سلطان العلماء
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سید حسین بن رفیع الدین محمد |
| لقب | سلطان العلماء، خلیفه سلطان |
| محل زندگی | ایران |
| تاریخ وفات | ۱۰۶۴ق |
| محل دفن | نجف |
| شهر وفات | بهشهر مازندران |
| خویشاوندان سرشناس | دختر شاه عباس صفوی (همسرش) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ بهایی، پدرش رفیع الدین محمد، سلطان حسین ندوشنی، محمود رنانی |
| تألیفات | تعلیقه‌هایش بر معالم الاصول، شرح مختصر عضدی، زبدة الاصول شیخ بهایی، لمعه و.... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | وزیر شاه عباس اول و دوم صفوی |
سید حسین بن رفیع‌الدین محمد آملی اصفهانی (۱۰۰۱ -۱۰۶۴ق)، ملقب به سلطان العلماء از فقهای شیعه در قرن یازدهم هجری قمری و وزیر شاه عباس صفوی. شهرت علمی سلطان العلماء به‌دلیل حاشیه‌هایش بر کتاب‌های علمی است.
زندگی‌نامه
خانواده
سید حسین بن رفیع‌الدین محمد بن امیر شجاع الدین محمود آملی اصفهانی در ۱۰۰۱ق به دنیا آمد. پدرش رفیع‌الدین محمد از علما و نسب آنان به امام سجاد(ع) می‌رسد.[۱] همسرش دختر شاه عباس اول بود.[۲] و میرزا ابراهیم آملی (که شاه در سه‌سالگی چشمان او را کور کرد)، میرزا حسن (پدر میرزا باقر) که تا زمان نادر (۱۱۶۰ق) زنده بود و میرزا علی (که نسل او تا به امروز باقی هستند و آیت‌الله مرعشی از این نسل است) سه فرزند او بوده‌اند.[۳]
ازدواج با دختر شاه و وزارت
سلطان العلماء با دختر شاه عباس اول ازدواج کرد و در ۱۰۳۳ق بعد از وفات سلمان خان به مسند وزارت نشست. در ۱۰۴۱ق شاه صفی او را از وزارت عزل و به مهاجرت به قم مجبور کرد. او تا زمان شاه عباس دوم در قم ماند و به مطالعه و تحقیق پرداخت. در ۱۰۵۵ق (در زمان شاه عباس دوم) مجددا به وزارت شاه رسید.[۴] برخی، انتصابش از طرف شاه عباس دوم را به مخالفت سرسخت شاه با میرزا قاضی، شیخ الاسلام اصفهان، تعلیل کرده‌اند.[۵]
سلطان العلماء، در بازگشت از سفر قندهار در بهشهر از دنیا رفت. جسدش را به نجف منتقل کردند و در آن‌جا دفن شد. سال وفاتش ۱۰۶۴ق است.[۶]
اطلاعات علمی
سلطان العلماء و ملا خلیل قزوینی، شاگرد شیخ بهایی بوده‌اند. مشهورترین آثارش تعلیقه‌هایش بر معالم الاصول، شرح مختصر عضدی، زبده شیخ بهایی و لمعه است.[۷] تعلیقه‌اش بر معالم به حاشیه سلطان معروف است.[۸] او بر بیان، ترکیبی عرفانی از روایات سعی داشت.[۹]
اساتید
پانویس
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۸.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۸.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۹.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۸-۱۶۹؛ افندی، ریاض العلماء، ج۷، ص۸۹؛ فاضل قائینی، علم الاصول تاریخا و تطورا، ص۱۵۲.
- ↑ ترنر، التشیع و التحول فی العصر الصفوی، ص۲۳۷.
- ↑ سبحانی، ادوار الفقه الامامی، ص۲۷۴؛ فاضل قائینی، علم الاصول تاریخا و تطورا، ص۱۵۲.
- ↑ سبحانی، ادوار الفقه الامامی، ص۲۷۳؛ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۹.
- ↑ اسلامی، مدخل علم فقه...، ص۳۴۵.
- ↑ ترنر، التشیع و التحول فی العصر الصفوی، ص۲۳۷.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۱۶۹.
منابع
- آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، طبقات اعلام الشیعه، تحقیق علی نقی منزوی، اسماعیلیان، قم.
- اسلامی، رضا، مدخل علم فقه: ادوار، منابع، مفاهیم، کتاب‌ها و رجال فقه مذاهب اسلامی، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم، ۱۳۸۴ ش.
- افندی، عبدالله بن عیسی بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، اهتمام: محمود مرعشی نجفی، مطبعه خیام، قم.
- ترنر، کالین، التشیع و التحول فی العصر الصفوی، ترجمه حسین‌علی عبدالساتر، منشورات جمل، بغداد.
- سبحانی تبریزی، جعفر، ادوار الفقه الامامی، موسسه امام صادق(ع)، قم.
- فاضل قائینی نجفی، علی، علم الاصول تاریخا و تطورا، انتشارات دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، قم.