محمد بن عمیر تمیمی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن عُمَیر بن عُطَارِد بن حاجب بن زُرارَة تَمیمی دارمی |
| محل زندگی | کوفه • شام |
| نسب/قبیله | بنی دارم |
| درگذشت | حدود ۸۵ق در شام |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | دعوت از امام حسین(ع) برای آمدن به کوفه |
| نقش‌های برجسته | مخالفان قیام مختار |
| دیگر فعالیت‌ها | پرچم‌دار بنی دارم را در جنگ صفین • والی مختار ثقفی در آذربایجان • والی عبدالملک بن مروان در همدان |
محمد بن عُمَیر بن عُطَارِد تَمیمی (درگذشت حدود ۸۵ق) از اشراف کوفه، که در جنگ‌های امام علی(ع) شرکت داشت و در واقعه کربلا نیز جزو کسانی بود که به امام حسین(ع) نامه نوشتند، با این حال، خبری از حضور او در واقعه کربلا نیست. او در ابتدا جزو مخالفان قیام مختار بود و گرچه در مواردی با مختار همراهی کرد، اما بعدها از طرف عبدالملک بن مروان والی همدان شد. او در پایان عمر به شام هجرت کرد و در همانجا درگذشت.
نسب
محمد بن عمیر بن عُطَارِد بن حاجب بن زرارة تمیمی دارمی، از قبیله بنی دارم بود.[۱] در عصر پیامبر اکرم(ص) زاده شد. برخی او را از صحابه دانسته‌اند که درست به نظر نمی‌رسد.[۲]
دوران امام علی(ع) و معاویه
پس از جنگ جمل، حضرت علی(ع) با گروهی از اصحاب به مشورت پرداخت که محمد بن عمیر در میان آنان بود.[۳] در جنگ صفین از سوی آن حضرت ریاست قبیله بنی‌تمیم را برعهده داشت.[۴]
در زمان حکومت معاویه، و در ماجرای دستگیری و شهادت حجر بن عدی و چند تن دیگر از شیعیان که به بدگویی علیه امام علی(ع) اعتراض داشتند، محمد بن عمیر از جمله کسانی بود که علیه حجر بن عدی شهادت داد.[۵]
واقعه کربلا
محمد بن عمیر از جمله اشراف کوفه بود که در واقعه کربلا به امام حسین(ع) نامه نوشت و او را به کوفه دعوت کرد.[۶] اما گزارشی از حضور یا عدم حضور او در کربلا در دست نیست. در منابع آمده است که ابن زیاد، دختر او را به عقد برادر خود عثمان، درآورد.[۷]
پس از واقعه عاشورا
پس از واقعه عاشورا، او به همراه مُضَری‌ها از مخالفان قیام مختار بود.[۸] اما سرانجام با مختار ثقفی بیعت کرد و مختار وی را برای فتح آذربایجان فرستاد.(درباره ورود ابن عمیر به آذربایجان و حوادث مرتبط با آن، در کتب تاریخی مطلبی یافت نشد).[۹] عبدالملک بن مروان در جنگ با مصعب بن زبیر، او را به یاری طلبید[۱۰] و از سوی او والی همدان شد.[۱۱]
پس از مرگ یزید بن معاویه، عامر بن مسعود، امیر کوفه، محمد بن عمیر را برای سرکوب شورش اهالی ری فرستاد، ولی شکست خورد.[۱۲] پس از اینکه حجاج ثقفی به ولایت کوفه گمارده شد، محمد بن عمیر به جهت تنفری که از او داشت به شام هجرت کرد.[۱۳] وی حدود سال ۸۵ ق در شام درگذشت.[۱۴]
پانویس
- ↑ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۳۳
- ↑ زرکلی، اعلام، ج۶، ص۳۱۹.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۳۸.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۱۴۴.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۲۵۴؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۷۰.
- ↑ دینوری، اخبارالطوال، ص۲۲۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵۷؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۳۵۳؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۴۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۲، ص۲۳.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۴۷؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۳۳.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۲۷؛ ابن جوزی، المنتظم، ج۶، ص۵۵.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۵۶؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۲۳۵.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۱۶۴؛ ابن جوزی، المنتظم، ج۶، ص۱۱۲.
- ↑ خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۱۶۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۱۱۴؛ ابن خلدون، دیوان المبتدأ و الخبر، ج۳، ص۱۷۱؛ انساب الاشراف، ج۱۲، ص۱۶۱.
- ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۱۱۴.
- ↑ زرکلی، اعلام، ج۶، ص۳۱۹.
یادداشت
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
- ابن حزم اندلسی، جمهرة أنساب العرب، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۸ق.
- ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، بن خلدون، تحقیق: خلیل شحادة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- ابن مسکویه رازی، تجارب‌الأمم، تحقیق: ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹ش.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب‌الأشراف (ج۳)، تحقیق: محمدباقر محمودی، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۷۷ق/۱۳۹۷م.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف (ج۵)، تحقیق: احسان عباس، جمعیة المستشرقین الألمانیة، بیروت، ۱۹۷۹م/۱۴۰۰ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة، تحقیق فواز، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- دینوری، احمد بن داوود، الأخبارالطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، منشورات الرضی، قم، ۱۳۶۸ش.
- زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، دارالعلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۹م.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، قم،دار الهجرة، چاپ دوم، ۱۴۰۹.