معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | عبدالجبار الرفاعی (متولد ۱۹۵۴م) |
| موضوع | کتاب‌شناسی آثار نگاشته شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۱ش |
مُعجَم ما کُتِبَ عن الرَّسُولِ و اهل البَیت کتابی است که به معرفی آثار نوشته‌شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد. این کتاب به زبان عربی و تألیف نویسنده عراقی عبدالجبار الرفاعی القَحطانی (متولد سال ۱۹۵۴م-۱۳۳۲ش) است.
مؤلف در این معجم، ۲۹۷۹۴ اثر اعم از کتاب، پایان‌نامه و مقاله را که به زبان‌های مختلف نگاشته شده، در یازده جلد تنظیم نموده است. تعداد ۱۳۰۵۹ اثر از این مجموعه، درباره امام و امامت از شیعه است.
معرفی و جایگاه
مُعجَم ما کُتِبَ عن الرَّسُولِ و اهل البَیت کتابی است به زبان عربی در زمینه کتاب‌شناسی، نوشته عبدالجبّار بن اجخیم، رَفاعی قَحطانی است.[۱]
کتاب معجم، مجموعهای یازده جلدی است که در شانزده بخش به معرفی آثار نگاشته‌شده درباره پیامبر اسلام(ص) و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد.[۲] عبدالجبار در این معجم از ۲۹۷۹۴ اثر اعم از کتاب، پایان‌نامه، مقاله که به زبان‌های مختلف نگاشته شده است، نام میبرد.[۳]
این کتاب در سال ۱۳۷۱ش توسط مؤسسه طبع و نشر وزارت ارشاد اسلامی منتشر شده است.[۴]
درباره نویسنده
عبدالجبار الرفاعی سال ۱۹۵۴م مصادف با سال ۱۳۳۲ش در شهر رفاعی از مناطق جنوب عراق به‌دنیا آمد. وی در سال ۱۹۷۸م به حوزه علمیه نجف پیوست و در آنجا به یادگیری مقدمات و سطوح مشغول گشت. سپس آموختن مقطع سطح در حوزه علمیه قم و منظومه سبزواری را در حوزه علمیه نجف نزد سید مسلم حلی (متوفای ۱۴۰۱ق) گذراند.[۵]
عبدالجبّار رفاعی، درس خارج را در حضور اساتید همچون سید محمود هاشمی شاهرودی فقیه و سیاستمدار ایرانی (متوفای ۱۳۹۷ش)، سید احمد مددی از فقهای معاصر شیعه (متولد ۱۳۳۰ش) و باقر ایروانی (متولد ۱۳۲۸ش) به‌مدت هشت سال آموخت. او دارای اجازه روایت از سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی از مراجع تقلید شیعه (متوفای ۱۳۶۹ش) و عده‌ای دیگر از عالمان شیعه است.[۶]
ساختار و روش
رفاعی کار تدوین معجم را بر اساس نوع حرفی که عنوان کتاب یا مقاله با آن نگاشته شده، در کتاب‌های عربی، فارسی، اردو، کردی و غیره بر اساس ترتیب الفبای عربی تدوین نمود و در آثاری که به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و غیره نگاشته شده بر اساس ترتیب الفبای لاتین تهیه شده است، مرتب نمود.[۷]
مؤلف در ترتیب مداخل معجم بر عناوین کتاب‌ها و مقالات تکیه کرده است.[۸] مداخل کتاب در هر بخش، طبق ترتیب الفبایی کامل مرتب گشته[۹] و حرف تعریف (أل) جز در مواردی که( أل) جزء اصل کلمه بوده، در ترتیب الفبایی در نظر گرفته نشده است.[۱۰]
مؤلف در این کتاب برای اختصار، از رمزها استفاده نموده است.[۱۱]
ساختار
معجم ما کتب عن الرسول در شانزده بخش تنظیم شده است؛
- بخش اول آثار در مورد سیره نبوی را فهرست کرده است[۱۲]
- بخش دوم در مورد حضرت فاطمه(س) است.[۱۳]
- بخش سوم تا بخش چهاردهم به ترتیب آثار منتشره درباره امام علی(ع) تا امام مهدی(ع) را گردآوری کرده است.
- بخش پانزدهم به آثاری که درباره اهل‌بیت(ع) نوشته شده، می‌پردازد.[۱۴]
- بخش شانزدهم آثار در مورد سنت نبوی را شامل می‌شود.[۱۵]
بنابر گزارش گروهی از نویسندگان معاصر، مؤلف معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت، تعداد ۱۳۰۵۹ اثر درباره امام و امامت از شیعه را فهرست کرده است.[۱۶]
پانویس
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۷۸.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۵۲۲.
- ↑ محمدعلی، معجم المؤلفات الإسلامیة فی الرد علی الفرقة الوهابیة، ۱۴۳۰ق، ص۴۷۸.
- ↑ «رفاعی عبدالجبار»، آبادیس، دانشنامه عمومی.
- ↑ «رفاعی عبدالجبار»، آبادیس، دانشنامه عمومی.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل‌البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۵- ۱۶.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۷.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۲- ۲۳.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۹۱.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۷.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۲۹۹.
- ↑ رفاعی، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۱۸۵.
- ↑ جمعی از نویسندگان، امامت‌پژوهی، ۱۳۸۱ش، ص۲۲.
منابع
- جمعی از نویسندگان، امامت‌پژوهی، زیر نظر یزدی مطلق، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
- رفاعی، عبد الجبار، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
- محمدعلی، عبدالله، معجم المؤلفات الإسلامیة فی الرد علی الفرقة الوهابیة، بی‌جا، مرکز الزهراء الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
- نرم‌افزار تراجم و کتاب‌شناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.