حمزة بن عمرو اسلمى
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حمزة بن عمرو اَسْلَمی |
| کنیه | ابومحمد، ابوصالح |
| درگذشت | سال ۶۱ هجری قمری |
| مشخصات دینی | |
| حضور در جنگ‌ها | شرکت در برخی از جنگ‌های پیامبر(ص) و فتوحات اسلامی |
| آثار | جزو راویان حدیث از پیامبر (ص) به‌شمار می‌رود. |
حمزة بن عمرو اَسْلَمی، صحابی و راوی برخی احادیث رسول اکرم(ص) است. او در بعضی از جنگ‌های پیامبر(ص) شرکت کرده بود.
نسب و کنیه
با اینکه حمزة بن عمرو در بسیاری منابع، اهل مدینه[۱] و از انصار[۲] معرفی شده، ابن عساکر[۳] او را از مهاجران دانسته است. بنابر گزارشی از خود حمزه، رسول اکرم(ص) او را «مُتعب» نامیده[۴] که ابن‌ماکولا[۵] آن را به صورت «مثعب» یا «معقب» ضبط کرده است. نام پدرش را به‌اشتباه عُمَر نیز ضبط کرده‌اند.[۶]
کنیه مشهور حمزه، ابومحمد است[۷] و پیامبر(ص) نیز کنیه ابوصالح را به او داد.[۸]
زندگی نامه
ابن‌سعد[۹] او را در شمار کسانی آورده است که پیش از فتح مکه مسلمان شدند. واقدی[۱۰] به شرکت او در صلح حدیبیه تصریح کرده و آورده است وی از داوطلبانِ راهنمایی در نیزارها و خارستان‌ها بود، اما از عهده برنیامد. واقدی به حضور حمزه در سَریه کدید در سال هشتم هجرت اشاره کرده[۱۱] و آورده است که به هنگام سوءقصد منافقان، در بازگشت از تبوک همراه محمد(ص) بود.
حمزة‌بن عمرو پس از رحلت پیامبر(ص)، در جنگ‌های افریقا[۱۲] و شام شرکت کرد و مژده پیروزی در جنگ اَجنادَین را برای ابوبکر آورد.[۱۳] وی بنابر مشهور، در سال ۶۱ هجری قمری، در ۷۱ سالگی، وفات یافت.[۱۴] بنابر قولی ضعیف، او در هشتاد سالگی درگذشته است.[۱۵]
از راویان حدیث
از مستندات جواز گشودن روزه در سفر، روایتی از حمزة‌بن عمرو است. او چون پیوسته روزه می‌گرفت، از محمد(ص) درباره جواز یا عدم جواز گشودن روزه در سفر پرسش کرد و پیامبر او را مخیر فرمود.[۱۶] بسیاری از مفسران، ذیل آیه ۱۸۵ سوره بقره، درباره جواز گشودن روزه در سفر، به این حدیث استناد کرده‌اند.[۱۷] حمزة‌بن عمرو شاهد برخی‌از معجزات پیامبر اکرم بوده است.[۱۸] او برخی مستحبات و آداب غذا خوردن را، بدون واسطه، از رسول اکرم شنیده است.[۱۹] به‌جز رسول خدا، او از پدر خود،[۲۰] ابوبکر و عمر[۲۱] روایت کرده است. نووی[۲۲] شمار مرویات او را نُه روایت دانسته‌است. پسرش محمد، ام‌المؤمنین عایشه، سلیمان بن یسار، عُروَة بن زُبَیر، ابوسلمة بن عبدالرحمان، ابومَراوِح (برده آزاد شده ابوذر غفاری) و حنظلة بن علی اسلمی از او روایت کرده‌اند.
پانویس
- ↑ ابن‌ابی‌حاتم،کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱۱-۳۷۳/ ۱۹۵۲-۱۹۵۳، ج۳، ص۲۱۲؛ ابن‌حِبّان، کتاب‌الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳-۱۴۰۳/ ۱۹۷۳-۱۹۸۳،ج۳، ص۷۰.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، قم، ۱۴۱۵ق،ص۳۵.
- ↑ ج۱۵، ص۲۲۳.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، بیروت ۱۴۱۵-۱۴۲۱/ ۱۹۹۵-۲۰۰۱،ج۱۵، ص۲۲۸.
- ↑ ابن ماکولا،الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء و الکنی و الانساب، بیروت،ج۷، ص۲۰۴.
- ↑ ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۰۷.
- ↑ ابن‌سعد، الطیقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵؛ ابن‌عساکر، ج۱۵، ص۲۲۳.
- ↑ بخاری، کتاب التاریخ الکبیر،بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۶ق، ج۳، جزء۲، قسم ۱، ص۴۶؛ صفدی، ج۱۳، ص۱۷۲.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵.
- ↑ الطبقات الکبری، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۰ق،ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ الطبقات الکبری، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۰ق،ج ۲، ص۷۵۲.
