چهار قل: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Dayyani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Dayyani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''چهار قُل''' یا چارقل، که به ''سُوَر قل'' و | '''چهار قُل''' یا چارقل، که به ''سُوَر قل'' و ذات القلاقل نیز مشهورند چهار [[سوره]] کوتاه از [[قرآن]] مجيد را گويند كه هريك از آنها پس از[[بسم الله الرحمن الرحیم]] با كلمۀ «قل» آغاز مى‌شوند.این سوره ها عبارتند از:[[سوره کافرون]] كه با «قُلْ يٰا أَيُّهَا اَلْكٰافِرُونَ»، [[سوره اخلاص]] كه با «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ»، [[سوره فلق]] كه با «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلْفَلَقِ» و [[سوره ناس]] كه با «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلنّٰاسِ» شروع مى‌شوند.در [[حديث|حدیثی]] از [[پیامبر(ص)]]، مشهور به حدیث ذات‌القلاقل، برای تعویذ و در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است. | ||
[[پرونده:چهار قل.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|تصویر چهار قل]] | [[پرونده:چهار قل.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|تصویر چهار قل]] | ||
نسخهٔ ۲۹ آوریل ۲۰۱۵، ساعت ۱۵:۰۱
چهار قُل یا چارقل، که به سُوَر قل و ذات القلاقل نیز مشهورند چهار سوره کوتاه از قرآن مجيد را گويند كه هريك از آنها پس ازبسم الله الرحمن الرحیم با كلمۀ «قل» آغاز مى‌شوند.این سوره ها عبارتند از:سوره کافرون كه با «قُلْ يٰا أَيُّهَا اَلْكٰافِرُونَ»، سوره اخلاص كه با «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ»، سوره فلق كه با «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلْفَلَقِ» و سوره ناس كه با «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلنّٰاسِ» شروع مى‌شوند.در حدیثی از پیامبر(ص)، مشهور به حدیث ذات‌القلاقل، برای تعویذ و در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است.
تعریف
چارقل، مخفف چهارقل، به چهار سوره از قرآن کریم که با فعل امر «قل» آغاز می‌شوند، اشاره دارد که عبارت‌اند از: کافرون: «قل یا ایهاالکافرون»، اخلاص: «قل هو اللّه احد»، فلق: «قل اعوذ برب‌الفلق» و ناس: «قل اعوذ برب‌الناس». [۱] از این چهار سوره با نامهای سُوَرقل، [۲] قَلاقِل و ذات القلاقِل نیز یاد شده است. هر چند در قرآن کریم سوره جن نیز با قل آغاز می‌شود، [۳] ولی فقط این چهار سوره کوتاه را در شمار این عنوان گنجانده‌اند.
در روایات
در حوزه فضائل‌القرآن و خواص قرآن ثواب یا فضیلت خاصی برای قرائت این چهار سوره باهم ذکر نشده است اما در برخی احادیث خواندن سوره‌های اخلاص، فلق و ناس به همراه سوره حمد، [۴] یا آیة الکرسی [۵] و این چهار سوره به همراه سوره نصر [۶] به عنوان حرز و ذکر و تعویذ توصیه شده است. علاوه بر این، در برخی نماز‌ها، مانند نماز شب و نمازهای مستحب در شبهای ماه رجب، خواندن این چهار سوره سفارش شده است. [۷]
در ادبیات فارسی
خواندن این چهار سوره برای تعویذ در مناسبتهای مختلف، از قدیم‌الایام تاکنون در میان فارسی زبانان رایج بوده و در متون نظم و نثر گاهی این تعبیر به‌کار رفته است. [۸]
خواص چهار قل
در حدیثی از پیامبر(ص)، مشهور به حدیث ذات‌القلاقل، برای تعویذ و در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است. [۹]
تفسیر القلاقل
ابن سینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سوره‌های اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است. این اثر به‌کوشش احسان یارشاطر با عنوان تفسیر سوره توحید، تفسیر سوره فلق و تفسیر سوره ناس در پنج رساله [۱۰] به چاپ رسیده است و ابوالمکارم محمودبن محمد حسنی واعظ نیز در تفسیری با نام بلابل القلاقل [۱۱] به تفسیر آیاتی که با فعل امر قل آغاز می‌شود پرداخته است.
پانویس
- ↑ فرهنگ اصطلاحات قرآنی، ص ۱۱۸
- ↑ رامیار، ص ۵۹۷
- ↑ رجوع کنید به جن: ۱
- ↑ حویزی، ج ۵، ص ۷۰۵
- ↑ حویزی، ج ۵، ص ۷۰۲
- ↑ طبرسی، ج۱۰، ص ۸۳۹؛ ابوالفتوح رازی، ج۲۰، ص ۴۳۳؛ سیوطی، ج ۸، ص۶۰۰
- ↑ رجوع کنید به خطیب شربینی، ج ۱، ص ۲۲۱؛ حرّعاملی، ج ۸، ص ۹۲؛ دمیاطی، ج ۱، ص ۲۹۰
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به سنایی، ص ۴۰۴، ۵۶۷؛ جامی، ج ۲، ص ۴۹۴؛ نظیری، ص ۳۱۷؛ آل‌احمد، ص ۱۹؛ کتیرائی، ص ۴۶
- ↑ رجوع کنید به قطب راوندی، ص ۸۵؛ مجلسی، ج ۵۱، ص ۲۶۰، ج ۸۹، ص ۳۴۱؛ برای نسخه‌ای از روایت این حدیث رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج ۶، ص ۳۷۶
- ↑ تهران ۱۳۸۳ ش
- ↑ تهران ۱۳۷۵ ش
منابع
- قرآن
- آقابزرگ طهرانی.
- حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، جلد: ١ ، هجرت، قم، ١٣٨۴ .
- جلال آل‌احمد، دید و بازدید، تهران ۱۳۴۹ ش.
- ابوالفتوح رازی، روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن، چاپ محمدجعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد ۱۳۶۵ـ۱۳۷۶ ش.
- عبدالرحمان‌بن احمد جامی، دیوان، چاپ اعلاخان افصح‌زاد، تهران ۱۳۷۸ ش.
- حرّ عاملی.
- عبدعلی‌بن جمعه حویزی، تفسیر نورالثقلین، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم ۱۳۷۰ ش.
- محمدبن احمد خطیب شربینی، مغنی‌المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج، [قاهره] ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
- عثمان‌بن محمد شطا دمیاطی، اعانه الطالبین، بیروت ۱۴۱۸.
- محمود رامیار، تاریخ قرآن، تهران ۱۳۶۲ ش.
- مجدودبن آدم سنایی، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، چاپ مدرس رضوی، تهران ۱۳۵۹ ش.
- سیوطی.
- طبرسی.
- سعیدبن هبهاللّه قطب راوندی، کتاب سلوه الحزین، المعروف ب الدعوات، قم ۱۴۰۷.
- محمود کتیرائی، از خشت تا خشت، تهران ۱۳۷۸ ش.
- مجلسی.
- محمدحسین نظیری، دیوان، چاپ محمدرضا طاهری (حسرت)، تهران ۱۳۷۹ ش.
پیوند به بیرون
منبع مقاله با تلخیص و اضافات:دانشنامه جهان اسلام