ابنجحام
أَبوعَبْدِاللّٰهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَبّاسِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَرْوانَ بْنِ ماهِيارَ ملقب به بزاز و مشهور به اِبْنِجُحام، مفسر، محدث و فقیه امامی بود. شیخ طوسی از او با نام «ابن حِجام» یاد کرده است،[۱] اما نجاشی نام صحیح را «ابن جِحام» ضبط کرده[۲] و علامه حلی نیز بر همین ضبط تأکید کرده است.[۳]
برخی نسخههای رجال شیخ طوسی، ابنجحام را از مردم بابالطاق بغداد دانستهاند.[۴] همچنین گفته شده وی به جهت روایت از عبدالعزیز بن یحیی جلودی، سفری نیز به بصره داشته است.[۵]
در منابع، تنها شاگرد شناختهشده او هارون بن موسی تلعکبری معرفی شده است که در سال ۳۲۸ق/۹۴۰م از ابنجحام حدیث شنیده و اجازه روایت گرفته است و گفته شده درگذشت ابن جحام پس از این تاریخ بوده است.[۶]
نجاشی[۷] علاوه بر اینکه ابن جحام را دوبار توثیق کرده، برای وی تعبیر کثیر الحدیث را نیز به کار برده است. علامه حلی[۸] و حسن بن علی حلی[۹] او را توثیق کردهاند.
براساس گفته پژوهشگران، اگرچه منابع کهن بهطور مستقیم نام استادان ابن جحام را ذکر نکردهاند، اما بر پایه اسناد احادیث باقیمانده از او، میتوان دریافت که نزد بزرگانی چون ابنعقده، محمد بن جعفر رزاز، حسن بن محمد بن جمهور عمی، احمد بن ادریس قمی، علی بن سلیمان زراری، محمد بن ابیبکر همام اسکافی، محمد بن عثمان بن ابیشیبه و محمد بن قاسم بن سلام حدیث آموخته است.[۱۰]
ابن جحام در فقه، حدیث، تفسیر و قرائت، دارای آثاری بوده که میتوان از بین آنها به آثار زیر اشاره کرد:
پانویس
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۲۷ق، ص۵۰۴؛ طوسی، الفهرست، نشر الشریف الرضی، ص۱۴۹
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۳۷۹
- ↑ حلی، رجال العلامة الحلی، ۱۳۴۲ش، ص۱۶۱.
- ↑ قهپایی، مجمع الرجال، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۳۸.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: استرابادی، تأویل الآیات الظاهرة، مدرسة الامام المهدی، ج۱، ص۳۰۹؛ طوسی، الفهرست، نشر الشریف الرضی، ص۱۱۹.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۲۷ق، ص۵۰۴.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۳۷۹.
- ↑ حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۱.
- ↑ حلی، مختصر بصائر الدرجات، ۱۳۷۰ق، ص۳۱۷
- ↑ استرابادی، تأویل الآیات الظاهرة، مدرسة الامام المهدی، ج۱، ص ۲۸۰، ۲۹۷، ۳۰۸، ۳۱۴، ۳۸۵، ۴۳۲، ۴۳۴ و ج۲، ص۷۱۵.
- ↑ طوسی، الفهرست، نشر الشریف الرضی، ص۱۴۹-۱۵۰.
- ↑ طوسی، الفهرست، نشر الشریف الرضی، ص۱۴۹.
منابع
- استرابادی، شرفالدین علی، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، قم، مدرسة الامام المهدی، بیتا.
- حلی، حسن بن سلیمان، مختصر بصائر الدرجات، نجف، المطبعة الحیدریة، ۱۳۷۰ق.
- حلی، حسن بن یوسف، رجال العلامة الحلی، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش.
- حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، بیجا، نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، تحقیق: محمدصادق بحرالعلوم، نجف، نشر الشریف الرضی، بیتا.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۲۷ق.
- قهپایی، عنایتالله، مجمع الرجال، به کوشش ضیاءالدین اصفهانی، اصفهان، ۱۳۸۷ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۸ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائره المعارف بزرگ اسلامی