بیلیارد
بیلیارد بازی دونفره‌ای است که در فقه از حکم آن بحث می‌شود. بازی بیلیارد از مسائل مستحدثه به شمار می‌آید و در کتاب‌های فقهی گذشته، از آن بحث نشده است. برخی از فقها معتقدند که اگر بیلیارد در عرف به‌عنوان ابزار قمار شناخته نشود، بازی با آن بدون شرط‌بندی جایز است. برخی نیز گفته‌اند: این بازی حتی اگر ابزار قمار نباشد و بدون شرط‌بندی انجام شود، بنا بر احتیاط واجب، جایز نیست.
موضوع‌شناسی
بیلیارد، بازی دونفره‌ای است که روی میزی لبه‌دار، به‌شکل مستطیل و به‌وسیله تعدادی گوی و چوب مخصوص انجام می‌شود.[۱] در آن، گوی‌ها روی میز قرار می‌گیرند و بازیکنان باید به وسیله میله‌های چوبی به گوی‌ها ضربه بزنند و آنها را به چهار سوراخی که در چهار گوشه میز قرار دارند، بیاندازند.[۲] این بازی در مکانی سرپوشیده انجام می‌شود.[۳] بیلیارد پیشینه روشنی ندارد. در قرن شانزدهم میلادی، نوعی بیلیارد در فرانسه رواج داشته است؛ همچنین در زمان شکسپیر این بازی در انگلیس رایج بوده است.[۴]
حکم فقهی
بازی بیلیارد، پیشینه درازی میان مسلمانان ندارد و از مسائل مستحدثه به شمار می‌آید؛[۵] از این رو در کتاب‌های فقهی گذشته، در کنار بحث از بازی‌هایی چون شطرنج و تخته نرد، از آن بحث نشده است؛[۶] اما امروزه در مباحث فقهی، از بیلیارد گفتگو می‌شود. برخی از فقها چون امام خمینی، منتظری و مکارم شیرازی معتقدند که اگر بیلیارد در عرف به عنوان ابزار قمار شناخته نشود، بازی با آن بدون شرط‌بندی جایز است؛[۷] برخی نیز مانند تبریزی و بهجت گفته‌اند: این بازی حتی اگر ابزار قمار نباشد و بدون شرط‌بندی انجام شود، بنابر احتیاط واجب، جایز نیست.[۸]
پانویس
- ↑ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه بیلیارد.
- ↑ معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه بیلیارد.
- ↑ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه بیلیارد.
- ↑ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه بیلیارد.
- ↑ جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت، ج۴۱، ص۱۶۲.
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به: شیخ انصاری، مکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ج۲، ۱۴۲۴ق، ص۹۶۱؛ منتظری، رساله استفتائات، چاپ اول، ج۳، ص۳۱۴؛ مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص۱۵۸.
- ↑ تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۹، ص۲۲۹؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۵۵۵.
منابع
- انصاری دزفولی، مرتضی، کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، ۱۳۸۱ش.
- بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر آیت‌الله بهجت، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.
- تبریزی، جواد، صراط النجاة، قم،دار الصدیقه الشهیده، چاپ اول، ۱۴۲۷ق.
- جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت، قم، مؤسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت، چاپ اول، بی‌تا.
- خمینی، سید روح الله، توضیح المسائل (مُحَشّی)، تحقیق: سید محمد حسین بنی هاشمی خمینی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۳۷ش.
- معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.
- منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات، قم، چاپ اول، بی‌تا.