [[ابن تیمیه]] نیز معتقد به عرضه اعمال بر پیامبر(ص) هستند. | ||
نسخهٔ ۹ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۱۲
الگو:مرگ تا قیامت عرضه اعمال یا عرض اعمال به ارائه شدن اعمال انسان‌ها توسط فرشتگان به پیامبر(ص) و ائمه اطهار گفته می‌شود. بر اساس آیات قرآن و روایات، این افراد شاهدان اعمال انسان‌ها بوده و در زمان‌های مشخصی مانند دوشنبه و پنجشنبه نیز اعمال انسان‌ها بر آنها عرضه می‌شود. به هنگام مرگ و در قیامت نیز مجموع اعمال، به آنها عرضه می‌گردد.
برخی اهل سنت مانند ابن تیمیه نیز معتقد به عرضه اعمال بر پیامبر(ص) هستند.
چیستی عرضه
عرضه به معنای ارائه شدن است. منظور از «عرض اعمال» یا «عرضه اعمال» این است که بر اساس اراده خداوند گروهی از فرشتگان مأمور ثبت و ضبط اعمال انسان‌ها بوده و در زمان‌های مشخصی این اعمال را به خداوند،[۱] پیامبر و ائمه ارائه می‌کنند. در روز قیامت مجموع این اعمال که از آن به نامه اعمال هم تعبیر می‌شود ملازم انسان خواهد بود.
دلایل عرضه اعمال
شیعیان و برخی از اهل سنت از آیات رؤیت و شهادت و برخی روایات برای اثبات عرضه اعمال استفاده کرده‌اند.
آیات قرآن
آیات ۹۵ و ۱۰۴ سوره توبه از دیده شدن اعمال توسط خداوند، رسول خدا(ص) و گروهی از مؤمنین حکایت می‌کند: «فَسَیرَی اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ» و «وَ سَیرَی اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَ رَسُولُهُ». آیاتی از قرآن نیز از شهادت دادن برخی افراد در قیامت بر اعمال انسان‌ها خبر می‌دهند و با توجه به اینکه شهادت در جایی است که فرد شاهد عمل باشد روشن می‌شود که این افراد قبلا شاهد اعمال بوده و در قیامت به آن شهادت می‌دهند: «فَكَیفَ إِذا جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً».[۲]
روایات
در جوامع حدیثی شیعه احادیث متعددی در این زمینه وجود دارد که محمد بن حسن صفار(متوفای ۲۹۰ق) حدود ۸۶ روایت از آنها را در کتاب «بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم» جمع آوری کرده است.[۳]
در منابع اهل سنت نیز احادیثی از عرضه اعمال بر پیامبر اکرم(ص) و اقوام نزدیک وجود دارد، مهم‌ترین این احادیث، حدیث «حیاتی خیرٌ لَکم» است.
زمان‌های عرضه
در احادیث زمان‌های متفاوتی برای عرضه اعمال ذکر شده است: هر صبح،[۴] هر شب،[۵] هر دوشنبه و پنجشنبه،[۶] شب‌های جمعه،[۷] ابتدای هر ماه[۸] و نیمه شعبان.[۹] بر اساس این روایات، اعمال همه انسان‌ها در این زمان‌ها بر اهلبیت(ع) عرضه می‌گردد[۱۰] و اعمال شیعیان به طور ویژه در جمعه‌ها نیز بر ایشان عرضه می‌شود.
دلایل تفاوت این زمان‌ها
در جمع‌بندی اختلاف زمان‌های عرض اعمال در این روایات چند وجه بیان شده است:
- اعمال صبح تا شب در هر شب، اعمال شب تا صبح در هر صبح، مجموع اعمال روزهای آغاز هفته تا دوشنبه در هر دوشنبه، مجموع اعمال هر هفته در پنجشنبه، مجموع اعمال ماه در پنجشنبه آخر ماه یا نخستین روز ماه بعد، مجموع اعمال سال در نیمه شعبان و مجموع اعمال عمر در شب اول قبر بر اهلبیت(ع) عرضه می‌گردد.[۱۱]
- کیفیت عرضه در زمان‌های مختلف متفاوت است، در برخی زمان‌ها به صورت اجمالی عرضه می‌گردد و در برخی با جزئیات.[۱۲]
- امامان دارای درجات وجودی متفاوتی بوده و در هر زمان، عرضه بر یکی از این رتبه‌ها صورت می‌گیرد.[۱۳]
عرضه در برزخ
بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، هر علمی که به امام زنده از سوی خداوند اعطا می‌شود پیش از آن بر پیامبر(ص) و امامان قبلی در برزخ اعطا می‌شود،
و عرض اعمال نیز یکی از این علوم است.
علت‌های عرضه اعمال
در چرایی عرضه اعمال دلایل متعددی بیان شده است:
- یکی از ویژگی‌های ائمه هدایت تکوینی آنها است و برای چنین هدایتی نیاز به دانستن اعمال انسان‌ها دارند.[۱۴]
- تحریک حس حیا و دوری از گناهان.
