Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۴۷
ویرایش
عصمت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←منشأ عصمت
جز (←منابع) |
جز (←منشأ عصمت) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
=== مجموع عوامل طبیعی، انسانی و الهی === | === مجموع عوامل طبیعی، انسانی و الهی === | ||
برخی از محققان معاصر بر این باورند که عصمت، معلول عامل واحدی نیست بلکه معلول عوامل طبیعی(یعنی: وراثت، محیط و خانواده)، انسانی(یعنی: شعور و آگاهی، اراده و انتخاب، عقل و ملکه نفسانی) و لطف و موهبت خاص خداوند است.<ref>قدردان قراملکی، کلام فلسفی، ص ۳۸۸-۳۹۰.</ref> | برخی از محققان معاصر بر این باورند که عصمت، معلول عامل واحدی نیست بلکه معلول عوامل طبیعی(یعنی: وراثت، محیط و خانواده)، انسانی(یعنی: شعور و آگاهی، اراده و انتخاب، عقل و ملکه نفسانی) و لطف و موهبت خاص خداوند است.<ref>قدردان قراملکی، کلام فلسفی، ص ۳۸۸-۳۹۰.</ref> | ||
==لطف خداوند یا ویژگی درونی؟== | |||
درباره منشأ و عامل عصمت پیامبران، نظرات مختلفی بیان شده است؛ شیخ مفید و سید مرتضی، دو تن از فقیهان و متکلمان برجسته شیعه در قرن پنجم هجری، عصمت را ناشی از لطف خداوند در حق پیامبران دانسته‌اند.<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۸؛ علم الهدی، الذخیره، ۱۴۱۱ق، ص۱۸۹.</ref> [[سید مرتضی]] در نظر دیگری عصمت انبیا را ملکه و ویژگی درونی‌ای توصیف کرده که قدرت بر انجام گناه را سلب نمی‌کند اما در عین حال پیامبران به هیچ وجه دست به ارتکاب گناه نمی‌زنند. [[شیخ طوسی]]، از متکلمان، فقها و محدثان بزرگ شیعه در قرن پنجم و همچنین [[ابن میثم بحرانی]]، متکلم، فقیه و محدث شیعه در قرن هفتم هم -مانند سید مرتضی- عصمت را ملکه و قدرتی درونی برای پیامبران می‌دانند.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ص۱۹؛ طوسی، تلخیص المحصل، ۱۹۸۵م، ص۳۶۹؛ بحرانی، النجاة فی القیامة، ۱۴۱۷ق، ص۵۵.</ref> [[اشاعره]] که آفرینش تمامی افعال آدمی را بدون واسطه به خداوند نسبت می‌دهند، درباره عصمت پیامبران اختلافاتی دارند؛ برخی از آنها معتقدند خداوند اعمال زشت و قبیح را برای انبیا ایجاد نکرده و از همین رو آنان معصوم‌اند<ref>ایجی، المواقف، بیروت، ص۳۶۶.</ref> و عده‌ای دیگر معتقدند خداوند فقط قدرت طاعت را برای معصومان خلق کرده و بر این اساس آنها توانایی انجام گناه ندارند.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۱۲.</ref> | |||
[[علامه طباطبایی]] (۱۲۸۱- ۱۳۶۰ش)، مفسر و فیلسوف شیعه، منشأ عصمت انبیا را قوه و توانایی‌ای می‌داند که صدور گناه از معصوم را ناممکن می‌سازد. وی این قوه را همان علم راسخ و زوال‌ناپذیر درباره طاعت و گناه تعبیر کرده که اولاً قابل تعلیم نیست و ثانیاً مغلوب شهوت‌ها نمی‌‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۹۱؛ ج۵، ص۷۹.</ref> [[ملاصدرای شیرازی]] (درگذشته ۱۰۵۰ق)، فیلسوف برجسته شیعه، عصمت پیامبران را موهبتی الهی دانسته که [[خداوند]] به بندگان مخلص خود می‌دهد و به واسطه آن قوه وهم که پاسخ دهنده به [[شیطان]] است و هیچ‌گاه [[عقل]] نوع انسان نمی‌تواند بر آن غالب گردد، به تسخیر قوه عقل درمی‌آید.<ref>ملا صدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۱ش، ج۵، ص۲۲۴.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]]، از فقها و مفسران قرن پانزدهم هجری نیز در تفسیر آیه ۳۳ [[سوره احزاب]]، مقام عصمت را یک حالت [[تقوا|تقوای]] الهی می‌داند که به امداد پروردگار در پیامبران و امامان ایجاد شده و با وجود این حالت چنان نیست که آنها نتوانند گناه کنند، بلکه قدرت این کار را دارند و با اختیار خود از گناه چشم می‌پوشند. وی اعطای این موهبت الهی به معصومان را به خاطر مسئولیت سنگین رهبری جامعه دانسته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۳۰۵.</ref> | |||
==عصمت پیامبران== | ==عصمت پیامبران== | ||