ویکی شیعه:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۲۰/۹
آیات الاحکام یا فقه القرآن، آیاتی از قرآن که به احکام شرعی پرداخته‌اند یا از آنها حکم شرعی استنباط می‌شود. مراد از حکم شرعی، احکام عملی مانند نماز، زکات و جهاد) است نه احکام اعتقادی و اخلاقی. معروف است پانصد آیه از قرآن، جزو آیات الاحکام هستند.
قرآن نخستین منبع برای فقه است. بنابر روایات، مراجعه به قرآن جهت دریافت احکام عملی دین، از زمان پیامبر(ص) در میان صحابه متعارف بوده است. در مواردی نیز امامان حکم شرعی را با استناد به آیات قرآن برای مردم بیان می‌کردند. نخستین اثر درباره آیات الاحکام را محمد بن سائب کلبی (درگذشت ۱۴۶ق) از یاران امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نوشته است.
کتاب‌های بسیاری درباره فقه القرآن نوشته شده که نام بسیاری از آنها «آیات الاحکام» است. مؤلفان این آثار، بنابر خصوصیات آیات الاحکام، آنها را در چند دسته‌بندی جای داده‌اند؛ برای مثال آیاتِ دارای چند حکم را در یک دسته و آیات دارای یک حکم را در دسته‌ای دیگر قرار داده‌اند. گفته شده برخی از آیات الاحکام، منسوخ شده و حکم جدیدی به جای آنها آمده است؛ مانند آیه نجوا.