شارلی ابدو (مجله)
شارلی اِبدو (به فرانسوی: Charlie Hebdo؛ به‌معنای «هفته‌نامه شارلی») مجله طنزی که به‌سبب انتشار کاریکاتورهایی به‌ویژه دربارهٔ حضرت محمد(ص) و مسلمانان شهرت یافت. همچنین کاریکاتورهایی از حضرت عیسی(ع)، حضرت مریم(س) و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی جهان در این مجله به چاپ رسیده است. کاریکاتورهای مجله شارلی ابدو دربارهٔ پیامبر اسلام (ص) اعتراض مسلمانان جهان را به همراه داشت.
نشریه شارلی ابدو از سال ۱۹۷۰م (۱۳۴۸ش) در فرانسه چاپ می‌شود. دفتر مجله در سال‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۲۰ میلادی هدف سه حمله قرار گرفت. داعش مسئولیت حمله سال ۲۰۱۵م را به عهده گرفت و گفته شده این اقدام سبب موجی از اسلام‌هراسی شده و در اروپا و آمریکا، افراد بسیاری با شعار «من شارلی هستم» به آنها واکنش نشان دادند؛ گرچه بعد از هر حمله، شمارهٔ جدید مجله با کاریکاتوری توهین‌آمیز دربارهٔ پیامبر اسلام(ص) منتشر می‌شد.
هدف مجله شارلی ابدو را مسخره کردن و بدگویی از سیاستمداران، پلیس، بانکدارها و مذهب از طریق طنز دانسته‌اند که گاه از دایره اخلاق خارج می‌شود.
توهین به مقدسات
گفته شده که هفته‌نامه شارلی به هیچ دین و مذهب و قانونی پایبند نیست؛ تصاویر مستهجن و غیراخلاقی از حضرت عیسی(ع)، حضرت مریم(س)، حضرت محمد(ص) و طرح‌های توهین‌آمیز درباره مسلمانان و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی جهان، حاکی از آن است که اساس این نشریه بر اهانت بنا شده است.[۱]
این مجله در سال ۲۰۰۶م (۱۳۸۴ش) کاریکاتورهای روزنامه دانمارکی جیلَندز پوستِن (Jyllands Posten) علیه پیامبر اسلام(ص) را تجدید چاپ کرد و انجمن‌های مسلمان نیز به‌دلیل نژادپرستانه خواندن طرح‌های شارلی ابدو، از آن شکایت کردند. با این حال دو دادگاه در فرانسه مجله شارلی را تبرئه کرد.[۲]
شارلی ابدو، در ماه دسامبر ۲۰۲۲م (آذر ۱۴۰۱ش) فراخوانی با موضوع کشیدن کاریکاتور سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران منتشر نمود که اعتراض و واکنش دولت ایران، حوزه‌های علمیه، احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های مختلف را به همراه داشت.[۳]
واکنش‌ها
به‌گزارش روزنامه ایران، روزنامه رسمی دولت، اقدامات نشریه شارلی ابدو در توهین به پیامبر اسلام و مقدسات اسلامی و حمایت امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، از این نشریه، اعتراض مراجع تقلید شیعه،[۴] و مسلمانان جهان از جمله مردم ایران را به همراه داشته‌است.[۵] برخی از واکنش‌ها به کاریکاتورهای مجله فرانسوی شارلی ابدو عبارت است از:
- علمای اهل تسنن و شیعه ایران با محکوم کردن اقدام نشریه فرانسوی «شارلی ابدو» در اهانت به حضرت محمد(ص)، بر حفظ اتحاد مسلمانان تأکید کردند.[۶]
- در اعتراض به اصرار مقامات فرانسوی به حمایت از انتشار این کاریکاتورها، سفیر و کاردار سفارت فرانسه در تهران به وزارت امور خارجه ایران احضار شدند.[۷] فراکسیون حقوق بشر مجلس شورای اسلامی نیز ضمن توهین‌آمیز خواندن اقدامات نشریه شارلی ابدو، آن را تروریسم رسانه‌ای علیه پیامبر اسلام دانسته و خواستار پیگرد قانونی درباره این مجله از سوی سازمان‌های بین‌المللی شد.[۸]
- سازمان همکاری اسلامی و دانشگاه الأزهر مصر نیز اهانت به حضرت محمد(ص) را محکوم کردند.[۹] الازهر انتشار این کاریکاتورها را سبب تشدید تنفر نسبت به مسلمانان دانست، اما سخنگوی وقت وزارت امور خارجه آمریکا و نیز سخنگوی نخست‌وزیری انگلیس انتشار این کاریکاتورها را منطبق با آزادی مطبوعات دانسته و از آن حمایت کردند.[۱۰]
- انتشارات الهدی، شماره ۳۶۷ نشریه «الوحده» را به زبان عربی منتشر کرد که محتوای مطالب و مقاله‌های آن در نقد نشریه شارلی ابدو و حمایت‌های دولت فرانسه از این مجله است.[۱۱]
- در ۱۸ دی و ۱۹ دی سال ۱۴۰۱ش در اعتراض به توهین مجله شارلی ابدو به سید علی خامنه‌ای، مرجع تقلید شیعه و رهبر جمهوری اسلامی ایران، تجمع اعتراضی در شهرهای مختلفی چون قم،[۱۲] تهران[۱۳] و مشهد[۱۴] برگزار شد.
حمله داعش به دفتر مجله
دفتر مجله شارلی ابدو در سال‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۲۰ میلادی هدف سه حمله از سوی داعش قرار گرفت.[۱۵] شارلی ابدو در سال ۲۰۱۱م (آبان ۱۳۹۰ش) شماره‌ای را به قوانین اسلامی اختصاص داده و کاریکاتوری از پیامبر اسلام را روی جلدش چاپ کرده بود که باعث اعتراض در بسیاری از کشورهای اسلامی شد. وبسایت مجله نیز پس از اعتراض‌ها و تهدیدها برای مدتی از دسترس خارج شده و پس از مدتی انتشار کاریکاتورهایش را از سر گرفت.[۱۶]
گفته شده در حمله داعش به دفتر مجله در سال ۲۰۱۵م، دوازده نفر از جمله چهار مدیر انتشارات و چند کاریکاتوریست آن کشته شدند. در اروپا و آمریکا، بسیاری با شعار «من شارلی هستم» به این حادثه واکنش نشان دادند.[۱۷] برخی حمله داعش را به‌دلیل انتشار کاریکاتوری از ابوبکر بغدادی (رهبر داعش) دانسته‌اند، نه برای گرفتن انتقام به دلیل اهانت به پیامبر(ص).[۱۸] یک هفته بعد از حمله داعش، شماره جدید این هفته‌نامه با کاریکاتوری دربارهٔ پیامبر اسلام انتشار یافت که توهین‌آمیز خوانده شد.[۱۹]
معرفی مجله
مجله شارلی ابدو در سال ۱۹۷۰م (۱۳۴۸ش) و پس از تعطیلی مجلهٔ فُکاهی «هارا کِری» توسط برخی از نویسندگان این مجله در فرانسه آغاز به کار کرد،[۲۰] اما شمارگان پایین و انتقاد مردم از کیفیت محتوا، عامل نیمه‌تعطیل شدن مجله گشت تا اینکه گروه دیگری به تیم قدیمی مجله پیوسته و در سال ۱۹۹۲م (۱۳۷۰ش) هفته‌نامه شارلی ابدو را منتشر کردند.[۲۱] استفاده از کاریکاتور و انیمیشن، ویژگی اصلی شارلی ابدو است،[۲۲] اما مجله آلمانی «اِشپیگِل» شوخی‌های آن را بی‌مزه توصیف می‌کند.[۲۳]
به نظر هیو اسکافیلد، خبرنگار بی‌بی‌سی در پاریس، هدف مجله شارلی ابدو مسخره کردن و بدگویی از سیاستمداران، پلیس، بانکدارها و مذهب از طریق طنز است؛[۲۴] مانند نوشتن نام کتاب‌های مقدس ادیان الهی روی کاغذ دستمال توالت و انتشار آن روی جلد مجله.[۲۵] اسکافیلد، شیوه این نوع روزنامه‌نگاری را تند و مطالب آن را همراه با گستاخی می‌داند که گاه به هرزنگاری افتاده و از دایره اخلاق نیز خارج می‌شود.[۲۶]
پانویس
- ↑ سادات گوشه، «توهین به مقدسات رکن اصلی شارلی ابدو»، روزنامه ایران، ۲۰ آذر ۱۴۰۱ش؛ «شارلی ابدو؛ از توهین به مریم مقدس و مسیح تا پیامبر اسلام + تصاویر و فیلم»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ «Spiegel , "Krass, ohne Angst - und unter Polizeischutz.
