آیه ۴۵ سوره احزاب
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | احزاب |
| شماره آیه | ۴۵ |
| جزء | ۲۱ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | گواه بودن پیامبر اکرم(ص) و مبشر و منذر بودن او |
| درباره | اوصاف پیامبر(ص) |
| آیات مرتبط | آیه ۸ سوره فتح و آیه ۵۶ سوره فرقان و آیه ۱۰۵ سوره اسراء |
آیه ۴۵ سوره احزاب حاوی سه ویژگی و مأموریت مهم برای پیامبر اکرم(ص) است.[۱] در این آیه، خطاب به پیامبر(ص) آمده است که خداوند او را فرستاده، در حالی که شاهد و گواه بر اعمال امت، بشارتدهنده و بیمدهنده است.[۲]
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِداً وَمُبَشِّراً وَنَذِيراً: ای پیامبر، ما تو را گواه فرستادیم و بشارتدهنده و انذارکننده.[۳]
مشابه همین آیه در دو جای دیگر قرآن، یعنی در آیه ۸ سوره فتح و آیه ۵۶ سوره فرقان ذکر شده است،[۴] با این تفاوت که در آیه ۵۶ سوره فرقان[۵] و آیه ۱۰۵ سوره اسراء، کلمه «شاهداً» نیامده است.[۶]
واژه «شاهد» دارای معانی گوناگونی است،[۷] و در این آیه بهمعنای «گواه» است.[۸] مفسران با تمسک به این آیه، پیامبر اکرم(ص) را گواه و ناظر بر کردار و رفتار امت خویش دانستهاند.[۹] آنان برای تأیید این معنا، به آیات دیگری مانند آیه ۱۲ سوره بقره،[۱۰] آیه ۱۴۳ سوره بقره[۱۱] و نیز آیه ۱۰۵ سوره توبه[۱۲] که در آنها با صراحت، پیامبر بهعنوان شاهد و گواه معرفی شده، استناد کردهاند.[۱۳]
در آیات زیادی از قرآن، پیامبر(ص) با دو وصف «مُبَشِّر» یا «بشیر»، بهمعنای بشارتدهنده، و «نَذیر» یا «مُنذِر» بهمعنای بیمدهنده و هشداردهنده توصیف شده، یا این اوصاف بهعنوان بخشی از رسالت آنان معرفی شده است.[۱۴]
مرتضی مطهری در تبیین همراهی دو وصف بشارت و انذار، میگوید: پیامبر هم بشارتدهنده یا راهنماست، و هم هشداردهنده یا چاهنما، و اگر بخواهد فقط راهنما باشد و چاه را نشان ندهد، ممکن است کسی راه را ببیند، ولی چون چاه را نمیبیند و از آن غافل است، خیال میکند که در راه دارد میرود، ولی به چاه بیفتد.[۱۵] مطهری همچنین معتقد است بشارت جنبه تشویقی دارد، و انذار، هشدار و اعلام خطر است و بر مُبلِّغ دین لازم است که در امر تبلیغ به هر دو جنبه توجه داشته باشد.[۱۶]
پانویس
- ↑ سوره احزاب، آیه ۴۵؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۷۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۶، ص۳۲۹-۳۳۰.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۷۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۶، ص۳۲۹-۳۳۰.
- ↑ سوره احزاب، آیه ۴۵؛ ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ سوره فتح، آیه ۸؛ سوره فرقان، آیه ۵۶.
- ↑ سوره فرقان، آیه ۵۶.
- ↑ سوره اسراء، آیه ۱۰۵.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، انتشارات مرتضوی، ج۳، ص۷۷؛ مکارم شیرازی، لغات در تفسیر نمونه، ۱۳۸۷ش، ص۳۱۰.
- ↑ مشکینی، تفسیر روان، ۱۳۹۲ش، ج۷، ص۴۵۰.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۷۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۶، ص۳۲۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۶، ص۳۳۰.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۷۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۷، ص۳۶۲.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۷۲؛ طباطبایی، المیزان، ج۱۶، ص۳۳۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۷، ص۳۶۲.
- ↑ سوره فتح، آیه ۸؛ سوره مائده، آیه ۱۹؛ سوره اسراء، آیه ۱۰۵؛ سوره فرقان، آیه ۵۶.
- ↑ مطهری، آشنایی با قرآن، ۱۴۰۲ش، ج۱۰، ص۱۶۴.
- ↑ مطهری، سیره نبوی، ۱۴۰۲ش، ص۱۸۰-۱۸۱.
منابع
- قرآن کریم
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ق.
- طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، بیروت، دار ومکتبة الهلال، ۱۹۸۵م.
- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- مشکینی، علی، تفسیر روان، قم، مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۲ش.
- مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، قم، انتشارات صدرا، ۱۴۰۲ش.
- مطهری، مرتضی، سیره نبوی، قم، انتشارات صدرا، ۱۴۰۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، قم، امام علی بن ابی طالب(ع)، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.