منتخب الانوار المضیئة (کتاب)

منتخب الانوار المضیئة

اطلاعات کتاب
نویسنده	علی بن عبدالکریم نیلی نجفى (متوفای ۸۰۳ق)
موضوع	امام زمان(عج)، مهدویت، علائم ظهور
زبان	عربی
مجموعه	۱ جلد
اطلاعات نشر
ناشر	مؤسسة الإمام الهادي عليه السلام‏

مُنْتَخَبُ الأنْوارِ المُضیئَةِ فی ذِکْرِ القائِمِ الحُجّة(علیه‌السلام) کتابی در زمینه اثبات امامت امام عصر(عج) و بیان ظهور و شرایط آن است. این کتاب نوشته سید علی بن عبدالکریم نیلی نجفی (متوفای ۸۰۳ق) است. از این کتاب با نام‌های «مختصر الأنوار المضیئة» و «الغیبة» نیز یاد شده است.

درباره مؤلف

مقالهٔ اصلی: علی بن عبدالکریم نیلی

سید بهاءالدین، علی بن عبدالکریم نیلی از علمای بزرگ قرن هشتم هجری قمری است. تاریخ دقیق ولادت و وفات او مشخص نیست؛ اما او استاد احمد بن فهد حلی متوفای ۸۴۱ هجری قمری است و اواخر عمر، فخر المحققین فرزند علامه حلی متوفای ۷۷۱ هجری قمری را درک کرده و از شاگردان او محسوب می‌شود. وی شاگردان بسیاری را تربیت کرده و تألیفات دیگری نیز دارد.

نام کتاب

از این کتاب در فهارس کتب خطی با نام‌های «منتخب الأنوار المضیئة»، «مختصر الأنوار المضیئة» و «الغیبة» یاد شده است.

اصل کتاب

اصل کتاب الأنوار المضیئه که که این اثر، منتخب و خلاصه آن است، مشترک بین دو نفر بوده که هر یک کتابی با این نام داشته‌اند:

1. الأنوار که تعبیر به الأنوار الإلهیة فی الحکمة الشرعیة یا الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة از آن شده است، از سید علی بن عبدالکریم نیلی نجفی و کتابی جامع است پیرامون علم کلام و فقه و اصول فقه و اسرار قرآن.
2. الأنوار المضیئة در غیبت امام عصر(عج) که به اعتقاد آقا بزرگ تهرانی تألیف علی بن عبدالحمید بن فخار بن معد موسوی است و منتخب این کتاب به نام «الغیبة» از علی ابن عبدالکریم نیلی نجفی است.

انتساب کتاب

محقق(موسسه امام هادی) در مقدمه کتابِ منتخب الأنوار المضیئة، اصل کتاب را از سید علی نیلی نجفی دانسته و گفته که منتخب آن از کسی دیگر است که ما او را نمی‌شناسیم و این کتاب را از الأنوار المضیئة در احوالات امام عصر(عج) انتخاب نکرده، بلکه از الأنوار المضیئة فی الحکمة الشرعیة جمع‌آوری نموده است. اشکال این نظریه آن است که این کتاب در احوالات حضرت مهدی نبوده تا منتخب آن در غیبت امام عصر باشد.

روش تألیف

نیلی در این اثر، علاوه بر نقل روایت، از روش عقلی هم بهره برده است. او قیاس‌های منطقی از انواع مختلف را در لابلای مطالب کتاب و همراه روایات آورده تا اشکالی از طرف غیر شیعیان و نیز غیر مسلمانان بر کتاب وارد نشود. او همچنین روایات را با ذکر اسناد و منابع نقل آورده است.

محتوا

منتخب الانوار ۱۲ فصل دارد:

1. اثبات امامت و وجود و عصمت آن حضرت از راه عقل،
2. اثبات آن حضرت از قرآن،
3. اثبات آن حضرت از روایات خاصه،
4. اثبات آن حضرت از روایات اهل سنت،
5. ولادت آن حضرت،
6. سبب غیبت،
7. موضوع طول عمر،
8. وکلا و راویان از او،
9. توقیعات شریف آن حضرت،
10. کسانی که آن حضرت را ملاقات کرده‌اند،
11. علامات ظهور حضرت،
12. وضعیت جهان و اجتماع در ایام حکومت حضرت مهدی عج.

آغاز کتاب با اثبا ت وجود امام زمان و امامت او با یک دلیل عقلی به این بیان است که از یک سو: اگر قائم(ع) موجود نباشد، باید که زمانه از امام خالی باشد و چون چنین نیست پس قائم موجود است؛ زیرا امامت منحصر در این خاندان است و پدران امام زمان از دنیا رفته‌اند پس امام زمان هست و امام است. و از دیگر سو: چون امامت لطفی است از خدا و لطف بر خداوند واجب است در نتیجه اگر زمانه بدون امام زمان باشد یعنی لطف خداوند موجود نباشد و این محال است پس امام زمان هست و «امام» است. پایان بخش کتاب درباره کارهایی است که در عصر ظهور امام زمان (ع) اتفاق می‌افتند که از جمله آنها کشته شدن ابلیس توسط حضرت در مسجد کوفه است. نویسنده با استشهاد به آیات قرآن و روایات تلاش کرده که امکان این کار را اثبات کند. و يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ در آیه ۸۱ سوره ص را بر اساس روایتی از امام صادق(ع) به کشته شدن ابلیس در زمان ظهور منطبق کرده است.

تلخیص کتاب

سید علی بن عبدالکریم نیلی کتاب خویش را خلاصه کرده که با نام سرور أهل الایمان فی علامات ظهور صاحب الزمان منتشر شده است.

منابع

• تهرانی، اقابزرگ، الذریعة، بیروت، دارالاضواء.
• نیلی، علی بن عبدالکریم، منتخب الأنوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة علیه‌السلام، قم، مؤسسة الإمام الهادی، ۱۴۲۰ ق.
• منتخب الانوار المضیئة، کتابخانه دیجیتال نور.