کاربر:A.mohammadyari/صفحه تمرین
یحیی بن ام طویل از اصحاب و یاران امام سجاد هستند که در نقلی امام صادق علیه السلام او را جمله کسانی میداند که پس از ارتداد جامعه در کنار أهل بیت علیهم السلام باقی مانده و از حواری امام سجاد علیه السلام بوده که در جامعه شیعی باب امام شناخته شده بودو با شجاعت در جامعه از دشمنان اهل بیت و خدا بیزاری جسته و در اخر توسط حجاج بن یوسف ثقفی به شهادت رسید
| راوی، اصحاب | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | یحیی بن ام طویل ثمالی |
| لقب | یحیی بن ام طویل |
| نسب | ثمالی |
| محل زندگی | کوفه |
| وفات | 95قمری |
| مذهب | شیعه |
| صحابی | امام سجاد(ع) • |
| اطلاعات حدیثی | |
| راوی از معصوم | امام سجاد(ع) |
| اعتبار | ثقه |
شخصیت شناسی
بخاری[۱] و طحاوی[۲] و دارقطنی[۳] او را ثمالی می دانند. شیخ طوسی[۴] و ابن شهر آشوب[۵] او را مطعمی خواندند در روایتی هم او را از قبیله ابو حمزه ثمالی دانستند[۶] محمدتقی شوشتری اورا ثمالی دانسته و شیخ طوسی و ابن شهر آشوب را دچار خطای رجالی می داند[۷] گفته شد او فرزند دایه امام سجاد است ظاهراً منبع اصلی گزارش مسعودی است از دیدار امام سجاد با ابو خالد کابلی [۸] البته در نقل دلائل الامامه عبارت «ابن دایه علی بن الحسین» دیده نمی شود[۹] ناگفته نماند در برخی از منابع غلات هم به این مسئله اشاره شده است.[۱۰]
حسن بن داوود درباره اینکه یحیی بن ابن ام الطویل فرزند دایه امام سجاد بوده در کتاب رجال خود نقلی را روایت کرده است که منابع آن نقل مشخص نیست[۱۱]
سال تولداو 33 هجری تا 43هحری تخمین زده‌اند[۱۲]
و برخی پژوهشگران از نخوره شهادت وی سال شهادت او را در تاریخ 95قمری تخمین زده اند[۱۳]
اصحاب امام سجاد
در کتب رجالی و تاریخی وی از از اصحاب امام سجاد محسوب نموده [۱۴]و حواری[۱۵] وی شمرده اند در روایتی از امام صادق ع آمده که مردم پس از کشته شدن حسین (ع) مرتدّ شدند به جز سه نفر: ابو خالد کابلی، یحیی بن ام الطویل و جبیر بن مطعم[۱۶] فضل بن شاذان نیز گفته است: «در زمان علی بن الحسین ع در آغاز امر، تنها پنج نفر بودند: سعید بن جبیر، سعید بن مسیب، محمد بن جبیر بن مطعم، یحیی بن ام الطویل و ابو خالد الکابلی»[۱۷] در روایاتِ دیگری نیز یحیی بن ام الطویل از یارانِ خاص امام سجاد ع شمرده شده است[۱۸] در کتاب الزهد حسین بن سعید اهوازی روایتی هست که مدح یحیی از روایت فهم می شود[۱۹]
صورت برزخی معاویه
در روایتی از یحیی بن ام طویل آمده است: «با علی بن الحسین ع از مدینه تا مکه همراه شدم… از درّه ضجنان عبور کردیم. ناگاه مردی سیاه دیدیم که در گردنش زنجیری بود و می‌گفت: ای علی بن الحسین به من آب بده… به علی بن الحسین ع رسیدم. گفت: چه دیدی؟ آن را بازگو کردم. فرمود: آن معاویه است.» [۲۰]
ابن شهر آشوب یحیی بن ام طویل را راوی حدیث دانسته است نه کسی که همراه امام بوده.[۲۱] در روایت بشیر نبال و ابو حمزه ثمالی هم کسی همراه امام سجاد است پسر بزگوار شان امام باقر هستند نه یحیی بن ام طویل[۲۲]
بابیت==
در برخی منابع متاخر از او به عنوان باب امام یاد کردند.[۲۳] ایت الله خامنه ای باب بودن او را نشانگر کار تشیکلاتی ائمه می داند و از او به عنوان یک فعال سیاسی و اجتماعی یاد می کند[۲۴]
جوانمردی و برائت
در برخی روایات فهم می شود که گوئئ اخلاق جوانمردی و فتوت داشته است و گویا لباس جوانمردان پوشیده و ردایی بلند تن کرده و کندر می جویده و کلاهی خاص به نام خلوق بر سر می نهاده[۲۵].
