ویکی شیعه:Featured articles/2025/40
آیه مشورت (آلعِمران: ۱۵۹) ضمن بیان نقش اخلاق نیکوی پیامبر اکرم(ص) در جذب مسلمانان، سه فرمان عمومی صادر شده است: عفو عمومی، مشورت با مردم و توکل بر خدا. دلیل نزول این آیه را تأیید سیره پیامبر(ص) در مشورت با اصحاب خود در جنگ اُحُد دانستهاند. مفسران، ذیل آیه مشورت، فوایدی برای مشورت برشمردهاند؛ از جمله بالا بردن سطح تفکر مردم، ایجاد احساس مسئولیت در آنها در خصوص امور جامعه، گزینش بهترین رأی، اصلاح مردم و تجلیل از آنها. به گفته مفسران، مشورتِ پیامبر(ص) با مردم مربوط به کارهای عمومی و اجرایی جامعه و چگونگی پیاده کردن احکام الهی است، نه در خصوص حلال و حرام خدا؛ زیرا احکام الهی ناشی از وحی است و از قرآن و سنت گرفته میشود. همچنین مفسران ذیل آیه ۳۸ سوره شوری نیز مسئله مشورت و اهمیت آن را بررسی کردهاند. پژوهشگران دینی معتقدند آیات مشورت باعث بسط مشورت در جامعه شد و همه مردم در فرایند تصمیمگیریها سهیم شدند. به گفته آنان در این آیات وجهه حکومتی پیامبر(ص) مورد خطاب قرار گرفته است نه جنبه پیامبری او؛ زیرا پیامآوری رابطهای مستقیم با خدا است و نیازی به خلق ندارد؛ در حالی که مشورت، خصلت مثبت حکومت است، حتّی اگر در رأس آن معصوم نشسته باشد. آموزههای شورایی قرآن، از منظر برخی اندیشمندان اسلامی مانند سید محمود طالقانی، مناسبترین روش برای تشکیل حکومت اسلامی دانسته شده است.