Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱
ویرایش
آیه ۴۰ سوره حج: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
}} | }} | ||
'''آیه ۴۰ سوره حَجّ''' حفظ دین و پرستشگاه‌های خداوند را از حکمت‌های | '''آیه ۴۰ سوره حَجّ''' حفظ دین و پرستشگاه‌های خداوند را از حکمت‌های [[جهاد|تشریع جهاد]] دانسته است. این آیه از اولین آیاتی است که در آن به [[مسلمان|مسلمانان]] اجازه جهاد با [[شرک|مشرکان]] داده شده است. | ||
آیه چهلم از [[سوره حج]] به توصیف ظلمی می‌پردازد که | آیه چهلم از [[سوره حج]] به توصیف ظلمی می‌پردازد که علت اجازه جهاد با ظالمان شده است؛ اینکه مشرکانْ، مسلمانان را از سرزمینشان به ناحق اخراج کردند؛ اینکه در این اخراج، مسلمانان گناهی نداشتند، جز آنکه می‌گفتند پروردگار ما [[خدا|خداوند]] یکتاست. درباره رخداد منجر به اخراج، دو احتمال داده شده است: اینکه منظور اخراج مسلمانان از [[مکه]] در جریان [[هجرت به حبشه]] باشد یا [[هجرت به مدینه]]. بر اساس احتمال اول، این آیه [[سوره‌های مکی و مدنی|مکی]] خواهد بود و بر اساس احتمال دوم [[سوره‌های مکی و مدنی|مدنی]]. | ||
آیه ۴۰ سوره حج درباره عمل طبیعی جنگ هم دانسته شده که مفهومی گسترده‌تر از جهاد دارد؛ عملی که حفظ اجتماع انسانی در گرو آن است. در پایان آیه ۴۰ سوره حج خداوند با بیانی تأکیدآمیز وعده یاری از مدافعان دین و پرستشگاه‌های الهی را داده است. دو صفت «قوی» و «عزیز» (صاحب شوکت) یادشده برای خداوند در پایان آیه هم به‌عنوان ضمانتی برای این وعده یاری تلقی شده است. | آیه ۴۰ سوره حج درباره عمل طبیعی جنگ هم دانسته شده که مفهومی گسترده‌تر از جهاد دارد؛ عملی که حفظ اجتماع انسانی در گرو آن است. در پایان آیه ۴۰ سوره حج خداوند با بیانی تأکیدآمیز وعده یاری از مدافعان دین و پرستشگاه‌های الهی را داده است. دو صفت «قوی» و «عزیز» (صاحب شوکت) یادشده برای خداوند در پایان آیه هم به‌عنوان ضمانتی برای این وعده یاری تلقی شده است. | ||
==معرفی مخاطبان اذن جهاد== | ==معرفی مخاطبان اذن جهاد== | ||
از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی| | از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، مفسر شیعه، آیه چهلم از [[سوره حج]]، در کنار [[آیه اذن جهاد|آیه ۳۹ همین سوره]]، اولین [[آیه|آیاتی]] است که در آنها به مسلمانان اجازه [[جهاد]] با [[شرک|مشرکان]] داده شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۲.</ref> از نظر [[شیخ طوسی]] و علامه طباطبایی، آیه ۴۰ سوره حج، به توصیف ظلمی می‌پردازد که علت اذن جهاد با ظالمان شده است؛<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۷، ص۳۷۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۴.</ref> زیرا در آیه قبل، اجازه جهاد به کسانی داده شده که جنگ بر آنان تحمیل شده و علت این اجازه «مورد ظلم قرار گرفتن» دانسته شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۴.</ref> در ابتدای آیه ۴۰ سوره حج، درباره چگونگی مظلومیت مسلمانان، به‌عنوان مخاطبان اذن جهاد، توضیح داده شده است: اینکه از سرزمین خود به ناحق اخراج شدند؛ اینکه در این اخراج آنان گناهی نداشتند، جز آنکه می‌گفتند پروردگار ما خداوند یکتاست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۱۱۴-۱۱۵.</ref> | ||
[[فضل بن حسن طبرسی|صاحب مجمع البیان]] درباره رخداد منجر به اخراج ناحق مسلمانان دو احتمال داده است: اینکه منظور اخراج مسلمانان از مکه در جریان [[هجرت به حبشه]] باشد؛ اینکه منظور اخراج آنان از مکه در جریان [[هجرت به مدینه]] باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۳۸.</ref> از نظر او، بر اساس احتمال اول این آیه [[سوره‌های مکی و مدنی|مکی]] و بر اساس احتمال دوم [[سوره‌های مکی و مدنی|مدنی]] خواهد بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۳۸.</ref> | [[فضل بن حسن طبرسی|صاحب مجمع البیان]] درباره رخداد منجر به اخراج ناحق مسلمانان دو احتمال داده است: اینکه منظور اخراج مسلمانان از مکه در جریان [[هجرت به حبشه]] باشد؛ اینکه منظور اخراج آنان از مکه در جریان [[هجرت به مدینه]] باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۳۸.</ref> از نظر او، بر اساس احتمال اول این آیه [[سوره‌های مکی و مدنی|مکی]] و بر اساس احتمال دوم [[سوره‌های مکی و مدنی|مدنی]] خواهد بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۱۳۸.</ref> | ||
