جمال الاسبوع بکمال العمل المشروع (کتاب)

جَمالُ الأُسبوع بكَمالِ العَمَل المَشروع تألیف سيد على بن طاووس حلى، متوفاى 664 هجرى در موضوع ادعيه و اعمال مأثوره در هر هفته است. كتاب جمال الأسبوع، چهارمين عنوان از كتاب «المهمات و التتمات» است كه سيد ابن طاووس در ابتداى كتاب «فلاح السائل» شمرده است.

انگیزه نگارش

سيد، در ابتداى« فلاح السائل» مى‌گويد: چون ديدم كتاب «مصباح المتهجد» جدم شيخ طوسى مجمل و مختصر است، بر آن شدم تا تتمه‌اى بر آن بنويسم و آن را 10 جلد قرار دادم و براى هر كدام از آنها نامى برگزيدم. موضوع همۀ آنها هم پيرامون ادعيه و صلوات وارده است.

اسامى تتمات

• 1 و 2- فلاح السائل در اعمال شبانه روز در 2 جلد‌
• 3- زهرة الربیع در ادعيۀ هفتگى‌
• 4- جمال الأسبوع بكمال العمل المشروع
• 5- الدروع الواقية من الأخطار، در اعمالى كه هر ماه تكرار مى‌شود‌
• 6- المضمار للسباق و اللحاق بصوم شهر إطلاق الأرزاق و عتاق الأعناق، شامل اعمال ماه رمضان
• 7- السالك المحتاج إلى معرفة مناسك الحجّاج
• 8 و 9- الإقبال بالأعمال الحسنة، در اعمالى كه هر سال يک بار انجام مى‌شود. اين كتاب شامل اعمال سال، غير از ماه رمضان است كه در المضمار ذكر شده.
• 10- السعادات بالعبادات، در اعمالى كه وقت مشخصى براى آنها ذكر نشده است.

ابواب كتاب

ابن طاووس، جمال الأسبوع را در 49 فصل مرتب كرده و در ابتداى كتاب، فهرست مفصلى از ابواب كتاب را آورده است. سيد در مقدمۀ كتاب علت فصل بندى كتاب را اين طور توضيح مى‌دهد: معانى و معارف بلند اين مطالب مانند لؤلؤ و ياقوتى است كه درون صدف هستند و وقتى مطالب فراوانى در يك فصل گنجانده شود كشف آنها و اطلاع پيدا كردن از درون آنها مشكل است و وقت فراوانى مى‌طلبد. همچنين فصل بندى آنها، در حقيقت اداى حق آن مطالب است و مراد الهى را در هدايت بوسيله آن مطالب دست يافتنى‌تر مى‌كند.

در اين كتاب، بجز فصل اول كه موضوعش نماز هديه به ارواح چهارده معصوم(ع) است، بقيۀ ابواب اختصاص به ايام هفته دارد. سيد در هر روز، فضيلت آن روز را بيان نموده، سپس اعمال و نمازها و ادعيۀ مختصۀ آن روز يا ساعات آن روز را ذكر مى‌كند.

به جهت اهميتى كه شریعت نبوى(ص) به شب و روز جمعه داده است. سيد از فصل دهم تا پايان كتاب را اختصاص به اين روز شريف داده است.

ترجمه

جمال الأسبوع، توسط شیخ عباس قمی ترجمه گرديده است. اين ترجمه- كه ترجمۀ متن كتاب است و ادعيه و اوراد آن ترجمه نشده است- در حاشيۀ كتاب به چاپ رسيده است.

ملحقات

در پايان كتاب نيز، شرح دعای سمات شيخ محمد ابراهيم سبزوارى آمده و به عنوان ملحقات كتاب، دعاى كميل و ندبه را كه سيد ذكر نكرده است، اضافه نموده‌اند.

على بن طاووس در پايان جمال الأسبوع، موعظه‌هاى گرانبهايى براى تسريع در عمل به اين اعمال و آماده شدن براى روز حساب بيان نموده و به همگان هشدار مى‌دهد كه: نفس انسان پس از شنيدن وصف اين اعمال و اوراد، يا شروع به انكار مى‌كند و يا دعوت به تأخير، تا آنجا كه انسان در غفلت محض فرو مى‌رود و ناگهان صداى ناقوس مرگ را مى‌شنود.

چاپ

كتاب شريف جمال الأسبوع يک بار در سال 1302 هجرى به چاپ رسيد.

چاپ بعدى كتاب در سال 1330 هجرى توسط شيخ احمد شيرازى، در تهران انجام گرفت. در اين چاپ ترجمۀ كتاب به قلم شيخ عباس قمى در حاشيۀ كتاب آمده است.

منابع

• تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
• ابن طاووس حلی، علی بن موسی، جمال الاسبوع، مؤسسة الآفاق، 1371 ش.