حدیث مقطوع

مقاله قابل قبول
عدم رعایت شیوه‌نامه ارجاع
استناد ناقص
شناسه ناقص
نارسا
از ویکی شیعه

حدیث مقطوع حدیثی که بعضی از راویان آن ناشناخته باشد یا نسبت آن به معصوم معلوم نباشد. از نظر اهل سنت، حدیث مقطوع حدیثی است که بیانگر گفتار یا کردار تابعین باشد.

مفهوم‌شناسی

حدیث مقطوع حدیثی است که بعضی از راویان آن ناشناخته باشند یا نسبت حدیث به معصوم معلوم نباشد.[۱] در اصطلاح اهل سنت، حدیث مقطوع به هر حدیثی که بیانگر گفتار یا کردار تابعین باشد، گفته می‌شود.[۲] [منبع بهتری نیاز است]

حجیت حدیث مقطوع

حدیث مقطوع نزد شیعه و غالب اهل سنت به دلیل متصل نبودن سند آن به معصوم ضعیف شمرده شده است؛[۳] زیرا از جهت ضعیف بودن سند و قول تابعین به تنهایی حجیتی ندارد و در صورتی حجیت پیدا می‌کند که آن کسی که جزء تابعین است، معصوم باشد [۴] از ابوحنیفه نقل شده که درباره حدیث مقطوع گفته است که:

«آنچه از پیامبر(ص) به ما رسیده است، بر چشم و سر می‌نهیم و آنچه از صحابه به ما رسیده است، در عمل به آن مختاریم؛ اما آنچه از تابعین نقل شده است؛ باید گفت آنان مردان معمولی هستند و ماهم مانند آنهاییم.»[۵]

درباره حجیت حدیث مقطوع گفته‌اند که حدیث مقطوع از جهت سند معتبر نیست ولی از جهت صدور می‌تواند معتبر باشد.[۶] گاهی به روایت مقطوعه، منقطع یعنی روایتی که در سند حدیث معصوم حذف شده و راوی از غیر معصوم نقل نمی‌کند[۷] و به روایت مضمره یعنی روایتی که به جای معصوم از ضمیر استفاده کند؛ نیز مقطوعه گفته می‌شود.[۸]

پانویس

  1. صدر، نهایة الدرایة، ۱۳۵۴ق، ج۱، ص۱۹۸.
  2. شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص ۲۷۵
  3. سیوطی، تدریب الراوی، ۱۳۹۲ق، ج۱، ص۲۳۶.
  4. مؤدب، علم الدرایة تطبیقی، ۱۳۹۱ش، ص۲۱۵.
  5. پاکتچی، «ابوحنیفه»، ص۳۹۶-۳۹۷.
  6. الموسوی الغریفی، قواعد الحدیث، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۰.
  7. موسوی العاملی، مدارک الاحکام، مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث، ج۸، ص۴۸۰.
  8. شهید ثانی، شرح البدایة، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۸۵.

یادداشت

منابع

  • پاکتچی، احمد، مدخل ابوحنیفه در دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج۵.
  • هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلبیت علیهم‌السلام، ۱۳۸۷ش.
  • مؤدب، رضا، علم الدرایه تطبیقی، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۳۹۱ش.
  • صدر، سید حسن، نهایة الدرایة، تحقیق، ماجد غرباوی، قم، مشعر، ۱۳۵۴ق.
  • موسوی العاملی، محمد بن علی، مدارک الاحکام، تحقیق: قم، مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث، بی‌تا.
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی، شرح البدایة فی علم الدرایة، تحقیق: عبدالحسین محمد علی بقال، قم، سید الشهداء، ۱۴۰۴ق.
  • سیوطی، احمد بن ابی‌بکر، تدریب‌ الراوی فی‌ شرح‌ تقریب‌ النواوی، مدینه، المکتبه العلمیه، ۱۳۹۲ق.
  • الموسوی الغریفی، محی الدین، قواعد الحدیث، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۶ق.