شماخی
 | مقالات ویکیشیعه با رویکرد «ارتباط با مکتب اهلبیت» نوشته میشوند. برای آگاهی از دیگر ابعاد موضوع، منابع دیگر را جویا شوید. |
 مسجد جامع شماخی | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور | آذربایجان |
| زبان | آذری |
| اماکن | |
| مساجد | مسجد جامع |
شَماخِی شهری در جمهوری آذربایجان[۱] که پس از حمله شاه اسماعیل صفوی، در سال ۹۰۶ق مذهب تشیع در آن به رسمیت شناخته شد[۲] و جمعیت شیعیان به دو هزار خانواده رسید.[۳] شماخی در قرون نخستین اسلامی، پایتخت شهر شَروان بود.[۴] این منطقه در سال ۹۴۵ق به‌دست سپاهیان شاه طهماسب صفوی ضمیمه ایران شد.[۵]
شاه اسماعیل صفوی در سال ۹۰۶ق پس از به قدرت رسیدن، تصمیم حمله به شهر شروان را گرفت؛ جایی که جدش شیخ جنید در سال ۸۶۰ق در آن‌جا کشته شد[۶] و پدرش شیخ حیدر در سال۸۹۳ق نیز در تصرفش ناکام ماند و کشته شد.[۷] شاه سلیمان صفوی در شماخی محمد مجذوب تبریزی را به‌عنوان مدرِّس قرار داد[۸] و وی همان‌جا کتاب روضة الاذکار را تلخیص و نام آن را ریاض الزاهدین نامید.[۹]
شماخی در دوران نادرشاه ویران شد و اهالی آن در حدود سه کیلومتری جنوب‌غربی آن، شهر جدیدی بنا کردند که مجدداً شماخی نام گرفت،[۱۰] اما پس از مرگ نادر، دوباره به شهر قدیمی بازگشتند.[۱۱] پس از پیروزی‌های دولت روسیه در ماوراء قفقاز و شکست‌های پی‌درپی دولت فتحعلی شاه قاجار، شماخی مطابق عهدنامه گلستان از ایران مجزا و به روسیه ملحق گردید.[۱۲]
مسجد جامع شماخی از مهمترین آثار اسلامی این شهر دانسته شده است. [۱۳]
پانویس
- ↑ یعقوبی، البلدان، ۱۳۴۷ش، ص ۳۶۱.
- ↑ منشی‌قمی، خلاصه التواریخ، ج۱، ص۵۶.
- ↑ شیروانی، ریاض السیاحه، ۱۳۳۹ش، ص۳۴۸.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۳۸۰ش، ص۱۳۲.
- ↑ برن، نظام ایالات در دوره صفویه، ۱۳۴۹ش، ص۳.
- ↑ هینتس، تشکیل دولت ملی در ایران حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی،۱۳۴۶ش، ص۵۳.
- ↑ هینتس، تشکیل دولت ملی در ایران حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی، ۱۳۴۶ش، ص۱۱۰.
- ↑ جعفریان، صفویه از ظهور تا زوال، ۱۳۸۶ش، ص۵۳.
- ↑ مجذوب تبریزی، الهدایا لشیعة ائمة الهدی، ۱۳۸۷ش، ص۹.
- ↑ سامی، قاموس الاعلام تاریخ و جغرافیا، ۱۳۰۶ق، ص۵۱۷.
- ↑ مینورسکی، تاریخ شروان و دربند، ۱۳۷۵ش، ص ۱۴۴.
- ↑ دنبلی، تجربه الحرار و تسلیه الابرار، ۱۳۴۹ش، ص۳۳۵.
- ↑ اعتمادالسلطنه، مرآت البلدان، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص ۱۰۶.
منابع
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، مرآت البلدان، انتشارات اسفار، تهران، ۱۳۶۴ش.
- برن، رهر، نظام ایالات در دوره صفوی، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۷ش.
- جعفریان، رسول، صفویه از ظهور تا زوال، تهران، کانون اندیشه جوان، ۱۳۸۶ش.
- دنبلی، عبدالرزاق، تجربه الحرار و تسلیه الابرار، تصحیح:حسن قاضی طباطبایی، تبریز، دانشگاه ادبیات تبریز ۱۳۴۹ش.
- سامی، شمس الدین، قاموس الاعلام تاریخ و جغرافیا لغاتنی و تعبیر اصلحه کافة اسماء خاص، استانبول، مطبعه سی، ۱۳۱۱ش.
- شیروانی،میرزا زین العابدین، ریاض السیاحه، تهران، کتابخانه سنایی، ۱۳۸۳ش.
- مجذوب تبریزی، محمد، الهدایا لشیعة ائمة الهدی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۷ش.
- منشی‌قمی، احمد بن حسین، خلاصه التواریخ، تصحیح: احسان اشراقی، ۱۳۸۵ش.
- مینورسکی، ولادیمیر، تاریخ شروان و دربند، تهران،بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- هینتس، والتر، تشکیل دولت ملی در ایران حکومت آق قویونلو و ظهور دولت صفوی، مترجم: کیکاووی جهانداری، تهران، خوارزمی، ۱۳۴۶ش.
- یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، تهران،پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۸۰ش .
- یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۷ش.
| مناطق |  | |
|---|---|---|
| اماکن زیارتی | ||
| مساجد | ||
| شخصیت‌ها | ||