قبر: تفاوت میان نسخه‌ها
Khoshnoudi (بحث | مشارکت‌ها) صفحه‌ای تازه حاوی «'''قبر''' مکانی است که مرده انسان را در آن دفن کنند که در فقه، احکام و آدابی برای آن ذکر شده است. از جمله آداب قبر این است که قبر را بصورت چهارگوشه و مسطح و صاف بسازند و به اندازهٔ چهار انگشت از زمین بلند کنند؛ همچنین قبر را محکم بسازند تا زود خراب ن...» ایجاد کرد |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۱:۲۵
قبر مکانی است که مرده انسان را در آن دفن کنند که در فقه، احکام و آدابی برای آن ذکر شده است. از جمله آداب قبر این است که قبر را بصورت چهارگوشه و مسطح و صاف بسازند و به اندازهٔ چهار انگشت از زمین بلند کنند؛ همچنین قبر را محکم بسازند تا زود خراب نشود و. اسم میّت را بالای قبر بنویسند.
در روایات اهل بیت(ع)، قبر به معنای عالم برزخ نیز آمده است. مطابق آموزه‌های دینی و روایات، شب اول قبر نخستین شبی است که مرده را دفن کرده‌اند. پس از دفن مرده، فرشته‌ها بر او وارد شده و سؤالاتی می‌پرسند و اگر رفتار بدی داشته باشد دچار عذاب قبر می‌شود.
مفهوم‌شناسی و اهمیت
قَبْر واژه‌ای عربی و اسم محل دفن میت است[۱]و به مکانی گفته می‌شود که مرده انسان را در آن دفن کنند.[۲]
در جوامع روایی، احادیث مربوط به قبر در باب مستقلی گردآوردی شده است و علامه مجلسی در باب «أحوال البرزخ و القبر و عذابه و سؤاله و سائر ما یتعلق بذلک» بحار الانوار، ۱۲۸ روایت در این باره نقل کرده است.[۳]
به گفته جوادی آملی، منظور از قبر در بسیاری از روایات، عالم برزخ است. او همچنین دیدگاه فلاسفه از قبر را عالم برزخ معرفی کرده است.[۴]
احکام و ویژگی‌های قبر
بر اساس روایات و فتوای علما برخی از آداب و مستحبات این است که قبر را بصورت چهارگوشه[۵] و مسطح و صاف[۶] بسازند و به اندازهٔ چهار انگشت از زمین بلند کنند.[۷] ارتفاع قبر به اندازهٔ قد یا شانه انسان متوسط باشد.[۸] قبر را محکم بسازند تا زود خراب نشود[۹] و.اسم میّت را بالای قبر بنویسند یا بر لوح یا سنگی بنویسند و بالای سر میّت نصب کنند تا اشتباه نشود.[۱۰]
شایسته است که مؤمن قبل از مرگش، قبری برای خود تهیه کند، داخل آن برود و قرآن بخواند. همچنین، بذل زمین برای دفن میّت مؤمن، مستحب می‌باشد.[۱۱]
شب اول و سؤال قبر
مطابق آموزه‌های دینی و روایات، شب اول قبر نخستین شبی است که مرده را دفن کرده‌اند. در فرهنگ اسلامی از این شب و ویژگی‌ها و حوادث آن بسیار سخن رفته و بنابر روایات، شبی مهم برای شخص درگذشته است و مراحل مختلفی دارد. از جمله حوادث مهم این شب ورود فرشتگان مختلف بر میت، سوال و جواب است. شب اول قبر برای مؤمنین زیبا و آرامش‌بخش و برای کافران و بدکاران بسیار سخت و وحشتناک است.[۱۲] به گفته جوادی آملی اگر قبر به عالم برزخ معنا شد،
با استناد به روایتی از امام صادق (ع)[۱۳] و مطابق با دیدگاه فلاسفه، وقتی قبر به عالم برزخ معنا شد، لازم نیست که حتماً میت دفن شود تا مراسم شب اول قبر صورت پذیرد و همان لحظات آغازین مرگ است و ارتباطی به دفن بدن ندارد.[۱۴]
پس از دفن مرده، اولین فرشته‌ای که در قبر بر او وارد می‌شود «مَلَک رومان» است.[۱۵] کار این ملک، شمارش و جمع‌بندی اعمال فرد و تشکیل پرونده‌ای برای اوست که نامه عمل او به حساب می‌آید.در قیامت همین نامه را می‌گشایند و محاسبه او بر اساس همین پرونده است.[۱۶] همین فرشته مطابق اعمال فرد، به فرشتگان بعدی سفارش به سخت‌گیری یا رفق و مدارا با میت می‌کند.[۱۷]
بر اساس روایات، دو فرشته ای که برای پرسش و پاسخ، به مردهٔ خوابیده در قبر مراجعه می‌کنند، از جلوه‌های متفاوتی برخوردارند.[۱۸] اگر آن مرده، فرد نیکی باشد، فرشتگان، «بشیر» و «مبشر» نامیده می‌شوند که مفهوم بشارت در نام آنان نهفته است، اما اگر شخص ساکن در قبر، فرد ستمکار و گنه کاری باشد، نامشان «نکیر» و «منکر» است که ناشناسی و رمزآلود بودن را می‌توان از نامشان برداشت کرد.[۱۹]