- ↑ ابن‌عساکر،تاریخ مدینة دمشق، بیروت ۱۴۱۵ـ۱۴۲۱ق/ ۱۹۹۵-۲۰۰۱م،ج۱۵، ص۲۲۵.
- ↑ مِزّی،تهذیب‌الکمال فی اسماء الرجال، بیروت، ۱۴۲۲/م۲۰۰۲ق،ج۷، ص۳۳۴؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۳۲.
- ↑ ابن‌حبّان،حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳-۱۴۰۳ق/ ۱۹۷۳-۱۹۸۳م، ج۳، ص۷۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶ق،ج۳، ص۵۲۰؛ ابن‌اثیر، ج۲، ص۵۱.
- ↑ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵-۱۴۲۱ق/ ۱۹۹۵-۲۰۰۱م،ج۱۵، ص۲۳۰.
- ↑ بخاری، صحیح البخاری، استانبول ۱۴۰۱ق.۱۹۸۱م، ج۲، ص۲۳۷؛ مسلم‌بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر، ج ۳، ص۱۴۴-۱۴۵؛ ترمذی، سنن‌الترمذی، ج۲، بیروت ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۰۷؛ نسائی، سنن النسائی، بشرح جلال‌الدین سیوطی، بیروت، ۱۳۴۸ق،۱۹۳۰م، ج۴، ص۱۸۵-۱۸۷.
- ↑ طبری؛ میبدی؛ابن‌کثیر، ذیل آیه.
- ↑ قطب‌راوندی، الخرائج و الجرائح، قم ۱۴۰۹ق،ج۲، ص۹۱۳؛ هیثمی، ج۶، ص۱۹۱.
- ↑ قطب‌راوندی، الخرائج و الجرائح، قم ۱۴۰۹ق،ج۵، ص۲۳.
- ↑ ابن‌ابی‌حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱-۱۳۷۳ق/ ۱۹۵۲-۱۹۵۳م،ج۷، ص۲۳۶؛ ابن‌حبّان، کتاب‌الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳-۱۴۰۳ق/ ۱۹۷۳-۱۹۸۳م، ج۵، ص۳۵۷.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۳۱۵.
- ↑ نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، بیروت، ۱۴۲۱ق.۲۰۰۱م.ج ۱، ص۱۷۱.
منابع
- ابن‌اثیر، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، تهران: انتشارات اسماعیلیان، بی‌تا.
- ابن‌ابی‌حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱-۱۳۷۳ق/ ۱۹۵۲-۱۹۵۳م، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- ابن‌حِبّان، کتاب‌الثقات، حیدرآباد، دکن ۱۳۹۳-۱۴۰۳ق/ ۱۹۷۳-۱۹۸۳م، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- ابن‌حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی‌محمد معوض، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- ابن‌سعد واقدی، محمد، الطبقات الکبری، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۰ق.
- ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۱۵-۱۴۲۱ق/ ۱۹۹۵-۲۰۰۱م.
- ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- ابن‌کثیر، تفسیرالقرآن العظیم، چاپ علی شیری، بیروت، بی‌تا.
- ابن‌ماکولا، الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء و الکنی و الانساب، چاپ عبدالرحمان‌بن یحیی معلمی یمانی، بیروت، بی‌تا.
- محمدبن اسماعیل بخاری، صحیح البخاری، (چاپ محمد ذهنی‌افندی)، استانبول ۱۴۰۱ق.۱۹۸۱م، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
- محمدبن اسماعیل بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۶م.
- محمدبن عیسی ترمذی، سنن‌الترمذی، ج۲، چاپ عبدالرحمان محمد عثمان، بیروت ۱۴۰۳ق.
- محمدبن عبداللّه حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی، بیروت ۱۴۰۶ق.
- صفدی.
- طبری، جامع.
- محمدبن حسن طوسی، رجال الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم، ۱۴۱۵ق.
- سعیدبن هبة‌اللّه قطب‌راوندی، الخرائج و الجرائح، قم ۱۴۰۹ق.
- یوسف‌بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب‌الکمال فی اسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت، ۱۴۲۲ق/۲۰۰۲م.
- مسلم‌بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
- احمدبن محمد میبدی، کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، چاپ علی‌اصغر حکمت، تهران، ۱۳۶۱ش.
- احمدبن علی نسائی، سنن النسائی، بشرح جلال‌الدین سیوطی، بیروت، ۱۳۴۸ق.۱۹۳۰م.
- یحیی‌بن شرف نووی، تهذیب الاسماء و اللغات، بیروت، ۱۴۲۱ق.۲۰۰۱م.
- محمدبن عمر واقدی، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
- علی‌بن ابوبکر هیثمی، مجمع‌الزوائد و منبع‌الفوائد، بیروت، ۱۴۰۸ق.۱۹۸۸م.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله : دانشنامه جهان اسلام