در روایت بسیار مهمی در کتاب کافی درباره تبری و برائت او از دشمنان اهل بیت گزارش بسیار مهمی اورده که یحیی بن ام الطویل در کناسه می ایستاده و با صدای باند ندا می داده: رأَيْتُ يَحْيَى ابْنَ أُمِّ الطَّوِيلِ وَقَفَ بِالْكُنَاسَةِ ، ثُمَّ نَادى بِأَعْلى صَوْتِهِ: مَعْشَرَ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ، إِنَّا بُرَآءُ مِمَّا تَسْمَعُونَ مَنْ سَبَّ عَلِيّاً عَلَيْهِ السَّلَامُ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ ، وَ نَحْنُ بُرَآءُ مِنْ آلِ مَرْوَانَ وَ مَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّه یحیی پسر ام الطویل را دیدم در کناسه ایستاده است و سپس با اوازش فریاد می زد :ای گروه اولیا الله راستی ما از آنچه بیزاریم هر کس علی را لعن می کندلعنت خدا بر او باد ما از آل مروان بیزاریم [۲۶] و اعلام بیزاری اشکارا از دشمنان اهل بیت علیهم اسلام[۲۷] ایت الله خامنه ای در اثار خود او را به علت صراحت لحجه ستوده و او را یار و محرم اسرار و شیعه ای واقعی می نامد و فکر و عمل و رو حیه او را متصل به امام دانست است.[۲۸] ناگفته نماند که در بعضی مقالات شجاعت و اعلام بیزازی را در منابع غلات نصیری هم مشاهده شده است[۲۹]
مشایخ
شهادت
در کتاب های تاریخی تصریح شده است که وی به دست حجاج بن یوسف در عراق به شهادت رسیده است .در برخی منابع به قطع عضو و پا وی توسط حجاج بن یوسف اشاره شده است .[۳۴]
پانویس
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، دار الکتب العلمية، ج۴, ص۶۳.
- ↑ طحاوی ،شرح مشکل الاثار، ۱۴۱۵ق، ج۷, ص۱۹۸.
- ↑ دار قطنی، العلل، ۱۴۰۵ق، ج۳, ص۲۶۲.
- ↑ شیخ طوسی، الرجال، ۱۳۷۳ش، ج۱, ص۱۲۰.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴, ص۱۷۶
- ↑ کراجکی، کنزالفوائد، ۱۴۰۵ق،ج ۱, ص۸۹.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۲۲ق، ج۱۱, ص۳۱.
- ↑ مسعودی، اثبات الوصیه، 1384ش، ص 175:حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، مکتبة الداوری، ص72.
- ↑ طبری الصغیر، دلائل الامامه، ص209.
- ↑ عادل زاده««بازشناسی شخصیت راز آمیز یحیی بن ام طویل»»، درایات
- ↑ ابن داود، الرجال، منشورات شریف الرضی، ص202.
- ↑ اشتری، ««جایگاه شخصیتی و رجالی یحیی بن ام طویا در تاریخ تشیع»»، ص5.
- ↑ اشتری، ««جایگاه شخصیتی و رجالی یحیی بن ام طویا در تاریخ تشیع»»، ص5.
- ↑ برقی، الرجال، ۱۴۳۰ق، ص۶۵: شیخ طوسی ، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۲۰.
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۰.:شیخ مفید،اختصاص،۱۴۱۳ق، ص۶۱
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۳.:شیخ مفید،اختصاص،۱۴۱۳ق، ص۶۴
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص115.
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۰.:شیخ مفید،اختصاص،۱۴۱۳ق، ص۶۱
- ↑ اهوازی، الزهد، 1384ش، ص187.
- ↑ صفار، بصایر الدرجات، موسسه الاعلمی، ص306.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، مکتبه حیدریه، ج3، ص286.