عذاب قبر
عذاب قبر سختی‌ها و فشارهایی است که پس از مرگ در برزخ بر انسان وارد می‌شود. عالم قبر، همان عالم برزخ است که از زمان دفن میت (مُرده) شروع می‌شود و تا قیامت ادامه دارد.[۲۰] در روایات، حرارت آتش، فشار زمین، گزیدن جانوران و وحشت زیاد، به‌عنوان نمونه‌هایی از عذاب قبر معرفی شده است.[۲۱]
بر پایه روایتی از امام صادق(ع) در کتاب من لایحضره الفقیه، عذاب قبر شامل همه کسانی می‌شود که از دنیا می‌روند؛ اگرچه در زمین دفن نشده باشند.[۲۲] همچنین بر اساس روایت دیگری از امام صادق (ع) در کتاب بحار الانوار، بیشتر انسان‌ها فشار قبر دارند.[۲۳]
پانویس
- ↑ سلیمان، «قبر»، ص۳.
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه «قبر»؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه «قبر».
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۰–۲۸۲.
- ↑ جوادی آملی، معادشناسی، ج ۲۱، ص۲۲۲
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ امام خمینی، ترجمه تحریر الوسیله، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۱؛ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۲.
- ↑ حسینی سیستانی، توضیح المسائل جامع، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ محمد شجاعی، معاد، ج ۲، ص ۲۴۹، نشر امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۲ ش.
- ↑ امام صادق (ع): «البرزخ القبر و هو الثواب و العقاب بین الدنیا و الآخرة: برزخ عبارت از قبر است که همان عقاب و ثواب بین دنیا و آخرت می‌باشد. بحارالأنوار، ج ۶، ص۲۱۸
- ↑ جوادی آملی، معادشناسی، ج ۲۱، ص۲۲۲
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج ۵۶، ص ۲۳۴ و ابونعیم اصفهانی، حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء، دار أم القری، ج ۶، ص ۱۰۴.
- ↑ عالم پس از مرگ، ص۲۷۴.
- ↑ عالم پس از مرگ، ص۲۷۴.
- ↑ عالم پس از مرگ، ص۲۷۴.
- ↑ عالم پس از مرگ، ص۲۷۴.
- ↑ علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۶۸؛ اردبیلی، تقریرات فلسفه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۲۳۹–۲۴۰.
- ↑ قمی، منازل الآخره، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۱۳۷–۱۴۹.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۲۷۹.
- ↑ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۲۶۱.
منابع
- انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۸۱ش.
- جوادی آملی، عبدالله، معاد شناسی، انتشارات اسراء، قم.جوادی آملی، عبدالله، معاد شناسی، انتشارات اسراء، قم.
- سلیمان، هادی، «قبر»، دایرة المعارف تشیع، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.
- طاهری، حبیب‌الله، عالم پس از مرگ، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
- علامه طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مکتبة النشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق.
- علامه مجلسی محمد باقر، بحار الانوار، دارالکتب اسلامیة، تهران، ۱۳۶۲ ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۵ش.
- قمی، شیخ عباس، منازل الآخره، منازل الآخرة والمطالب الفاخرة، تحقیق سید یاسین موسوی، مؤسسة النشر الاسلامی.
- شجاعی، محمد، معاد، نشر امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۲ ش.
- امام خمینی، سید روح‌الله، ترجمه تحریر الوسیله، با ترجمه مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ، ۱۳۸۵ش.
- حسینی سیستانی، سید علی، توضیح المسائل جامع، مشهد، نشر دفتر آیت‌الله سیستانی، ۱۳۹۶ش.