- استغفار پیامبر برای گناهان امت.[۱۵]
- احتجاج در قیامت.[۱۶]
- نشان عظمت خداوند و عبادتی برای تقرب فرشتگان.[۱۷]
دیدگاه اهل سنت
در بین اهل سنت در زمینه عرض اعمال بر پیامبر اکرم(ص) سه دیدگاه وجود دارد و هریک از آنان دیدگاه خود را منتسب به آیات و روایات می‌کنند: عدم عرضه،[۱۸] عرضه اجمالی[۱۹] و عرضه کامل.[۲۰]
و ابن قیم[۲۱] قائل به عرضه اجمالی اعمال بوده‌اند ولی بیشتر سلفیان جدید منکر عرضه اعمال شده‌اند.[۲۲]
پانویس
منابع
- ابن تیمیه، أحمد بن عبد الحلیم، جامع المسائل، محقق: عزیر شمس، جده، دار عالم الفوائد للنشر والتوزیع، الطبعة الاولی، ۱۴۲۲ق.
- ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الكتاب العزیز، تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی محمد، بیروت، دارالكتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- ألبانی، أبو عبد الرحمن محمد، سلسلة الأحادیث الضعیفة والموضوعة وأثرها السیئ فی الأمة، الریاض، دار المعارف، الطبعة الاولی، ۱۴۱۲ق.
- آل طوق، شیخ احمد قطیفی، رسائل آل طوق القطیفی، چاپ اول، شركة دار المصطفی لإحیاء التراث، ۱۴۲۲ق.
- سند، محمد، الإمامة الإلهیة، گردآورنده: بحر العلوم، محمد علی، قم، منشورات الإجتهاد، ۱۴۲۷ق.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، الدروع الواقیة، بیروت، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- شیخ صدوق، ابن بابویه، محمد بن علی، فضائل الشیعة، چاپ اول، تهران، أعلمی، بی‌تا.
- صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد، چاپ دوم، قم، مكتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
- طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی اهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، چاپ اول، مشهد، نشر مرتضی، ۱۴۰۳ق
- غماری، محمد بن صدیق، نهایة الآمال فی شرح وتصحیح حدیث عرض الأعمال، قاهره، مصر، مکتبة القاهره، ۱۴۲۷ق.
- كلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الكتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الكافی- الأصول و الروضة (للمولی صالح المازندرانی)، محقق: ابوالحسن شعرانی، تهران، المكتبة الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- محمد خلیل هراس، شرح القصیدة النونیة لابن قیم، بیروت، دار الكتب العلمیة، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق.
- مخَلِّص، محمد بن عبد الرحمن، المخلصیات، المحقق: نبیل سعد الدین جرار، وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیة لدولة قطر، الطبعة الولی، ۱۴۲۹ق.
- نورالهی، سید محمد، و محمدتقی شاکر، مقاله «قرآن، مسأله شهادت شاهدان و هدایت برگزیدگان»، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اعتقادی کلامی، سال اول، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۰ش.
- ↑ «یوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لاتَخْفی مِنْكُمْ خافِیةٌ».
- ↑ سوره نحل: ۱۶، آیه ۸۴: و [یاد كن] روزی را كه از هر امتی گواهی برمی‌انگیزیم، سپس به كسانی كه كافر شده‌اند رخصت داده نمی‌شود و آنان مورد بخشش قرار نخواهند گرفت.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، صص ۴۲۴-۴۴۵.
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۲۵: «عَنْ أبِی عَبْدِ اللَّهِ(ع) قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) تُعْرَضُ عَلَیهِ أعْمَالُ أُمَّتِهِ كُلَّ صَبَاحٍ أبْرَارُهَا وَ فُجَّارُهَا فَاحْذَرُوا».
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۲۹.
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۴۴.
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۲۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۸۴، ۱۴۰۳ق، ص۳۷، ح۲۵.
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۲۴.
- ↑ صفار، بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۴۲.
- ↑ مولی صالح مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۳۳۹.
- ↑ سید بن طاووس، الدروع الواقیه، ۱۴۱۵ق، صص۲۶۸-۲۶۹؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۲۰، پاورقی۲
- ↑ احمد آل طوق، رسائل آل طوق القطیفی، ۱۴۲۲ق، ج۳، صص۱۲۸-۱۲۷.
- ↑ نورالهی، سیدمحمد، مقاله «قرآن؛ مسئله شهادت شاهدان و هدایت برگزیدگان»، صص۱۷۱-۱۶۹.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۴۴.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۳۲.
- ↑ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۴۸: «عن ابی عبدالله(ع): اسْتَعْبَدَهُمْ بِذَلِكَ وَ جَعَلَهُمْ شُهُوداً عَلَی خَلْقِهِ».
- ↑ ألبانی، سلسله احادیث ضعیفه و موضوعه، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۰۴.
- ↑ غماری، نهایة الآمال، ۱۴۲۷ق، ص۲۵-۲۶.
- ↑ ابن عطیه اندلسی، المحرر الوجیز فی تفسیر الكتاب العزیز، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۵۵
- ↑ ابن قیم جوزیه، شرح القصیدة النونیة (شرح از محمد خلیل هراس)، ۱۴۱۵ق، صص۱۹-۱۸.
- ↑ محمد خلیل هراس، شرح القصیدة النونیة لإبن قیم، ج۲، صص۲۰-۱۹.