ویکی شیعه:Featured articles/2025/07
عدالت صحابه نظریه اکثر اهلسنت مبنی بر عدالت و اهل بهشت بودن همه صحابه پیامبر است. بر اساس این نظریه، نقد و اعتراض بر صحابه جایز نیست و روایات آنان بدون جرح و تعدیل پذیرفته میشود. عالمان شیعه و گروهی از عالمان اهل سنت، صحابه پیامبر(ص) را مانند بقیه مسلمانان دانسته و نظریه عدالت صحابه را رد میکنند. موافقان عدالت صحابه، به آیاتی از قرآن همچون آیه بیعت رضوان و نیز روایاتی از پیامبر(ص) مثل حدیث «اصحابی کالنجوم» استدلال کردهاند. در مقابل مخالفان این آیه و روایت را فقط به صحابهای اختصاص دادهاند که پس از پیامبر(ص) نیز بر عهد و پیمان خود استوار ماندند. همچنین از نظر مخالفان، نظریه عدالت صحابه با آیاتی از قرآن که از وجود منافقانی در میان اصحاب پیامبر خبر میدهد، سازگار نیست. در نقد نظریه عدالت صحابه، به عملکرد و رفتارهای خلاف عدالت برخی از صحابه مانند ارتداد، شُرب خمر، سَبّ علی، قتل مسلمانان و لشکرکشی در برابر هم نیز استناد شده است. برخی از محققان شیعی، معتقدند نظریه عدالت صحابه با اهدافی همچون توجیه خلافت خلفای سهگانه و مشروعیتبخشی به سلطنت معاویة بن ابیسفیان مطرح شده است. تأسیس نظریه اجتهاد صحابی، اختلاف میان مسلمانان، مرجعیتدهی به فهم صحابه از قرآن و سنت، حجیتبخشی به قول و سیره صحابه و پذیرش احادیث نقلشده از آنان بدون اعمال قواعد جرح و تعدیل از پیامدهای این نظریه دانسته شده است.