پرش به محتوا

احادیث طینت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۹۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۰
ویرایش و حذف عربی
(ویرایش و حذف عربی)
خط ۲۰: خط ۲۰:
'''احادیث طینت''' روایاتی که به آفرینش [[مؤمن|مؤمنان]] از طینت عِلِّیِّین(ماده‌ای خوش‌بو و خوشایند) و [[کافر|کافران]] از طینت سِجِّین (ماده‌ای بدبو و ناخوشایند) اشاره دارد. این [[روایات]]، طینت انسان‌ها را در شکل‌دهی به [[ایمان]] و [[کفر]] یا طاعت و [[معصیت]] انسان مؤثر می‌داند. همچنین بر تکلیف و امتحان در مرتبه طینت نیز اشاره کرده و از اطاعت [[اصحاب یمین]] و عصیان [[اصحاب شمال]] در [[امتحان الهی]] سخن به میان آمده است.
'''احادیث طینت''' روایاتی که به آفرینش [[مؤمن|مؤمنان]] از طینت عِلِّیِّین(ماده‌ای خوش‌بو و خوشایند) و [[کافر|کافران]] از طینت سِجِّین (ماده‌ای بدبو و ناخوشایند) اشاره دارد. این [[روایات]]، طینت انسان‌ها را در شکل‌دهی به [[ایمان]] و [[کفر]] یا طاعت و [[معصیت]] انسان مؤثر می‌داند. همچنین بر تکلیف و امتحان در مرتبه طینت نیز اشاره کرده و از اطاعت [[اصحاب یمین]] و عصیان [[اصحاب شمال]] در [[امتحان الهی]] سخن به میان آمده است.


مشهور علمای شیعه احادیث طینیت را به دلیل فراوانی این روایات، [[متواتر]] دانسته‌اند؛ اما برخی همچون [[سید مرتضی]] و [[علامه شعرانی]] به دلیل [[خبر واحد]] بودن، قائل به ضعف آنها شدند.
مشهور علمای شیعه احادیث طینیت را [[متواتر]] دانسته و اصل آن‌ها را پذیرفته‌اند؛ اما برخی همچون [[سید مرتضی]] و [[علامه شعرانی]] احادیث طینت را [[خبر واحد]] دانسته و قائل به ضعف آنها شدند.


تنافی ظاهر روایات طینت با [[جبر و اختیار|اختیار آدمی]] و [[عدل الهی]] سبب شده تا این مسأله را از سخت‌ترین مباحث [[درایه الحدیث|حدیث‌شناسی]] محسوب کنند. حدیث‌پژوهان شیعه دیدگاه‌های متعددی در خصوص رد یا قبول و نحوه سازگار کردن این روایات با سایر آموزه‌های دینی اتخاذ کرده‌اند که این دیدگاه‌ها را می‌توان در سه دسته کلی دیدگاه‌های حذفی، دیدگاه سکوت و دیدگاه‌های تأویلی تقسیم‌بندی کرد.
تنافی ظاهر روایات طینت با [[جبر و اختیار|اختیار آدمی]] و [[عدل الهی]] سبب شده تا این مسأله را از سخت‌ترین مباحث [[درایه الحدیث|حدیث‌شناسی]] محسوب کنند. حدیث‌پژوهان شیعه دیدگاه‌های متعددی در خصوص رد یا قبول و نحوه سازگار کردن این روایات با سایر آموزه‌های دینی اتخاذ کرده‌اند که این دیدگاه‌ها را می‌توان در سه دسته کلی دیدگاه‌های حذفی، دیدگاه سکوت و دیدگاه‌های تأویلی تقسیم‌بندی کرد.
خط ۲۸: خط ۲۸:


