پرسش:علت قتل دو شاعر یهودی، عصما و ابوعفک، توسط مسلمانان صدر اسلام چه بود؟
ابوعفک و عصما دو شاعر یهودی ساکن مدینه بودند که با اشعار خود به دشمنی با پیامبر(ص) و مسلمانان پرداختند. پس از جنگ بدر بدگویی آنان از مسلمانان زیاد شد؛ به همین دلیل توسط دو تن از مسلمانان به قتل رسیدند. درباره قتل آن دو گفته شده، شعرهای آنها در حکم جنگ با مسلمانان بود؛ زیرا نقش شعر در تهییج احساسات در دوران جاهلیت و صدر اسلام بسیار پررنگ بود. همچنین این قتل‌ها را به دلیل محاربه دانسته‌اند و اینکه بدون اذن از پیامبر(ص) انجام شد.
دشمنی عصما و ابوعفک با پیامبر
دو شاعر به نام‌های «ابوعفک» و «عصما بنت مروان» از مشهورترین شاعرانی بودند که به دشمنی با پیامبر(ص) و مسلمانان پرداختند.[۱] ابوعفک پیرمرد یهودی از قبیله بنی عمرو بن عوف بود.[۲] او مردم مدینه را به دشمنی بر علیه پیامبر(ص) تشویق می‌کرد. زمانی که مسلمانان در جنگ بدر به پیروزی رسیدند، ابوعفک از حسادت، اشعار زیادی بر علیه پیامبر سرود؛[۳] درحالی که پیامبر با یهود پیمان عدم تعرض بسته بود.[۴]
عصما دختر مروان نیز از قبیله بنی‌امیة بن زید، از زنان یهودی ساکن مدینه بود.[۵] او اشعار تحریک‌آمیز بر علیه پیامبر(ص) و مسلمانان می‌سرود. او در اشعارش دیگران را تحریک می‌کرد که پیامبر(ص) را به قتل برسانند و اوس و خزرج را به دلیل همراهی کردن پیامبر(ص) و اسلام آوردن، نکوهش می‌کرد.[۶] همچنین گفته شده او پارچه‌‌های آلوده به خون حیض را به داخل مسجد بنی خطمة پرتاب می‌کرد.[۷]
ماجرای قتل
زمانی که بدگویی‌های ابوعفک زیاد شد، سالم بن عمیر که او را یکی از بکائین نامیده‌اند، نذر کرد یا ابوعفک را بکشد یا اینکه در این راه کشته شود. در کتاب المغازی واقدی آمده است که سالم در یک شب تابستانی و اول ماه که تاریکی همه جا را فرا گرفته بود، هنگامی‌که ابوعفک در حیاط خانه خود خواب بود، او را به قتل رسانید.[۸]
درباره قتل عصما هم گفته شده، برخی از مسلمانان بدون اجازه از پیامبر(ص)، قصد کشتن عصما بنت مروان را داشتند که در این میان عمیر بن عدی قسم خورد اگر پیامبر(ص) و مسلمانان سالم از جنگ بدر بازگردند، عصما را به قتل برساند. پس از بازگشت مسلمانان از جنگ بدر، عمیر شبانه وارد خانه آن زن شد و او را به قتل رساند.[۹]
قتل بدون دستور پیامبر(ص)
درباره قتل ابوعفک و عصما دو شاعر یهودی که فضای تخریب گسترده‌ای درباره پیامبر(ص) و مسلمانان ایجاد کرده بودند، چند نکته گفته شده است:
- شعرهای این دو شاعر، در حکم جنگ با مسلمانان بود؛ زیرا نقش شعر در دوران جاهلیت و صدر اسلام بسیار پررنگ‌تر از زمان حاضر بود و آن را به دلیل نفوذ در احساسات مردم در ردیف سحر قرار داده بودند. به گفته جوادعلی در کتاب المفصل فی تاریخ العرب، در جنگ‌ها شعر تاثیر شمشیر را داشت و حتی برنده‌تر از سلاح بود. به گفته او هجو شاعران تاثیر شگرفی در میان عرب داشت به طوری که مردم به برخی از شاعران از ترس زبانشان، باج می‌دادند.[۱۰] درباره شعر عرب گفته شده، شعر مانند صنعت فیلم‌سازی امروز بوده است و اگر شخص بانفوذی، شعری می‌سرود، شیوع و نفوذ آن بسیار بیشتر از گفتارها و حتی شعر افراد عادی بود و در تحریک جامعه برای اقدام به کاری، بسیار تاثیرگذار بود.[۱۱]
- به گفته حسینعلی منتظری در کتاب حکومت دینی و حقوق انسان، قتل این دو شاعر به دلیل محاربه بوده است؛ زیرا این دو با سرودن اشعار و تحریک دیگران، آتش جنگ علیه پیامبر(ص) و مسلمانان را شعله‌ور می‌کردند.[۱۲]
- درباره این دو قتل همچنین گفته شده، بدون دریافت اجازه از سوی پیامبر انجام شده و قتل آنها بعد از نقض پیمان و تعرض به مسلمانان از سوی یهود انجام گرفته است.[۱۳]
- درباره قتل عصما نیز گفته شده باوجود کم‌بینا بودن عمیر بن عوف، انجام چنین عملی در شب تاریک با دقتی که در برخی تواریخ آمده، دور از ذهن است و اینکه غالب مورخان این قصه را نقل نکرده‌اند.[۱۴]
پانویس
- ↑ ابوالفرج الحلبی، السیرة الحلبیة، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۲۲-۲۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفة، ج۲، ص۶۳۵-۶۳۷؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۴.
- ↑ مقدسی، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۹۴.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۴.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۳۶.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفة، ج۲، ص۶۳۶-۶۳۷؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۲.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۷۳.
- ↑ صالحی دمشقی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۱.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۵.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۱۸؛ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۷۳.
- ↑ جواد علی، المفصل فى تاريخ العرب قبل الإسلام، ۱۴۲۲ق، ج۱۷، ص۶۹.
- ↑ آیا پیامبر اسلام(ص) دستور قتل کعب بن اشرف یهودی را دادند؟ سایت اسلام کوئست.
- ↑ منتظری، حکومت دینی و حقوق انسان، ۱۴۲۹ق، ص۹۸.
- ↑ منتظری، حکومت دینی و حقوق انسان، ۱۴۲۹ق، ص۹۸؛ رضوانی، اسلام‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۶ش، ص۳۸۹-۳۹۰
- ↑ رضوانی، اسلام‌شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۰
منابع
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق، علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
- ابن هشام الحمیری، السیرة النبویة، بیروت، دار المعرفة، بی تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق.
- جواد علی، المفصل فى تاريخ العرب قبل الإسلام، بیروت، انتشارات دارالساقی، ۱۴۲۲ق.
- حلبی، ابوالفرج الحلبی الشامی، السیرة الحلبیة، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق.
- رضوانی، علی‌اصغر، اسلام‌شناسی و پاسخ به شبهات، قم، انتشارات مسجد جمکران، ۱۳۸۶ش.
- صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
- عاملی، مرتضی؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم، بیروت، دار الهادی، ۱۴۱۵ق.
- مقدسی، مطهر بن طاهر؛ البدء و التاریخ، بی جا، کتبة الثقافة الدینیه، بی تا.
- منتظری، حسینعلی، حکومت دینی و حقوق انسان، قم، ارغوان دانش، ۱۴۲۹ق.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، مصحح جونسن مارسدن، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق.
| آیا می‌دانستید که... | جدیدترین پرسش‌ها |
| درگاه:پرسش/آیا می‌دانستید |