- ↑ «ایران در واکنش به کاریکاتورهای شارلی‌ابدو انجمن ایران‌شناسی فرانسه را تعطیل کرد، انصاف‌نیوز؛ «گودرزی: شارلی ابدو اگر اسلام و انسانیت را تبلیغ کند باید تعجب کنیم»، قدس‌آنلاین؛ «درخواست سفارت ایران در پاریس برای برخورد با شارلی ابدو»، اعتمادآنلاین.
- ↑ «واکنش مراجع تقلید به اظهارات اسلام‌ستیزانه مکرون»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ سادات گوشه، «توهین به مقدسات رکن اصلی شارلی ابدو»، روزنامه ایران؛ «پیامدهای انتشار کاریکاتور پیامبر اسلام؛ آیا فاصله میان جهان اسلام و فرانسه عمیق می‌شود؟»، وبسایت یورونیوز فارسی.
- ↑ «از آزادی بیانِ شایسته «نفرین» تا پاسخ شدید مسلمانان جهان به «شارلی ابدو»»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «کاردار فرانسه به وزارت خارجه احضار شد»، خبرآنلاین؛ «هتاکی شارلی ابدو؛ از احضار سفیر فرانسه تا تعطیلی انجمن ایران‌شناسی در تهران»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «اقدام نشریه شارلی ابدو یک تروریسم رسانه‌ای است»، وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- ↑ «انتشار کاریکاتور جدید در 'شارلی ابدو'/ تکمیل کار داعش»، جهان‌نیوز؛ [isna.ir/xdGBFq «سازمان همکاری اسلامی توهین شارلی ابدو به پیامبر اکرم(ص) را محکوم کرد»]، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «انتشار کاریکاتور جدید در 'شارلی ابدو'/ تکمیل کار داعش»، جهان‌نیوز.
- ↑ «شماره۳۶۷ نشریه الوحده منتشر شد/پاسخگویی به اقدامات موهن فرانسویان»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «دروس حوزه‌های علمیه تعطیل شد / تجمع طلاب و مردم قم در «پاسخ به اهانت نشریه هتاک فرانسوی»، خبرگزاری خبرآنلاین.
- ↑ «تجمع اعتراضی مردم تهران در مقابل سفارت فرانسه»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «تجمع طلاب مشهد در محکومیت اهانت نشریه فرانسوی»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «Spiegel ,"Satire-Zeitung darf nicht mehr online gehen
- ↑ «Spiegel ,"Satire-Zeitung darf nicht mehr online gehen
- ↑ «شارلی ابدو؛ از توهین به مریم مقدس و مسیح تا پیامبر اسلام + تصاویر و فیلم»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ «مقتدی صدر: حمله به دفتر مجله «شارلی ابدو» به دلیل انتشار کاریکاتور «ابوبکرالبغدادی» بود»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «انتشار کاریکاتور جدید در 'شارلی ابدو'/ تکمیل کار داعش»، سایت جهان‌نیوز.
- ↑ "Denis Robert: “L’histoire de ‘Charlie Hebdo’ est shakespearienne”», Télérama;.
