پرش به محتوا

حزب‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{دیگر کاربردها|حزب الله}}
'''حزب‌اللّه'''، به معناى گروهِ متشکلِ منسوب به [[خدا]]، تعبیری [[قرآن|قرآنی]] است و در [[احادیث]] نیز مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است.
'''حزب‌اللّه'''، به معناى گروهِ متشکلِ منسوب به [[خدا]]، تعبیری [[قرآن|قرآنی]] است و در [[احادیث]] نیز مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است.



نسخهٔ ‏۲ فوریهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۰:۵۱

حزب‌اللّه، به معناى گروهِ متشکلِ منسوب به خدا، تعبیری قرآنی است و در احادیث نیز مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است.

ابن عباس مراد از حزب‌اللّه را در آیه «فَانَّ حِزبَ اللّهِ هُمُ الغالِبون» شیعیان خدا و رسول او و نیز شیعیان على (ع) معنا کرده و غالب بودن آن‌ها را عبارت از علوّ آن‌ها نسبت به دیگر بندگان خدا دانسته است. پیامبر اکرم حزب على (ع) را حزب خود و حزب خود را حزب‌اللّه شمرده و همین تعبیر را در مورد اهل‌بیت(ع) خود نیز به کار برده است.

در عصر حاضر حزب الله به سازمانی سیاسی ـ نظامی اطلاق می‌گردد که بزرگ‌ترین حزب شیعی در لبنان است.

در لغت و اصطلاح

حزب‌اللّه، به معناى گروهِ متشکلِ منسوب به خدا، در مقابل حزب‌الشیطان، سه بار در قرآن‌کریم ذکر شده است. [۱] حزب در لغت معانى گوناگونى دارد، از جمله یاران هم عقیده و تحت امر یک فرد، گروهى که داراى یک هدف باشند، طایفه، وِرد و ذکر، جماعت، و مردم. [۲] راغب اصفهانی [۳] «فشردگى» را نیز در معناى آن لحاظ کرده است. حزب‌اللّه در آیه ۵۶ سوره مائده به معانی‌اى تفسیر شده که با معناى لغوى آن در پیوند است، از جمله لشکر خدا، اولیاى خدا، شیعه خدا و یاران خدا.

مراد از حزب الله

به گفته اخفش (متوفى ۲۲۰ یا ۲۲۱)، حزب‌اللّه کسانی‌اند که به دین خدا در آمده‌اند و از او اطاعت می‌کنند و خدا نیز یاریشان می‌کند. [۴] طباطبائى عبارت «فَانَّ حِزبَ اللّهِ هُمُ الغالِبون» را در این آیه به مثابه کُبرایى می‌داند که در موضع نتیجه قرار گرفته است و بنابراین، معناى آیه چنین می‌شود: کسى که ولایت خدا و رسول او و مؤمنان را بپذیرد غالب است، زیرا از حزب‌اللّه است و حزب‌اللّه هم همواره غالب است. [۵] ابن عباس مراد از حزب‌اللّه را در این آیه شیعیان خدا و رسول او و نیز شیعیان على (ع) معنا کرده و غالب بودن آن‌ها را عبارت از علوّ آن‌ها نسبت به دیگر بندگان خدا دانسته است. [۶]

در قرآن

در آیه ۲۲ سوره مجادله کسانى مصداق حزب‌اللّه معرفى شده‌اند که با دشمنان خدا و رسول او، هر چند از نزدیکانشان باشند، دوستى نمی‌ورزند. در این آیه بر این نکته تأکید شده است که خدا ایمان را بر قلب‌هایشان حک کرده و با روحى از جانب خود تأییدشان نموده و جزاى آن‌ها را بهشت قرار داده است. به گفته طباطبائى، [۷] دلیل تکرار حزب‌اللّه، به جاى به کار بردن ضمیر، در این آیه این است که سخن جنبه مَثَل پیدا کند. طوسى [۸] حزب‌اللّه را در این آیه لشکریان و اولیاى خدا دانسته و از قول زجاج آن را به معناى برگزیدگان خدا آورده است. به نوشته طباطبائى، [۹] تعبیر از مؤمنان به حزب‌اللّه و وصف آن‌ها به فلاح، نوعى شرف بخشیدن به آنان از سوى خداوند است.

