ابراهیم قزوینی
 | کتابشناسی یا ارجاعات این مقاله ناقص است. میتوانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابراهیم بن معصوم بن فصیح حسینی قزوینی |
| محل زندگی | قزوین |
| تاریخ وفات | ۱۱۴۵ق/۱۷۳۲م |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | حسین بن جعفر خوانساری، امیر عبدالباقی، محمدباقر هزار جریبی غروی، محمدمهدی فتونی عاملی |
| شاگردان | شیخ عبدالنّبی قزوینی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه نجف |
| اجازه روایت از | شیخ یوسف بحرانی، علامه مجلسی، آقا جمال خوانساری، شیخ جعفر قاضی |
| تألیفات | سلاح المؤمنین، رساله‌ای در فرق صغیره و کبیره، تتمیم امل الامل، و حاشیه بر مدارک الاحکام و مسالک الافهام |
ابراهیم بن مَعصوم بن فَصیح حسینی قَزوینی (۱۰۶۵-۱۱۴۵ق)، مشهور به میر ابراهیما و اِبراهیم قزوینی، فقیه، مفسّر و عالم شیعه است. ابراهیم قزوینی در درس عالمانی همچون علامه مجلسی، شیخ یوسف بحرانی و آقا جمال خوانساری حاضر می‌شد. کتاب‌های سلاح المؤمنین در دعا و تحصیل الاطمئنان فی شرح زبدة البیان از آثار اوست.
ولادت و وفات
ابراهیم بن معصوم در تبریز زاده شد و در قزوین زیست و همان‌جا درگذشت. به گفته محسن امین او را به جهت تولدش در تبریز، تبریزی و به جهت سکونتش در قزوین، قزوینی و به جهت نسبش حسینی می‌گفتند.[۱]
محسن امین وفات او را در سال ۱۱۴۵ق و در حدود هشتاد سالگی دانسته است. البته به گفته امین سال درگذشت او را ۱۱۴۰ق، ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ق نیز گفته‌اند.[۲] حسن یوسفی اشکوری در دایرة المعارف بزرگ اسلامی ولادت او را در سال ۱۰۶۵ق تخمین زده است.[۳] همچنین از او در منابع تراجم‌نگاری با نام محمدابراهیم و نیز با پسوند سید[۴] و امیر[۵] و بدون آن دو[۶] نیز یاد شده است.
زندگی علمی
او نزد پدر خویش و چند تن از عالمان بنام آن روزگار مانند حسین بن جعفر خوانساری، امیر عبدالباقی، محمدباقر بن محمدباقر هزار جریبی غروی، شیخ محمدمهدی فتونی عاملی، شیخ یوسف بحرانی نویسنده الحدائق الناضرة، علامه مجلسی، آقا جمال خوانساری و شیخ جعفر قاضی درس خوانده و از چهار تن اخیر اجازه روایت نیز یافته است.[۷]
در آثار مربوط به ابراهیم قزوینی به این نکته تصریح نشده که او در کجا درس خوانده است. با این حال به نظر می‌رسد تحصیلات او بیشتر در عراق و به خصوص در حوزه علمیه نجف بوده است.[۸]
علاوه بر فرزندش محمدمهدی، شیخ عبدالنبی قزوینی (صاحب تتمیم امل‌الامل) و قطب‌الدین محمد ذهبی شیرازی نزد او درس خوانده بودند و از او روایت می‌کردند.[۹]
آثار
گفته‌اند که در کتابخانه‌اش ۱۵۰۰ جلد کتاب وجود داشته که در تمام آنها اثری از حاشیه و یا تصحیح وی موجود بوده است.[۱۰]
بعضی از آثار او عبارتند از:
- سلاح المؤمنین در دعا، خطی و موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی[۱۱] و نیز کتابخانه ابوالحسن اصفهانی[۱۲] محمدرضا بندرچی کتاب «سلاح‌المؤمنین» را تصحیح کرده است. این کتاب دعا، ذکر و تعویذات نقل شده از پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) را دربردارد. قزوینی در تحریر کتاب خود، نخست مقدمه‌ای در شرایط خواندن دعا و عوامل و موانع استجابت آن بیان می‌کند، سپس دعاها، ذکرها، تعویذها و اوراد را درج می‌کند. همچنین وی درباره برخی از دعاها، تجربه شخصی خود، دوستان، مشایخ و اساتید خویش را درباره مؤثّر بودن آن دعا شرح می‌دهد. دعاهای ارائه شده در کتاب، در فهرست موضوعی خود مواردی چون: رزق، امراض، و دفع بلا را در بر دارند. این کتاب با مقدمه‌ای بندرچی درباره مؤلف، توسط انتشارات سایه گستر منتشر شده است
- رساله‌ای در فرق صغیره و کبیره، (عربی) خطی، از مجموعه‌ای موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی شماره ۱[۱۳] مدرّس نام آن را تحقیق الصّغیره و الکبیره آورده است.[۱۴]
- تحصیل الاطمئنان فی شرح زبده البیان فی تفسیر آیات الاحکام من القرآن (زبدة البیان تألیف مقدس اردبیلی است) که نسخه خطی آن در کتابخانه مجلس شورای اسلامی شماره ۱[۱۵] و کتابخانه مدرسه آخوند[۱۶] موجود است.
- تتمیم امل الامل[۱۷]
- حاشیة بر مدارک الاحکام[۱۸]
- حاشیة بر مسالک الافهام[۱۹]
آثار منسوب
افزون بر اینها آثار دیگری هم به ابراهیم منسوب است از قبیل:
- تحقیق البداء
- تحقیق العلم الالهی
- أجوبة المسائل الفقهیه و العقلیه
- حاشیه بر شرح لمعه
- مقامات (نظیر مقامات حریری)
- مجموعه‌ای از رسایل در علوم و نیز اشعار[۲۰]
پانویس
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ یوسفی اشکوری، «ابراهیم قزوینی»، ج۲، ص۵۲۳.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ نوری طبرسی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۳۸۴؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۵۰.
- ↑ مدرس، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۵۰.
- ↑ حسینی اشکوری، تلامذة العلامة المجلسی و المجازون منه، ۱۴۱۰ق، ص۸.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷.
- ↑ آستان قدس، فهرست، ج۶، ص۲۵۰.
- ↑ آقابزرگ، الذریعة، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۰، ۱۲/۲۰۹-۲۱۰.
- ↑ شورا، خطّی، ج۵، ص۲۰۴.
- ↑ مدرس، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۵۰.
- ↑ شورا، خطّی، ج۱۶، ص۴۱۵.
- ↑ همدان، خطّی، ج۱، ص۷۰-۷۱.
- ↑ آقابزرگ، الذریعة، ج۳، ص۳۳۷.
- ↑ آقابزرگ، الذریعة، ج۶، ص۱۹۶.
- ↑ آقابزرگ، الذریعة، ج۶، ص۱۹۶.
- ↑ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۷؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۵۰.
یادداشت
منابع
- آستان قدس، فهرست.
- آقابزرگ، الذریعه.
- امین، سید محسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۹۸۳م۱۴۰۳ق
- حسینی اشکوری، احمد، تلامذة العلامة المجلسی و المجازون منه، چاپ محمود مرعشی، قم ۱۴۱۰ق.
- شورا، خطّی.
- مدرس، محمدعلی، ریحانه الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
- نوری طبرسی، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
- همدان، خطّی.
- یوسفی اشکوری، حسن، «ابراهیم قزوینی»، در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۰ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی