عبدالله بن جبیر
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن جبیر |
| کنیه | ابومنذر |
| مهاجر/انصار | انصار |
| نسب/قبیله | بنی‌ثعلبه - اوس |
| خویشاوندان | خوات بن جبیر |
| درگذشت | در غزوه احد ۳ق |
| نحوه درگذشت | به دست عکرمه بن ابوجهل |
| مدفن | قبرستان احد |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | پیش از هجرت |
| حضور در جنگ‌ها | غزوه بدر و غزوه احد |
| نقش‌های برجسته | فرمانده تیراندازان در غزوه احد |
عبدالله بن جُبَیر(شهادت ۳ق) از صحابه پیامبر(ص) و از شهدای غزوه احد بود. او در بدر و احد شرکت کرد و در غزوه احد فرماندهی تیراندازان کوه عینین را بر عهده داشت که با سرپیچی برخی از تیراندازان از دستور وی، سپاه اسلام شکست خورد.
نسب
ابومنذر عبدالله بن جُبَیر بن نعمان بن امیه بن امرؤ القیس[۱] از انصار و از تیره بنی‌ثعلبه از قبیله اوس بود.[۲] خوات، برادر عبدالله هم از صحابه پیامبر(ص) است.
عبدالله در پیمان عقبه به همراه هفتاد نفر از انصار حضور داشت و با پیامبر(ص) بیعت کرد.[۳] وی در ابتدای هجرت پیامبر(ص) به همراه سهل بن حنیف بت‌های شهر مدینه را می‌شکست و به مسلمانان می‌داد تا آن را هیزم کنند.[۴]
پیامبر (ص) بین وی و حصین بن حارث بن حارث بن مطلب، پیمان برادری بست.[۵]
حضور در غزوه بدر
عبدالله در غزوه بدر شرکت کرد و در این جنگ موفق شد، ابوالعاص بن ربیع که مدتی همسر زینب دختر پیامبر(ص) بود را اسیر کند.[۶]
فرمانده تیراندازان در غزوه احد
عبدالله بن جبیر در غزوه احد نیز حضور داشت و از سوی پیامبر(ص) فرمانده تیراندازان بر کوه عینین بود.[۷] تعداد تیراندازان را پنجاه نفر گفته‌اند.[۸] پیامبر(ص) به وی و تیراندازان تأکید داشت در هیچ شرایطی از کوه پایین نیایید حتی اگر دشمن فرار کرد به تعقیب او و جمع‌آوری غنایم مشغول نشوید.[۹]
در اواسط این جنگ که مسلمانان به پیروزی نسبی رسیدند، برخی از تیراندازان تحت فرماندهی عبدالله بن جبیر، از دستور وی سرپیچی کردند و به جمع‌آوری غنیمت پرداختند.[۱۰] پس از خروج تیراندازان، برخی از سواران سپاهیان قریش به فرماندهی خالد بن ولید و عکرمه پسر ابوجهل، کوه عینین را دور زدند.
عبدالله بن جبیر نخست چندان تیر انداخت که تیرهایش تمام شد. آنگاه چندان نیزه زد که نیزه‌اش شکست، سپس غلاف شمشیر خود را شکست و چندان شمشیر زد تا شهید شد.[۱۱] قریشیان پس از به شهادت‌رساندن ابن جبیر و سایر تیراندازان، از پشت سر بر سپاهیان اسلام حمله کردند و سپاه اسلام را شکست دادند. قاتل عبدالله بن جبیر، عکرمه پسر ابوجهل بود.[۱۲] عبدالله را پس از شهادتش، مثله کردند.[۱۳]
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۲۴۱
- ↑ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۹۶
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۹۰م، ج۳، ص۳۶۲
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۲۶۵
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۹، ص۳۹۰
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۷۰۱
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۳۱
- ↑ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۹۹۹م، ج۹، ص۲۲۸
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۹۰
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۲۳۲
- ↑ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۹۹۹م، ج۹، ص۲۲۹.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۳۳۰
- ↑ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۹۹۹م، ج۱، ص۱۴۵.
یادداشت
منابع
- ابن اثیر، ابوالحسن عزالدین علی بن محمد جزری، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت،دار الفکر، ۱۴۰۹/۱۹۸۹. (نرم افزار نور السیره)
- ابن حجر، احمد بن علی العسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۵/۱۹۹۵. (نرم افزار نور السیره)
- ابن سعد، محمد بن منیع الهاشمی البصری، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (نرم افزار نور السیره)
- ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲. (نرم افزار نور السیره)
- بلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر، کتاب جمل من انساب الأشراف البلاذری، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ط الأولی، ۱۴۱۷/۱۹۹۶. (نرم افزار نور السیره)
- زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ط الثامنة، ۱۹۸۹. (نرم افزار نور السیره)
- مقریزی، تقی الدین أحمد بن علی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبد الحمید النمیسی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۲۰/۱۹۹۹. (نرم افزار نور السیره)
- واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، مؤسسة الأعلمی، ط الثالثة، ۱۴۰۹/۱۹۸۹. (نرم افزار نور السیره)