بحث:فتوا
سلام و عرض ادب خدمت نویسندگان و ویرایشگران مدخل فتوا. چند نکته درباره این مقاله به نظر می‌رسد:
- شروع بخش «تفاوت با حکم» مشوش است. ابتدا گفته شده که حکم حکومتی توسط فقها صادر می‌شود ولی دقیقا در ادامه همان عبارت گفته شده که حکم حکومتی توسط امام معصوم یا نائب وی صادر می‌شود. همان تعریفی که در مدخل «احکام شرعی» درباره حکم حکومتی داده شده، بهتر است.
- جا دارد که در این مدخل اشاره‌ای به تاریخ این اصطلاح شود که از چه دوره‌ای از کلمه فتوا استفاده می‌شده و چه جایگاهی در تاریخ فقه دارد.
- جا دارد که در این مدخل، دست‌کم اشاره‌ای به عبارت «رساله عملیه» و رابطه آن با فتوا بشود.
- تحریم تنباکو به عنوان «فتوای میرزای شیرازی» شناخته می‌شود و حتی در مدخل نهضت تنباکو در ویکی‌شیعه نیز از تعبیر «فتوا» استفاده شده در حالی که طبق تعریف این مدخل، میرزای شیرازی فتوا نداده، و حکم بوده است. جا دارد که میان این دو مدخل، انطباق محتوایی برقرار شود؛ یا آنجا اصلاح شود، یا اینجا تغییر کند. --حامد آقاجانی (بحث) ۲۶ آوریل ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۲۱ (UTC)
در برخی مداخل مثل مداخل علماء از تعبیر «دفتر استفتاء» استفاده شده است و سپس به مدخل فتوی لینک داده شده است. مناسب در همین مدخل ذیل فصل «استفتاء» به تعریف دفتر استفتاء هم پرداخته شود. --Rafati (بحث) ۱۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۸:۴۳ (+0430)
سؤال
با تشکر از زحمات کشیده شده برای مقال فتوا، سؤالاتی دارم:
- عبارت « فتوا با حکمی که حاکم شرع صادر می‌کند تفاوت‌هایی دارد.» در شناسه، من را دچار سؤال و ابهام می‌کند. شاید بتوان نوشت: «فتوا با حکم حکومتی تفاوت دارد.» و «حکم حکومتی» قرمز شود.
- تیتر «تفاوت فتوا و حکم» در نگاه اول من را گول زد. پنداشتم منظور تفاوت «فتوا» با «حکم شرعی» است.
- «انشای حکم» یعنی چه؟
- «در حکم فتواست» یعنی چه؟
- این عبارت خیلی برایم سخت‌خوان و سخت‌فهم بود: «مانند موارد زیر که اگر قبل از آنها، حکم به صورت احتیاطی بیان نشده باشد، این تعابیر نشان دهنده فتوا بودن آن حکم است.»--Abbasahmadi (بحث) ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۱ (UTC)
نکاتی درباره مقاله
- تعریف فتوا بسیار کوتاه است و تذکر داده نشده که فتوا نتیجه استنباط از ادله است.
- حکم منحصر در حکم حکومتی نیست.
- بد نبود به برخی حکمهای معروف اشاره شود.
- در تعریف فتوا به خصوص در شناسه فقط به احکام تکلیفی توجه شده و به احکام وضعی توجه نشده است.
- بخش استفتا قابل توسعه است. دست کم اشاره به کتابهای استفتائات که در دوره اخیر فراوان است باید بشود. و بلکه می توان به آثار قدیمی مثل آثار سید مرتضی اشاره کرد.--محمد کاظم حقانی فضل ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۶ (UTC)
نقد و نظر
- در مقام شرایط شخص فتوادهنده (و نه از جانب مقلد) آیا اعلم بودن از شرایط فتوادهنده است؟
- در بیان تفاوت‌های حکم و فتوا، تفاوت اول خیلی واضح نیست. یعنی حاکم نمیتواند حکم کلی به تحریم دهد؟ مثلا نمیتواند به صورت کلی حکم به تحریم مواد مخدر دهد؟ ضمناً عبارت عموم مردم هم در اینجا غلط انداز است.
- آیا تعداد آیات قرآن 6660 آیه است؟ در مدخل قرآن این تعداد را 6236 دانسته‌ایم.
- حدود 500 آیه آیات الأحکام است، اما استنباط احکام تنها به این آیات منحصر نمی‌شوند.
- عبارت اولی که در توضیح "عقل" آمده مبهم است.
- آیا لازم است در اینجا که خیلی اجمالی منابع استنباط احکام را میگوییم نظر اخباریون را هم بیاوریم؟
- شاید آوردن برای برخی مخاطبان مفید باشد یا دستم کم ضرری ندارد.--کمیل شمس‌الدینی مطلق (بحث) ۴ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۴۶ (UTC)
- بر مفتى جايز نيست خود را در معرض فتوا قرار دهد، مگر زمانى كه مطمئن شود بر همه آنچه دخيل در استنباط است، اشراف و احاطه دارد این جمله کمی ابهام دارد. در معرض فتوا قرار دادن دقیقا به چه معناست؟
- تعبیر «احتیاط» در كتاب‌های فتوایی، اگر پیش یا پس از فتوا باشد، نشانه احتیاط مستحب و اگر پیش یا پس از فتوا نباشد، نشان‌دهنده احتیاط واجب است. این جمله هم ابهام دارد و به راحتی فهم نمیشود. باید کمی واضح تر شود و خوب است اگر با مثال همراه شود.
- بنا به دیدگاه مشهور فقهای شیعه، دیه جنایت بر زن مسلمان، نصف دیه مرد است. اگ میشد که به جای کلمه "جنایت" کلمه دیگری استعمال میشد خیلی خوب بود. مخاطب ما منظورمان از این کلمه تخصصی را نمیفهمد یا ممکن است معنای دیگری از آن بفهمد.--Bahrami (بحث) ۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۵۹ (UTC)
پیشنهاد
- بخشی به فتواهای مشهور اختصاص یابد.
- به نظرم عنوان واژه‌های نشان‌دهنده فتوا مناسبت نیست.--Shamsoddin (بحث) ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۰۸ (UTC)
ساختار پیشنهادی