غزوه قرقرة الکدر
 قَرقَرة الکُدر | |
| زمان | محرم سال ۳ هجری قمری |
|---|---|
| مکان | منطقه کدر |
| نتیجه | دست‌یافتن مسلمانان به غنائم |
| جنگندگان | |
| طرفین جنگ | مسلمانان مشرکان |
| فرماندهان | |
| فرماندهان جنگ | حضرت محمد(ص) |
غزوه قَرْقَرَةُ الْکُدْر از غزوات پیامبر که سال سوم قمری و به نقلی سال دوم در منطقه کُدر رخ داده است. در این غزوه، عده‌ای از دو قبیله بنی‌سلیم و غَطفان در منطقه کُدر جمع شدند تا به مدینه حمله کنند، اما با حضور سپاهیان اسلام، آنجا را ترک کردند. در این غزوه پرچمدار سپاه مسلمانان امام علی(ع) بوده و غنائمی نصیب مسلمانان شده است.
علت نا‌م‌گذاری
منطقه «کُدْر» با فاصله هشت منزل (حدود ۱۷۰ کیلومتر) از مدینه قرار دارد.[۱] بعضی نام آن را قَرقَرة الکُدْر و بعضی آن را قرارة الکدر نامیده‌اند.[۲] در این منطقه، چاه آبی وجود داشت که متعلق به قبیله بنی‌سلیم بود.[۳] ازآنجاکه این منطقه، محل تجمع دو قبیله غطفان و بنی‌سلیم برای جنگ با مسلمانان بود، نام غَزوه به نام قرقرةالکدر شهرت یافته است.[۴] از این واقعه به «غزوه قرقرة بنی‌سلیم و غطفان» نیز یاد می‌شود.[۵]
واقعه
در سال سوم قمری عده‌ای از دو قبیله بنی‌سلیم و غطفان جمع شده بودند تا به مدینه حمله کنند، خبر آنان به پیامبر رسید[۶] پیامبر ابن ابی‌مکتوم[۷] و به روایتی محمد بن مسلمه انصاری[۸] یا سباع بن عرفطه غفاری[۹] را به جانشینی خود در مدینه منصوب کرد و با سپاهی به سوی آنان حرکت کرد.[۱۰] پرچمدار سپاه مسلمانان امام علی(ع) بود.[۱۱] پیش از ورود لشکر مسلمانان، سپاهیان بنی سلیم و غطفان آنجا را ترک کرده بودند. پیامبر نیروهای خود را برای اطلاع از وضعیت دشمن به ارتفاعات فرستاد. آنان با تعدادی شترچران و چوپان مواجه شدند که در میان آنها نوجوانی به نام یسار بود. صحابه، آنان را به همراه شتران در اختیار پیامبر(ص) قرار دادند. مسلمانان به مدینه بازگشتند و در منزل صرار غنائم را تقسیم کردند، آنان یسار را چون نماز می‌خواند، در سهم پیامبر قرار دادند. پیامبر نیز او را آزاد کرد.[۱۲]
زمان
منابع تاریخی، غَزوه قرقرة الکدر را پس از غزوه سویق دانسته‌اند.[۱۳] برخی از تاریخ‌نویسان زمان این واقعه را شوال سال دوم قمری[۱۴] و برخی دیگر محرم سال سوم قمری گزارش کرده‌اند.[۱۵] از زمان حرکت پیامبر از مدینه تا برگشت او به آنجا ۱۵ روز طول کشیده است.[۱۶]
پانویس
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۴۴۱.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۴۴۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۲۴.
- ↑ ابن سعد،الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۱۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۳۷۷.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۷۴؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۲.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۳.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۱۰؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۳.
منابع
- ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
- ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، تصحیح: مصطفی سقا و ابراهیم ابیاری و عبد الحفظ شبلی، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف(ج۱)، تحقیق: محمد حمیدالله، مصر ، دار المعارف، ۱۹۵۹م.
- حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
- مقریزی، احمد بن علی، امتاع الاسماع، تحقیق: محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق: مارسدون جونس، المغازی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.