روایات طینت را به چند دسته تقسیم کرده‌اند؛ دسته اول به خلقت [[پیامبران]]، [[امامان]] و مؤمنان از طینت علیین و کافران از طینت سجین اشاره کرده است. دسته دیگری از روایات حاکی از اختلاط و امتزاج طینت‌ها است و دسته‌ای دیگر به خروج ذرات [[اصحاب یمین]] و [[اصحاب شمال]] از طینت اولیه اشاره دارد.<ref>کریمی و داوری، «تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث»، ص۶۷-۶۸؛ رضوانی و ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، ص۴۹-۵۲.</ref> در ادامه به برخی از این روایات اشاره می‌شود:
روایات طینت را به چند دسته تقسیم کرده‌اند؛ دسته اول به خلقت [[پیامبران]]، [[امامان]] و مؤمنان از طینت علیین و کافران از طینت سجین اشاره کرده است. دسته دیگری از روایات حاکی از اختلاط و امتزاج طینت‌ها است و دسته‌ای دیگر به خروج ذرات [[اصحاب یمین]] و [[اصحاب شمال]] از طینت اولیه اشاره دارد.<ref>کریمی و داوری، «تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث»، ص۶۷-۶۸؛ رضوانی و ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، ص۴۹-۵۲.</ref> در ادامه به برخی از این روایات اشاره می‌شود:
* [[ابوحمزه ثمالی]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام محمد باقر(ع)]] نقل کرده است: إِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ خَلَقَنَا مِنْ أَعْلَى عِلِّیِّینَ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِنَا مِمَّا خَلَقَنَا مِنْهُ ... وَ خَلَقَ عَدُوَّنَا مِنْ سِجِّینٍ وَ خَلَقَ قُلُوبَ شِیعَتِهِمْ مِمَّا خَلَقَهُمْ مِنْهُ ...<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴؛ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۳۲.</ref> بدرستى که خداى عزّ و جلّ آفریده است ما را از علّیّین و آفریده است دل‌هاى پیروان ما را از آنچه آفریده است ما را از آن، ... و آفریده است دشمن ما را از سجّین، و آفریده است دل‌هاى پیروان ایشان را از آنچه آفریده است ایشان را از آن... <ref>آقا جمال خوانساری، شرح غرر الحکم و درر الکلم، ۱۳۶۶ش، ج۶، ص۵۱۹.</ref>
* [[ابوحمزه ثمالی]] از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام محمد باقر(ع)]] نقل کرده است: بدرستى که خداى عزّ و جلّ آفریده است ما را از علّیّین و آفریده است دل‌هاى پیروان ما را از آنچه آفریده است ما را از آن، ... و آفریده است دشمن ما را از سجّین، و آفریده است دل‌هاى پیروان ایشان را از آنچه آفریده است ایشان را از آن... .<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴؛ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۳۲.</ref>
* إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ النَّبِیِّینَ مِنْ طِینَةِ عِلِّیِّینَ قُلُوبَهُمْ وَ أَبْدَانَهُمْ وَ خَلَقَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ تِلْکَ الطِّینَةِ وَ جَعَلَ خَلْقَ أَبْدَانِ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ دُونِ ذَلِکَ وَ خَلَقَ الْکُفَّارَ مِنْ طِینَةِ سِجِّینٍ قُلُوبَهُمْ وَ أَبْدَانَهُم‏ْ فَخَلَطَ بَیْنَ الطِّینَتَیْنِ- فَمِنْ هَذَا یَلِدُ الْمُؤْمِنُ الْکَافِرَ وَ یَلِدُ الْکَافِرُ الْمُؤْمِنَ وَ مِنْ هَاهُنَا یُصِیبُ الْمُؤْمِنُ السَّیِّئَةَ وَ مِنْ هَاهُنَا یُصِیبُ الْکَافِرُ الْحَسَنَة...<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲؛ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۸۲.</ref> خداوند تبارک و تعالى دل‌ها و بدن‌هاى پیامبران را از طینت علیّین آفرید و دل‌هاى اهل ایمان را از همین طینت ایجاد کرد و بدن‌هایشان را از غیر آن آفرید و دل‌ها و بدن‌هاى کفّار را از طینت سجّین خلق کرد، پس این دو طینت را به هم آمیخت لذا از مؤمن کافر و از کافر مؤمن متولد شده و نیز مؤمن مرتکب کار بد و کافر اتیان به عمل نیک مى‌کند...<ref>صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۱۶.</ref>
* خداوند تبارک و تعالى دل‌ها و بدن‌هاى پیامبران را از طینت علیّین آفرید و دل‌هاى اهل ایمان را از همین طینت ایجاد کرد و بدن‌هایشان را از غیر آن آفرید و دل‌ها و بدن‌هاى کفّار را از طینت سجّین خلق کرد، پس این دو طینت را به هم آمیخت لذا از مؤمن کافر و از کافر مؤمن متولد شده و نیز مؤمن مرتکب کار بد و کافر اتیان به عمل نیک مى‌کند... .<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲؛ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۸۲.</ref>


* [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ مِنْ طِینَةِ الْجَنَّةِ وَ خَلَقَ الْکَافِرَ مِنْ طِینَةِ النَّار...<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۴، ص۸۲.</ref> بدرستى که خداى که بلند مرتبه است آفریده مؤمن را از طینت بهشت و آفریده کافر را از طینت جهنّم‏...<ref>آقا جمال خوانساری، شرح غرر الحکم و درر الکلم، ۱۳۶۶ش، ج۶، ص۵۱۴.</ref>
* [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] فرمودند: بدرستى که خداى که بلند مرتبه است آفریده مؤمن را از طینت بهشت و آفریده کافر را از طینت جهنّم‏... . <ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۴، ص۸۲.</ref>  


== محتوا ==
== محتوا ==
خط ۶۵: خط ۶۵:
* تأثیر اجمالی طینت بر سعادت و شقاوت انسان: از نظر [[علامه طباطبایی]] سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیمی با طینت او دارد؛ ولی به صورت علیت تامه نیست. به نظر او تربیت در تحقق خلق و خوی مؤثر است به همین دلیل تأثیر طینت انسان‌ها در به وجود آمدن خلق و خوی قطعی نیست. بر این اساس هیچ تعارضی میان پذیرش اجمال طینت و اختیار انسان نیست؛ بلکه طینت در حد زمینه و علت ناقصه محسوب می‌شود و اینکه سعادت و شقاوت انسان با اعمال اختیاری او رقم خواهد خورد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق،‌ج۸، ص۹۸-۹۹.</ref>
* تأثیر اجمالی طینت بر سعادت و شقاوت انسان: از نظر [[علامه طباطبایی]] سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیمی با طینت او دارد؛ ولی به صورت علیت تامه نیست. به نظر او تربیت در تحقق خلق و خوی مؤثر است به همین دلیل تأثیر طینت انسان‌ها در به وجود آمدن خلق و خوی قطعی نیست. بر این اساس هیچ تعارضی میان پذیرش اجمال طینت و اختیار انسان نیست؛ بلکه طینت در حد زمینه و علت ناقصه محسوب می‌شود و اینکه سعادت و شقاوت انسان با اعمال اختیاری او رقم خواهد خورد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق،‌ج۸، ص۹۸-۹۹.</ref>


[[پرونده:Ahadith tinat.jpg|بندانگشتی|تصویر کتاب شرح احادیث طینت]]
[[پرونده:Ahadith tinat.jpg|بندانگشتی|تصویر کتاب شرح احادیث طینت|پیوند=Special:FilePath/Ahadith_tinat.jpg]]


==تک‌نگاری==
==تک‌نگاری==
Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵

ویرایش