ویکی شیعه:Featured articles/2024/14

از ویکی شیعه
حکاکی عبارت فزت و رب الکعبه بر محراب مسجد کوفه
حکاکی عبارت فزت و رب الکعبه بر محراب مسجد کوفه

فزت و رب الکعبه سخنی از امام علی(ع) به‌معنای «به پروردگار کعبه سوگند، رستگار شدم.‏» که پس از ضربت خوردن در سحر ۱۹ رمضان سال ۴۰ق بر زبان آورده است. بنا به گزارش ابن‌قتیبه دینوری تاریخ‌نگار قرن سوم هجری قمری، ابن‌ملجم به طرف على(ع) رفت و گفت: حُکم از آن خداست نه از آن تو، سپس با شمشیر ضربه‏‌اى بر پیشانى على(ع) زد. على(ع) گفت: «فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبَة؛ به خداى کعبه رستگار شدم». مرتضی مطهری، این عبارت را شاهدی بر این نکته ذکر می‌کند که از منظر اخلاق فردی، در منطق اسلام شهادت برای شهید موفقیت است نه شکست؛ ازاین‌رو شهادت، جشن و شادمانی دارد. در شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله مکارم نیز این عبارت شاهدی برای این مسئله ذکر شده که روح علی(ع) با جهان مادی پیوند نداشته؛ بلکه پیوندش با عالم بالا، فرشتگان و خدا بوده است؛ ازاین‌رو امام، ضربه ابن‌ملجم را مقدمه لقای پروردگار می‌دانسته است. عالمانی از شیعه مانند سید رضی، ابن‌شهرآشوب و از اهل‌سنت مانند ابن‌اثیر و بلاذُری این سخن را نقل کرده‌اند. بنا به نقل ابن‌عبدالبر تاریخ‌نگار قرن پنجم هجری قمری، پیش از امام علی(ع)، حرام بن ملحان در سَرِیه بئر معونه در سال چهارم هجری به هنگام شهادت جمله «فزت و ربّ الکعبة» را بر زبان جاری کرده بود. به گفته مرتضی مطهری، حافظ شیرازی در شعر زیر به سخنان امام علی(ع) در هنگام ضربت‌خوردن و پس از آن اشاره کرده است:

حافظ:
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند

ادامهٔ مطلب ...