ویکی شیعه:Featured articles/2025/30
نظریه جهاد ذَبّی یا دفاع از کیان اسلام، نظریهای در باب جهاد که بهمعنای دفاع از موجودیت اسلام و ارزشهای دینی است. بر اساس این نظریه، جهاد ذبّی فقط برای حفظ اسلام است. بنابراین اگر از جانب ستمگری، در هر نقطهای از جهان، ترس نابودی اسلام وجود داشته باشد؛ در این صورت دفاع از کیان اسلام بر همه مسلمانان، واجب عینی است. نظریه جهاد ذبّی توسط محمدجواد فاضل لنکرانی مطرح شده و آنرا یکی از اقسام جهاد و در مقابل جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی قرار داده است. به گفته او جهاد ذبّی، بهخلاف جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی، مشروط به شرطی نیست و یقین به تأثیر قیام هم در آن لازم نیست؛ چنانکه ترس بر جان، مال و عِرض (آبرو و شرافت) نیز مانع از وجوب آن نمیشود و اگر کسی در این راه کشته شود، شهید شمرده شده و احکام شهید بر او جاری میگردد. به عقیده فاضل لنکرانی علت حقیقی قیام امام حسین(ع)، دفاع از کیان اسلام بود نه جهاد ابتدایی یا جهاد دفاعی؛ زیرا امام با اختیار خود از مکه خارج شده بود. همچنین بر این باور است که قیام امام حسین(ع) بر پایه امر به معروف و نهی از منکر نبود. از نظر وی، هیچکدام از شرایط امر به معروف و نهی از منکر نظیر لزومِ علمِ به تأثیر و عدم وجود ضرر نفسی و مالی در این نهضت وجود نداشت. هدفِ قیامِ امام، حفظ خودِ دین بود؛ زیرا هیچ معروفی مهمتر از اصل دین و هیچ منکری هم بزرگتر از نابودکردن آن وجود ندارد.
دیگر مقالات منتخب: سوگواری – احمد بن حنبل – دعای ندبه