در برخی روایات در ذیل آیه ۴۰ سوره حج، [[اهل‌بیت(ع)]] مصداق کسانی دانسته شده‌اند که به واسطه اخراج از دیارشان مورد ظلم قرار گرفته‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، قم، ج۴، ۱۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] آمده که منظور از اخراج‌شدگان مظلوم در این آیه [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] است؛ هنگامی که [[یزید بن معاویه]] برای بیعت او را مجبور به رفتن به [[شام]] کرد و او برای امتناع از بیعت به‌سوی [[کوفه]] رفت و در [[کربلا]] | {{قرآن جدید|حج|۴۰}}|{{قرآن جدید|حج|۴۰|نوع=فولادوند|منبع=نه}} | ||
در برخی روایات در ذیل آیه ۴۰ سوره حج، [[اهل‌بیت(ع)]] مصداق کسانی دانسته شده‌اند که به واسطه اخراج از دیارشان مورد ظلم قرار گرفته‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، قم، ج۴، ۱۷۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] آمده که منظور از اخراج‌شدگان مظلوم در این آیه [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] است؛ هنگامی که [[یزید بن معاویه]] برای [[بیعت]] او را مجبور به رفتن به [[شام]] کرد و او برای امتناع از بیعت به‌سوی [[کوفه]] رفت و در [[کربلا]] به[[شهادت]] رسید.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۸۴.</ref> | |||
==حکمت تشریع جنگ و جهاد== | ==حکمت تشریع جنگ و جهاد== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۵: | ||
طباطبایی معتقد است این قسمت از آیه ۴۰ سوره حج درباره عمل طبیعی جنگ هم هست که مفهومی گسترده‌تر از جهاد است؛<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> عملی که حفظ اجتماع انسانی در گرو آن است و انسان در طول تاریخ حیات خود کوشیده تا با جنگیدن، به‌عنوان آخرین راهکار، از موجودیت خود در مقابل تعرض دیگر انسان‌ها دفاع کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> طباطبایی، بر اساس این تحلیل، حکم شرعی جهاد را فرعی از همان امر طبیعی جنگ دانسته که با یافتن رنگی دینی عاملی برای حفظ دین خدا هم به‌شمار رفته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> همچنین، [[سید محمدحسین طباطبائی|صاحب المیزان]] از این آیه استنباط کرده که در ادیان الهی پیش از اسلام نیز حکم دفاع وجود داشته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۶.</ref> | طباطبایی معتقد است این قسمت از آیه ۴۰ سوره حج درباره عمل طبیعی جنگ هم هست که مفهومی گسترده‌تر از جهاد است؛<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> عملی که حفظ اجتماع انسانی در گرو آن است و انسان در طول تاریخ حیات خود کوشیده تا با جنگیدن، به‌عنوان آخرین راهکار، از موجودیت خود در مقابل تعرض دیگر انسان‌ها دفاع کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> طباطبایی، بر اساس این تحلیل، حکم شرعی جهاد را فرعی از همان امر طبیعی جنگ دانسته که با یافتن رنگی دینی عاملی برای حفظ دین خدا هم به‌شمار رفته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۵.</ref> همچنین، [[سید محمدحسین طباطبائی|صاحب المیزان]] از این آیه استنباط کرده که در ادیان الهی پیش از اسلام نیز حکم دفاع وجود داشته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۲ق، ج۱۴، ص۳۸۶.</ref> | ||
==منظور از صوامع، بیع، صلوات و مساجد== | ==منظور از صوامع، بیع، صلوات و مساجد== | ||