نقطه مقابل حزب‌اللّه در قرآن‌کریم، حزب‌الشیطان است که در آیات ۱۴ تا ۱۹ سوره مجادله وصف هایى درباره آن‌ها آمده است. در این آیات حزب‌الشیطان قومی‌اند که مغضوبین خدا را به دوستى گرفته‌اند و به دروغ بر مؤمن بودن خود سوگند یاد می‌کنند. دامنه دروغگویى آن‌ها تا آنجاست که حتى در قیامت هم سوگند دروغ می‌خورند و با این حال می‌پندارند که حق با آنهاست. آنان کسانى هستند که شیطان بر آن‌ها غلبه کرده و خدا را از یاد آن‌ها برده است.

در احادیث

در احادیث نیز حزب‌اللّه مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است:

  • پیامبر اکرم حزب على (ع) را حزب خود و حزب خود را حزب‌اللّه شمرده [۱۰] و همین تعبیر را در مورد اهل‌بیت(ع) خود نیز به کار برده است. [۱۱]
  • پیامبر اکرم در شمارش خصال على علیه‌السلام فرمود على داراى خصالى است که اگر یکى از آن‌ها در کسى باشد همین فضیلت براى وى کافى است؛ از جمله اینکه حزب على علیه‌السلام حزب خداست و حزب دشمنان وى حزب‌الشیطان. [۱۲]
  • پیامبر همچنان على علیه‌السلام را ملاک شناخت حزب‌اللّه پس از خود ذکر کرده است. [۱۳]
  • على علیه‌السلام نیز، پس از توصیفى مفصّل از سیماى منافقان، آنان را با استناد به قرآن، مصداق حزب‌الشیطان شمرده [۱۴] و در مقابل، صفاتى همچون به جاآوردن واجبات و شکیبایى در این راه، شب زنده‌دارى، ساده‌زیستى، بی‌قرارى از بیم حساب‌رسى خدا، یاد مداوم خدا و آمرزش‌خواهى از گناهان را از جمله ویژگی هاى حزب‌اللّه دانسته است. [۱۵]
  • امام حسن علیه السلام، پس از بیعت مردم با وى، خود را مصداق حزب‌اللّه معرفى کرد. [۱۶]
  • امام حسین علیه السلام نیز وقتى به درخواست معاویه لب به سخن گشود خود را مصداق‌حزب‌اللّه خواند. [۱۷]
  • حضرت زینب سلام الله علیها، پس از واقعه کربلا در معرفى شهدای کربلا، آنان را حزب‌اللّه خواند که به دست حزب‌الشیطان کشته شده‌اند. [۱۸]
  • امام صادق علیه‌السلام، در تعلیم زیارت امام حسین علیه‌السلام به مخاطب خود آموخت که در وقت زیارت، به امام حسین گفته شود که شما از حزب‌اللّه و حزب رسول خدا و حزب اهل‌بیت رسول خدا هستید. [۱۹] امام صادق علیه‌السلام خود و یاران خود را نیز حزب‌اللّه معرفى کرده است. [۲۰]
  • بنابر روایتى از امام رضا علیه السلام در تفسیر آیه ۲۴۹ سوره بقره، طالوت به سربازانش خبر داد که آن‌ها به وسیله نهر آب امتحان خواهند شد و هر کس بیش از یک کف دست از آب آن نهر بنوشد از حزب‌اللّه نیست. [۲۱]
  • از دیگر مصادیق حزب‌اللّه که در احادیث آمده اویسِ قرنى است. [۲۲] همچنین از قول پیامبراکرم(ص) نقل شده است که هر کس سوره مجادله را بخواند در روز قیامت از زمره حزب‌اللّه به شمار خواهد آمد. [۲۳]