- ↑ «مجله 'شارلی ابدو' چیست و در مطبوعات فرانسه چه جایگاهی دارد؟»، سایت بی‌بی‌سی فارسی؛ "Denis Robert : “L’histoire de ‘Charlie Hebdo’ est shakespearienne”», Télérama;.
- ↑ «مجله 'شارلی ابدو' چیست و در مطبوعات فرانسه چه جایگاهی دارد؟»، بی‌بی‌سی.
- ↑ «Spiegel , "Krass, ohne Angst - und unter Polizeischutz.
- ↑ «مجله 'شارلی ابدو' چیست و در مطبوعات فرانسه چه جایگاهی دارد؟»، سایت بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ سادات گوشه، «توهین به مقدسات رکن اصلی شارلی ابدو»، روزنامه ایران، ۲۰ آذر ۱۴۰۱ش.
- ↑ «مجله 'شارلی ابدو' چیست و در مطبوعات فرانسه چه جایگاهی دارد؟»، سایت بی‌بی‌سی فارسی.
منابع
- «از آزادی بیانِ شایسته «نفرین» تا پاسخ شدید مسلمانان جهان به «شارلی ابدو»»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳۰ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۱ش.
- «اقدام نشریه شارلی ابدو یک تروریسم رسانه‌ای است»، وبگاه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «انتشار کاریکاتور جدید در 'شارلی ابدو'/ تکمیل کار داعش»، جهان‌نیوز، ۲۴ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «ایران در واکنش به کاریکاتورهای شارلی‌ابدو انجمن ایران‌شناسی فرانسه را تعطیل کرد [+بیانیه وزارت خارجه]»، انصاف‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۱ش.
- بریری، مرتضی، «چرا توهین مکرون به پیامبر اکرم (ص) نقض حقوق بشر است؟»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «پیامدهای انتشار کاریکاتور پیامبر اسلام؛ آیا فاصله میان جهان اسلام و فرانسه عمیق می‌شود؟»، وبسایت یورونیوز فارسی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «تجمع اعتراضی مردم تهران در مقابل سفارت فرانسه»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۸ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۰ دی ۱۴۰۱ش.
- «تجمع طلاب مشهد در محکومیت اهانت نشریه فرانسوی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۰ دی ۱۴۰۱ش.
- «درخواست سفارت ایران در پاریس برای برخورد با «شارلی ابدو»»، اعتمادآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش.
- «دروس حوزه‌های علمیه تعطیل شد / تجمع طلاب و مردم قم در «پاسخ به اهانت نشریه هتاک فرانسوی»»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۱ش.
- «سازمان همکاری اسلامی توهین شارلی ابدو به پیامبر اکرم(ص) را محکوم کرد»، ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۱ش.
- سیده مریم سادات گوشه، «توهین به مقدسات رکن اصلی شارلی ابدو»، روزنامه ایران، ۲۰ آذر ۱۴۰۱ش.
- «شارلی ابدو؛ از توهین به مریم مقدس و مسیح تا پیامبر اسلام + تصاویر و فیلم»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۹ بهمن ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش.
- «شماره۳۶۷ نشریه الوحده منتشر شد/پاسخگویی به اقدامات موهن فرانسویان»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۵ آبان ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «کاردار فرانسه به وزارت خارجه احضار شد»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۶ آبان ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۷ دی ۱۴۰۱ش.
- «گودرزی: شارلی ابدو اگر اسلام و انسانیت را تبلیغ کند باید تعجب کنیم»، قدس‌آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۳ آذر ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش.
- «مجله 'شارلی ابدو' چیست و در مطبوعات فرانسه چه جایگاهی دارد؟»، بی‌بی‌سی، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۱ش.
- «مقتدی صدر: حمله به دفتر مجله «شارلی ابدو» به دلیل انتشار کاریکاتور «ابوبکرالبغدادی» بود»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۱ش.
- «واکنش مراجع تقلید به اظهارات اسلام ستیزانه مکرون»، دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۹ آبان ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش.
- «هتاکی شارلی ابدو؛ از احضار سفیر فرانسه تا تعطیلی انجمن ایران‌شناسی در تهران»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۸ دی ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۱ش.