کاربر:M.abedini/صفحه تمرین
بسم الله الرحمن الرحیم
قوم سبا
موقعیت جغرافیایی
بر اساس یک نظریه، قوم سبأ ابتدا در شمال جزیره‌العرب، نزدیک منطقه جوف زندگی بیابانگرد داشتند، اما بعدها به دلایلی به جنوب جزیره‌العرب مهاجرت کردند و در مناطقی مانند مأرب سکونت گزیدند که به مرور به سرزمین سبأ معروف شد. از سوی دیگر، نظریه‌ای دیگر وجود دارد که می‌گوید سبأبیان از ابتدا در جنوب جزیره‌العرب زندگی می‌کردند و بعدها گروهی از آنان به شمال جزیره‌العرب رفتند و در منطقه جوف اقامت کردند تا از منافع تجاری خود و راه‌های بازرگانی میان یمن و شام محافظت کنند.[۱]
آغاز تاسیس حکومت سبأ
قوم صبا قبل از تاسیس حکومتشان قومی بیابانگرد و کوچرو میان شمال و جنوب جزیره العرب بودند تا آنکه به سبب فشار آشوریان در یمن ساکن شدند و پس از سرکوب حکومت‌های همجوار به تنهایی فرمانروایی کردند [۲]
مورخان در تأسیس زمان حکومت سبأ اختلاف نظر دارند. برخی تاسیس حکومتشان را در حدود قرن یازدهم قبل از میلاد تخمین زده‌اند و در این خصوص به معاصر بودن ملکه سبأ(بلقیس) با سلیمان نبی استناد کردند و برخی دیگر تاسیس حکومتشان را در قرن هشتم قبل از میلاد دانستند و برخی دیگر فاصله میان آن دو تاریخ(یعنی قرن نهم یا دهم قبل از میلاد) تخمین زده‌اند. به هر حال تاسیس این حکومت از هزاره نخستین قبل از میلاد خیلی فراتر نمی‌رود..[۳]
ساختار اجتماعی و حکومتی
قوم سبا دارای نظام حکومتی منظم و مستحکمی بودند. پادشاهی آنان بر پایه قبیله‌ای اداره می‌شد اما دارای نظامی یکپارچه و مرکزی بود. ملکه سبا، یکی از حاکمان این تمدن بود که در داستان‌های دینی و تاریخی به عنوان نماد یک پادشاهی مقتدر و خردمند به او اشاره شده است. در قرآن، از ملکه سبا به عنوان شخصیتی عاقل و باتدبیر یاد شده است (سوره نمل، آیه ۲۳) .
مذهب و باورهای دینی
قوم سبا به پرستش خدایان متعددی می‌پرداختند و خورشید یکی از بزرگترین معبودهای آنان بود. در برخی متون تاریخی و نیز قرآن کریم، به ماجرای دعوت آنان به توحید توسط حضرت سلیمان اشاره شده است که نشان‌دهنده برخورد این قوم با دین توحیدی و واکنش آنان به این دعوت است (سوره نمل، آیات ۲۲–۴۴) .
پرستش بت ها (از جمله نَسر) در میان برخی از افراد قوم سبأ رایج بود.[۴]
سرانجام قوم سبا
سیل عرم سیلی ویرانگری بود که پس از شکستن سد مأرب جاری شد و باعث نابودی سرزمین قوم سبأ شد. سد مأرب در کنار شهر مأرب ساخته شده بود. و شهر مأرب مرکز قوم سبأ بود که فاصله آن در قدیم تا صنعا به اندازه مسیر سه روز تا ظفار نیز سه روز بود. پس از نابودی سرزمین سبأ مردم از آنجا پراکنده شده و به مناطق دیگر رفتند که از جمله آنها دو قبیله اوس و خرزج بودند که به یثرب رفتند.[۵]
پانویس
- ↑ حداد عادل، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۶ش، ج۲۲، ص۶۸۴.
- ↑ حداد عادل، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۶ش، ج۲۲، ص۶۸۵.
- ↑ حداد عادل، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۶ش، ج۲۲، ص۶۸۵.
- ↑ حداد عادل، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۶ش، ج۲۲، ص۶۸۴.......خط ششم به نقل از کلبی
- ↑ جعفری، «قوم سبا، سد مارب و سیل عرم»، ص۲۳ به نقل از سیره ابن هشام، ج۱، ص۱۳.
منابع
- جعفری، یعقوب، «قوم سبا، سد مارب و سیل عرم» در مجله درس هایی از مکتب اسلام، شماره ۶۹۵، فروردین ۱۳۹۸ش.
حداد عادل، غلامعلی، دانشنامه جهان اسلام، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع، چاپ اول، ۱۳۹۶ش.