سید هاشم حداد: تفاوت میان نسخه‌ها

===شاگردان===

[[سید عبدالحسین دستغیب]]، [[شیخ محمدصالح کمیلی]] و [[سید احمد فهری زنجانی]] از شاگردان او بودند، اما مشهورترین و مهم‌ترین شاگردش، [[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] بود که ۲۸ سال با وى مراوده داشت و بعدها یادنامه‌اى با عنوان [[روح مجرد (کتاب)|روح مجرد]] (<small>مشهد ۱۴۱۸ق</small>) درباره زندگى و طریق سلوک حدّاد نوشت.

به نوشته  حسینی تهرانی، حدّاد در [[توحید]] بسیار تعصب داشت و کلمه [[فنا]] بیش از هر واژه دیگرى بر زبان او جارى بود. حدّاد معتقد بود که توجه به صحت یا بطلان عمل، موجب غفلت از حق و ابتلا به [[شرک|دوگانه‌پرستى]] می‌گردد.  

وی معتقد بود وصول به توحید بدون ولایت محال است.<ref>حسینى تهرانى، روح مجرد، ۱۴۲۵، ص۳۴۶.</ref>

به نظر حدّاد، [[وحدت‏ وجود]] از معارف بسیار عالى است که کسى قادر به ادراک آن -چندان که سزاوار اوست- نیست. معناى آن نزد حدّاد این است که جز [[خدا]] چیز دیگرى وجود بالذات و مستقل ندارد. وجود حقیقى، اوست و دیگر موجودات، عین وابستگى و نیاز به حق هستند. همچنین به نظر او، اینکه حاجى در اعمال و [[مناسک حج]]، به‏‌ویژه در [[رمی جمرات|رمی جمره]]  اولى و وسطى، رو به قبله [[شیطان]] را رمى می‌کند و در رمی‌ جمره عقبی، پشت به [[قبله]] این عمل را انجام می‌دهد، بدان معناست که حاجى با توجه به اصل [[توحید]]، که بدون سمت و سوى است و نیز با نفسى که توجه به آن سمت و سویى ندارد، شیطان را رمى می‌کند. به نظر او، رمی‌ جمره عقبه از دو رمى دیگر زلال‌تر و به توحید نزدیک‌تر است.<ref>ثبوت، حداد سیدهاشم موسوی، ۱۳۹۳ش،‌ ج۱۲، ص۵۸۵۸.</ref>  حداد با آنکه برخی آرای [[ابن عربی]] را پذیرفته بود، اما از وى انتقاد نیز می‌کرد.<ref>ثبوت، حداد سیدهاشم موسوی، ۱۳۹۳ش،‌ ج۱۲، ص۵۸۵۸.</ref>