- ↑ صفار، بصایر الدرجات، موسسه الاعلمی، ص304-306
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، مکتبه حیدریه، ص311.:شامی، الدرّ النظيم في مناقب الأئمّة اللهاميم، 1420ق، ص581.:حلی ، العدد القویه،1408ق، ص58.
- ↑ خامنه ای ، دو امام مجاهد، 1396ش، ص 68.
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص123.
- ↑ کلینی، الکافی،1387، ج4ق، ص123
- ↑ شیخ مفید،اختصاص،۱۴۱۳ق، ص۶۴
- ↑ خامنه ای،پیشوای صادق،1398ش،ص25.
- ↑ عادل زاده««بازشناسی شخصیت راز آمیز یحیی بن ام طویل»»، درایات
- ↑ شیخ طوسی ، امالی ، 1414ق، ص 576.
- ↑ رواندی، الخرائج، 1409ق، ص245.
- ↑ شیخ مفید ، امالی ، 1413، ص 152.
- ↑ کلینی، الکافی، 1430ق، ج4، ص123
- ↑ کشی، رجال کشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۳:شامی، الدرّ النظيم في مناقب الأئمّة اللهاميم، 1420ص581:طبری الصغیر، دلائل الامامه، ص193
منابع
- ابن داود، الرجال، منشورات شریف الرضی.
- ابن شهر آشوب، مناقب، نجف الاشرف ،مکتبه الحیدریه ، ۱۳۷۹ق
- طبری الصغیر،محمد بن جرير، دلائل الامامه،قم، بعثت،چاپ اول 1413ق.
- عادل زاده««بازشناسی شخصیت راز آمیز یحیی بن ام طویل»»، درایات
- اشتری، ««جایگاه شخصیتی و رجالی یحیی بن ام طویا در تاریخ تشیع»»، .
- اهوازی، حسین بن سعید، الزهد،قم، دار الحديث، ، 1384ش.
- بخاری، التاریخ الکبیر، بیروت ، دار الکتب العلمية،بی تا.
- برقی، احمد بن محمد ، الرجال ،قم، مؤسسة الإمام الصادق علیه السلام ، ۱۴۳۰.
- حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، مکتبة الداوری،قم ،بی تا.
- حلی،علی بن یوسف، العدد القویه،قم،کتابخانه عمومی حضرت آيت الله العظمی مرعشی نجفی1408ق.
- خامنه ای، علی، دو امام مجاهد، نتشارات انقلاب اسلامی، چاپ15، 1396ش،
- خامنه ای، علی ،پیشوای صادق، تهران ، انتشارات انقلاب اسلامی1398.
- دار قطنی، أبو الحسن، العلل، ریاض، دار طيبة ،چاپ اول، ۱۴۰۵ق
- رواندی، سعید بن هبه الله الخرائج،قم ، مؤسسه امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف، چاپ اول.1409ق،
- شامی،جمال الدين يوسف بن حاتم ،الدرّ النظيم في مناقب الأئمّة اللهاميم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ اول1420ق،
- شوشتری، محمد تقی ،قاموس الرجال، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۲ق.
- شیخ طوسی، محمد حسن ، الرجال ، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ سوم ، الرجال، ۱۳۷۳ش
- شیخ طوسی، محمد حسن ، امالی ، قم ، دار الثقافة، چاپ اول،1414ق.
- شیخ مفید، محمدبن محمد،امالی، قم،كنگره شيخ مفيد، چاپ اول، 1413.
- شیخ مفید، محمد بن محمد،اختصاص،، قم، الموتمر العالمى لالفية الشيخ المفيد، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- صفار،محمد بن الحسن،بصائر الدراجات، موسسه الاعلمی،بی تا
- طحاوی ،أبو جعفر أحمد بن محمد، شرح مشکل الاثار، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق
- کراجکی، محمد بن علی ،کنزالفوائد،بیروت ، دارالاضوء،چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
- کشی، محمد بن عمر، رجال کشی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۰۹ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب،الکافی،قم، دارالحدیث،چاپ اول،1387 ش
- مسعودی، علی بن الحسین ،اثبات الوصیه، قم ، انصاریان ،1384ش.