عین الیقین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عین الیقین'''دومین مرتبه از مراتب سه‌گانه یقین در [[عرفان|عرفان اسلامی]] در کنار [[علم الیقین]] و [[حق الیقین]]، به معنای یقینی كه با دانش و از راه دلیل به دست می‌آید.

يقين در لغت به معنای علمی است که شک و تردیدی در آن نیست.<ref>فراهيدى، كتاب العين، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۲۰.</ref>  در اصطلاح عرفان اسلامی، به معنای یقینی است كه انسان به مرحله مشاهده مى رسد و با چشم خود مثلا آتش را مشاهده مى كند.<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۸۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۲۸۵.</ref>  

تفاوت عین الیقین با علم اليقين مثل ديدن به شنيدن است .در [[سوره تکاثر|سوره تكاثر]] اصطلاح عین اليقين، آمده است «كلاََّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ، لَترََوُنَّ الجَْحِيمَ ثُمَّ لَترََوُنهََّا عَينْ‏َ الْيَقِين.»  <ref>سوره تكاثر، آیه ۵-۷</ref>چنان نيست كه شما خيال می‌كنيد اگر شما علم اليقين (به آخرت) داشتيد، قطعاً جهنّم را خواهيد ديد! سپس (با ورود در آن ) آن را به عين اليقين مشاهده خواهيد كرد.

[[خداوند |خداوند متعال]] در اين آيات، ابتدا به علم اليقين اشاره نموده، كه اگر انسان علم اليقين داشتته باشد با چشم مي تواند حقايق را در همين دنيا مشاهده كند و جهنم را ببينند. و در ادامه به علم اليقين اشاره كرده كه منظور ديدن [[جهنم]] در [[قيامت]] است.<ref>طباطبایی، الميزان،۱۳۹۴ق، ج۲۰ ،ص۳۵۲ </ref>

در [[عرفان اسلامی]] و بر اساس آیات قرآن کریم ، یقین دارای سه درجه و مرتبه است که عبارتند از؛ [[علم الیقین]]، عین الیقین و [[حق الیقین]]. اولین و پایین‌ترین مرتبه، [[علم الیقین]] و دومین مرتبه عین الیقین است .<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> [[ابن عربی]] معتقد است شناخت انسان از [[خداوند]]، اگر از راه عقل و دلیل باشد، «علم الیقین» و اگر از راه دل به ست آید «عین الیقین» و اگر با کشف و شهود به دست آید «حق الیقین» نام دارد.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> وی می‌گوید از راه عقل و با علم الیقین، تنها می‌توان خداوند را اثبات کرد، ولی با دو مرحله بالاتر یقین، می‌توان به خداوند رسید.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref>

در روایتی این نوع از یقین خوب منعکس شده است. [[پیامبر]] با دیدن [[حارثة بن مالک بن نعمان انصارى]] به او فرمود: ای حارثة! در چه حالی است؟ گفت: ای رسول خدا! مؤمن حقیقی‌ام که به یقین رسیده‌ام. رسول خدا(ص) فرمود: هر چیزى را حقیقتى است، حقیقت گفتار تو چیست؟ گفت: ای رسول خدا! به دنیا بی‌رغبت شده‌ام، شب را (براى عبادت) بیدارم و روزهاى گرم را (در اثر روزه) تشنگى می‌کشم و گویا [[عرش]] پروردگارم را می‌نگرم که براى حساب گسترده گشته و گویا اهل [[بهشت]] را می‌بینم که در میان بهشت یکدیگر را ملاقات می‌کنند و گویا ناله اهل [[دوزخ]] را در میان دوزخ می‌شنوم. رسول خدا(ص) فرمود: حارثه، بنده‌ای است که خدا دلش را نورانى کرده است. سپس به حارثه فرمود: بصیرت یافتى، ثابت باش. حارثه عرض کرد: ای رسول خدا! از خدا بخواه که [[شهادت]] در رکابت را به من روزى کند، پیامبر(ص) فرمود: خدایا! به حارثه شهادت را روزى کن. چند روزى بیش نگذشت که رسول خدا لشکرى براى جنگ فرستاد و حارثه هم به میدان جنگ رفت و پس از کشتن تعدادی از افراد دشمن، شهید شد».<ref> کلینی، کافی،‏۱۴۲۹ق، ج۳، ص ۱۳۸</ref>