پرش به محتوا

ویکی شیعه:Featured articles/2025/06

از ویکی شیعه

مُفْتَرَضُ‌الطَّاعَة مقامی‌ خاص برای امامان شیعه، به‌معنای کسی که اطاعت از او، به‌صورت مطلق و بی‌قیدوشرط، واجب است. عالمان شیعه با استناد به آیاتی چون آیه اولی‌الامر و روایاتی مانند حدیث ثقلین، حدیث سفینه و حدیث منزلت، امامان شیعه را مفترض‌الطاعه می‌دانند. به گفته علامه طباطبایی، عطف اولی‌الامر بر پیامبر(ص) در آیه اولی الامر بدون تکرار فعل «أَطیعُوا»، نشانه این است که همان‌گونه که اطاعت از رسول خدا(ص) مطلقاً واجب است، اطاعت از اولی‌الامر نیز بی‌قیدوشرط واجب است. علمای شیعه براساس روایات، مراد از اولوالامر را امامان دوازده‌گانه می‌دانند. علمایی همچون شیخ طوسی نیز به حدیث منزلت برای اثبات مفترض‌الطاعه بودن امام علی(ع) و همچنین اثبات امامت وی استدلال کرده‌اند؛ زیرا در این حدیث نسبت امام علی(ع) با پیامبر(ص) را نسبت هارون به موسی معرفی کرده است و از آنجا که هارون به‌جانشینی از موسی، مفترض‌الطاعه بوده است، امام علی(ع) نیز به‌جانشینی پیامبر(ص) مفترض‌الطاعه است و همین اثبات می‌کند که امام هم است. در منابع حدیثی شیعه، افزون بر روایات فوق، روایاتی هم هست که تصریح بر مفترض‌الطاعه بودن امامان شیعه دارند. در کتاب الکافی بخشی به این مسئله اختصاص یافته و در آن، هفده روایت نقل شده است. البته در چند روایت هم آمده که امامان شیعه، خود را مفترض‌الطاعه ندانسته‌اند؛ اما عالمان شیعه این روایات را نپذیرفته و معتقدند احتمالا به‌دلیل فشارهای سیاسی خلفای بنی‌عباس، این روایات از روی تقیه صادر شده‌اند.

ادامهٔ مطلب ...

دیگر مقالات منتخب: محمدتقی انصاریانوحیشعبان