پانویس

  1. رجوع کنید به مائده: ۵۶، یک‌بار؛ مجادله: ۲۲، دو بار
  2. خلیل‌بن احمد؛ ابن‌منظور، ذیل «حزب»
  3. ذیل «حزب»
  4. رجوع کنید به طبرى؛ فخررازى، ذیل آیه؛ نیز رجوع کنید به طوسى، التبیان، ذیل آیه
  5. ذیل آیه
  6. رجوع کنید به حسکانى، ج ۱، ص ۲۴۶
  7. ذیل آیه
  8. التبیان، ذیل آیه
  9. همانجا
  10. ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۲، ص ۶
  11. رجوع کنید به ه‌مان، ج ۱، ص ۲۹۲
  12. همو، ۱۳۶۲ش، ج ۲، ص ۴۹۶
  13. همو، ۱۴۱۷، ص ۴۵۰، ۵۸۳
  14. رجوع کنید به نهج‌البلاغة، خطبه ۱۹۴
  15. ه‌مان، خطبه ۴۵
  16. مفید، ۱۴۰۳، ص ۳۴۹؛ طوسى، الامالى، ص ۱۲۱، ۶۹۱
  17. احمدبن على طبرسى، ج ۲، ص ۲۲
  18. ابن‌طاووس، ص ۱۰۸
  19. ابن‌ قولویه، ص ۲۵۶
  20. مجلسى، ج ۴، ص ۲۵
  21. قمى، ج ۱، ص ۸۲ـ۸۳
  22. رجوع کنید به مفید، ۱۴۱۳، ج ۱، ص ۳۱۶
  23. فضل‌بن حسن طبرسى، ج ۹، ص ۳۶۹

منابع

  • قرآن.
  • نهج‌البلاغة، چاپ صبحى صالح، بیروت، ۱۳۸۷، چاپ افست قم، بی‌تا.
  • ابن‌بابویه، الامالى، قم ۱۴۱۷.
  • همو، عیون اخبارالرضا، چاپ مهدى لاجوردى، قم ۱۳۶۳ش.
  • همو، کتاب الخصال، چاپ علی‌اکبر غفارى، قم ۱۳۶۲ش.
  • ابن‌طاووس، مقتل الحسین علیه‌السلام، المسمى باللهوف فى قتلى باالطفوف، قم، ۱۴۱۷.
  • ابن ‌قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومى، قم ۱۴۱۷.
  • ابن‌منظور.
  • عبیداللّه‌بن عبداللّه حسکانى، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، چاپ محمدباقر محمودى، تهران ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
  • خلیل‌بن احمد، کتاب‌العین، چاپ مهدى مخزومى و ابراهیم سامرائى، قم ۱۴۰۵.
  • حسین‌بن محمد راغب اصفهانى، المفردات فى غریب القرآن، چاپ محمد سیدکیلانى، بیروت، بی‌تا.
  • طباطبائى.
  • احمدبن على طبرسى، الاحتجاج، چاپ محمدباقر خرسان، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶، چاپ افست قم، بی‌تا.
  • فضل‌بن حسن طبرسى؛ طبرى، جامع؛ محمدبن حسن طوسى، الامالى، قم ۱۴۱۴.
  • همو، التبیان فى تفسیر القرآن، چاپ احمد حبیب قصیر عاملى، بیروت، بی‌تا.
  • محمدبن عمر فخررازى، التفسیر الکبیر، او، مفاتیح الغیب، بیروت ۱۴۲۱/۲۰۰۰.
  • علی‌بن ابراهیم قمى، تفسیر القمى، چاپ طیب موسوى جزائرى، قم ۱۴۰۴.
  • مجلسى.
  • محمدبن محمد مفید، الارشاد فى معرفة حجج‌اللّه علی‌العباد، قم ۱۴۱۳.
  • همو، کتاب الامالى، چاپ حسین استاد ولى و علی‌اکبر غفارى، قم ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون

منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام