بحث:حج
در بحث حج یکی از بحثهای مهم آداب حج است. هر ملتی آدابی برای حج دارد که گاه عرفی است. ایرانیان و شیعیان نیز از این آداب بسیار دارند. مثلا چاووش خوانی یکی از آنها است. به نظرم باید به بحث آداب نیز پرداخته شود. --Ebrahim ahmadian ۲۸ آوریل ۲۰۱۵، ساعت ۱۲:۳۸ (IRDT)
نگاه یکسویه
این مقاله فقط با نگاه فقهی نوشته شده است. حج را می‌توان با نگاه اجتماعی-سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و... دید. حتی می‌توان از حوادث رخ‌داده در حج‌های مختلف سخن گفت.--علیرضا سالوند (بحث) ۵ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۲:۵۰ (IRST)
مباحث روز
یکی دیگر از ابعاد مسائل حج مسائل روز است و در واقع پاسخ به سوالی که در ذهن بسیاری از مردم است. در بین مردم این سوال وجود دارد که اگر قرار است پول حج را عربستان صرف هزینه های جنگ و افراطی گری کند و به قتل و عام شیعیان بپردازد چرا باید شیعیان به حج بروند و به عربستان برای این فعالیت هایش کمک مالی کنند. به نظرم طرح این مساله و پاسخ به آن هم مناسب و هم ضروری است. مهدی بهرامی (بحث) ۸ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۰۷:۱۴ (UTC)
نقدها
- بخش آغازین
به بخش آغازین (شناسه) اشکال‌هایی وارد است: اول از همه اینکه برشمردن مناسک حج با اصطلاحاتی خاص، نه تنها به شناخت حج کمک نمی‌کند، فهمیدن آن را دشوار می‌کند. ثانیا بنابر آنچه در قواعد بخش آغازین آمده «نباید کاربر را به لب چشمه برد و تشنه بازگرداند به این معنا که تلویحاً بگوید که اطلاعات مهمی هست که در بخش‌های آتی مقاله خواهد آمد»؛ در حالی که گفته‌ایم حج دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است، بدون اینکه به یکی از این ابعاد اشاره کنیم.
- باز هم داستان در قرآن و در احادیث
بارها در جلسات دوشنبه گفته شده است که این ساختار، مناسب برای ویکی نیست و اگر قرار است درباره آنچه در قرآن در مورد حج آمده سخن بگوییم، بهتر است ذیل بخش‌هایی مثل مفهوم‌شناسی گزارش دهیم. بخش «در احادیث» را هم می‌توانیم به بخشی مثل جایگاه حج در اسلام و تشیع انتقال دهیم.
- جای خالی تاریخچه و داستان حضرت ابراهیم
مقاله نیازمند بخشی به نام تاریخچه است که در آن می‌توان به تشریع و حوادث تاریخی حج پرداخت. مثل حجة الوداع پیامبر که حادثه غدیر را در پی داشت.
- صرفا فقهی
مدخل صرفا فقهی است. اگرچه در شناسه گفته‌ایم که حج ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارد، به هیچ‌کدام از آنها در ادامه متن نپرداخته‌ایم، مگر دو کشتار. راهکاری که به ذهنم می‌رسد: بخشی از مقاله باید به انواع و اقسام حج و احکام آن بپردازد. از سوی دیگر باید به این توجه داشت که احکام حج بسیار مفصل است؛ پس در مقاله حاضر باید احکام کلی را گفت و از جزئیات گذر کرد.
- جای خالی فرهنگ‌نگاری شیعیان
حلالیت طلبیدن، سوغات آوردن، یاد کردن همدیگر، ولیمه دادن و... .
- گالری
مقاله نیازمند گالری است.
- آمار و ارقام
مقاله نیازمند جدولی است که آمار و ارقام حج را ارائه کند، مثل آمار حاجیان.
- موضوعات مرتبط
به موضوعاتی که می‌توان در این مدخل به آنها اشاره کرد اما نیامده است، این موراد است: سوره حج، بحث پیاده به حج رفتن بسیاری از بزرگان، اینکه حج در کجای فقه بررسی میشود و اینکه این فصل از فقه، در میان فقها به بحث دشوار مشهور است.
در یک کلام می‌توان گفت، پرداختن به حواشی این عمل عبادی و واقعه پرتکرار جهانی، مقاله ما را جذاب‌تر خواهد کرد. --علیرضا سالوند (بحث) ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۴۲ (+0430)
پیشنهاد
- اینکه در شناسه در تعریف حج تنها بگوییم: حج، «عملی عبادی در اسلام»، صحیح نیست، باید از ویژگیها و فصل و ممیزات حج نیز استفاده کرد.. مثلا اینکه عمل عبادی که مسلمانان هر ساله در ماه ذی حجه در مکه به جا می‌آورند و... .
- این عبارت در آخرین سطر شناسه بهتر است عوض گردد: «گروه‌هایی از همه فرقه‌های اسلامی در ایام حج در مکه گرد هم می‌آیند». چون اولا متبادر به ذهن این است که از همه فرقه‌ها تنها گروه خاصی به مکه می‌روند مثلا بنویسید: از همه فرقه‌ها افرادی که توانایی برای سفر حج دارند برای انجام اعمال آن به مکه می‌روند.
- به نظر من بهتر است کلمه مستطیع و استطاعت، یا لینک گردد که در آینده مدخل آن نوشته شود و یا اینکه به «توانایی با شرایط ویژه» تغییر داده شود.
- بهتر است اقسام حج، در ابتدای مدخل ذکر شود که حج یا واجب است یا مستحب و پس از آن اقسام حج واجب، یا مباحث مربوط به حج نیابتی و شرایط صحت و غیره ذکر شود.
- مناسک حج، باید به مناسک حج واجب تغییر یابد.
- بیشتر عبارات مدخل، ثقیل‌اند و مناسب ویکی نیستند.. مثل این عبارات : «بر کسی که به اندازه گزاردن حج مال دارد، لیکن به همان اندازه هم بدهی فعلی دارد، حج واجب نمیشود» که می تواند راحت‌تر نوشته شود مثلا: بر فردی که به اندازه هزینه حج، بدهی دارد حج واجب نمیشود.
- تیتر و محتوای فوت شدن در حج را نفهمیدم منظورش چیه
--Movahhed (بحث) ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۵۵ (+0430)
نمونه عالی یک مقاله تماما نامناسب برای ویکی شیعه
اشکالات:
- ساختار نامناسب: ساختار مقاله شاید برای دانشنامه جهان اسلام مناسب باشد، اما برای ما قابل قبول نیست. ساختار باید بر اساس مضمون چیده شود؛ مضامین کلی‌تر و فراگیرتر، بخش اصلی باشند و مضامین جزئی‌تر، زیربخش قرار گیرند. با این نگاه، دست‌کم هشت مورد از بخش‌های اصلی مقاله فعلی (۹ اردیبهشت ۹۶) می‌تواند در یک بخش احکام فقهی جمع شود. همین ساختار نامناسب باعث شده موضوعات لازم الذکر دیگری از قلم بیفتد؛مواردی مانند تحولات تاریخی در شیوه برگزاری حج، ساختار سهمیه‌بندی حجاجِ کشورهای مختلف برای شرکت در حج، و همچنین نگاهی فراگیرتر به رویدادهای مهم، فجایع و جنایات رخ داده در زمان حج، از صدر اسلام تاکنون. پیامد نگاه مضمونی به ساختاربندی مقالات، این است که محتوای بخش‌هایی مانند «در قرآن» در مقاله فعلی، در صورت لزوم به بخش یا زیربخش مرتبط خود در مقاله اصلاح شده منتقل شوند، نه آنکه بخشی مستقل باشند.
- زبان مقاله، زبانی فتواگو (بر کسی که به اندازه گزاردن حج مال دارد، لیکن به همان اندازه هم بدهی فعلی دارد، حج واجب نمیشود)، و در بسیاری از موارد غیرگزارشی است.
- همان طور که بارها گفته‌ایم، ابتدای هر بخش باید خلاصه‌ای از آن بخش ذکر شود؛ چیزی شبیه شناسه به نسبت کل مقاله. این رویکرد در هیچ کدام از بخش‌های مقاله فعلی رعایت نشده؛ همان طور که شناسه مقاله هم خلاصه‌ای از مهمترین مضامین و عبارات ذکر شده در مقاله نیست.
- ساختار چینش شناسه درست نیست. در شناسه ابتدا باید مهمترین شاخصه‌ها برای شناخت کلیت موضوع ذکر شود. در اینجا پس از آنکه حج، یکی از اعمال عبادی در اسلام معرفی میشود، باید به وجوه اجتماعی و تاثیر جهانی این رخداد توجه داده شود. نه آنکه در همان ابتدای شناسه، اسامی بخش‌های مختلف حج ذکر شود.
پیشنهادها:
- به جای اصرار بر اینکه حج ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارد، باید این ابعاد را بتوانیم نشان دهیم. تکرار این جملات کلی، کمکی به فهم درست آن نمی‌کند. اگر هم می‌خواهیم به مواردی از جمله مراسم برائت از مشرکین در حج اشاره کنیم، حتما تلاش کنیم مواردی مشابه از صدر اسلام را ذکر کنیم تا شبهه داخل کردن امور بدیع در حج برای خوانندگان پیش نیاید. در کل هر ادعایی باید مستند و علاوه بر آن، با نشان دادن نمونه باشد. حج بعد اجتماعی دارد؟ نام ببرید. بعد سیاسی دارد؟ نام ببرید. هر ادعایی که نمونه‌ای ندارد، بیهوده است و باید حذف شود.
- مضامین فقهی مقاله، نیاز به اصلاح زبانی و البته حذف بسیاری از جزئیات دارد. به علاوه مضامین غیرفقهی از جمله تحولات در برگزاری حج در دوره‌های مختلف و همچنین رویدادها و فجایع رخ داده در حج، باید با نگاهی فراگیرتر نوشته شود. وجوه و ابعاد اجتماعی حج را در ضمن بیان همین موارد باید نشان دهیم.
- یکی از بخش‌های اصلی مقاله، باید بخش کتابشناسی باشد؛ مخصوصا کتابشناسی سفرنامه‌های حج در ادوار مختلف. حسن اجرایی (بحث) ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۴۲ (+0430)
ایرادات و اشکالات
ایرادات
- رویکرد فقهی غالب است البته چون حج موضوعی فقهی است تا حدودی طبیعی است اما جنبه های دیگر مغفول مانده است.
- مقاله ساختار مناسبی ندارد؛ به عنوان مثال یک بخشی به عنوان مناسک حج داریم بخش جداگانه ای به نام های، شرایط حج، نیابت در حج، فوت شدن حج .
- افراط در لینک‌های به بیرون ویکی در متن مدخل.
- برخی مباحث مهم چون تاریخچه، حج در ادیان دیگر، سقایت و رفادت، فرصت تبلیغی و... مغفول مانده است.
- رویکرد گزارشی نیست به جای لیست کردن آيات و استفاده از عبارت کلیشه ای می توان تعداد آیات درباره حج را ذکر کرد.
- گزارش از وضعیت امروزی حج و اینکه در ایام حج چه تعداد حاجی در مکه حاضر می شود.
- رویکرد شیعی مقاله باید تقویت شود از جمله اینکه یکی از راههای ارتباطی شیعیان با امامان در موسم حج بوده است.
طرح پیشنهادی
- وجه نامگذاری
- جایگاه و اهمیت(قرآن، احادیث و فقه)
- تاریخچه (می‌توان حج از دیدگاه ادیان دیگر را اینجا بحث کرد؛ اشاره به رفادت و سقایت اجداد پیامبر و...)
- اقسام
- احکام و مناسک
- آداب
- جنبه‌های سیاسی اجتماعی (در این بخش می‌توان به ارتباط شیعیان با ائمه، فضای تبلیغی امروزی، سقایت و رفادت (مناصب) اشاره کرد)
- رویدادهای مهم
- گزارشی از وضعیت امروزی مراسم حج (تعداد حاجیان و امکانات و....)--Shamsoddin (بحث) ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۵۱ (+0430)
نقد و پیشنهاد
- فضای غالب در این مدخل، فضای حج واجب است که با رویکرد فقهی که در مدخل حاکم است موجب شده در استفاده از احکام و مناسک حج نویسنده دچار زیاده روی شود و مدخل فاقد ابعاد و کارکردهای اجتماعی، سیاسی و مباحث فرهنگ شناسی و... شود.
- از تصاویر گویا و گالری استفاده شود.
- در استفاده از رویدادهای حج به رویدادهای تاریخی حج (نه فقط رویدادهای ایام حج واجب) بلکه رویدادهای مرتبط با حج و رویدادهای معاصر نیز اشاره شود البته سعی شود رویدادهای معاصر صرفا مرتبط با ایران نباشد.--Amid' (بحث) ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۳۶ (+0430)
پیشنهاد‌های اصلاحی
- شناسه: حج، عملی عبادی در اسلام، مناسک حج عبارت‌اند از احرام، وقوف در عرفات، وقوف(این شروع اصلا مناسب نیست). پیشنهاد: یکی از مهمترین فروع دین است که مسلمانان در فلان تاریخ به مکه رفته و اعمال و مناسک خاص آن را انجام می‌دهند. بر هر مسلمان واجد شرایط یکبار رفتن به حج واجب است. /پاراگراف باید جابجا شود.
- معنای لغوی و اصطلاحی: این بخش علاوه بر کلیشه بودن، بخشی آشفته است مثلا: مراد از حج در متون و منابع اسلامی----در کدام معنا؟ معنای اصطلاحی یا لغوی. / عبارت اصطلاح فقهی با عبارت قبلی چه فرقی کرد هر دو عملی خاص در مکان یا زمان خاص/ کلمه مناسک (جمع مَنْسَک) چه ربطی دارد به این قسمت.
- بخش قرآن و احادیث باید مطالعه بیشتر شود و عنوانی که جذاب باشه انتخاب شود. مثلا در حدیث عنوان ترجیح صدقه بر حج.
- بخش حدیث با لحنی متعادل تر میشود نوشته شود مانند: همین که گفته شد از ارکان دین اسلام است به نظر کافی است و لازم نیست احادیث مشابه را برای تاکید همان مطلب دائم تکرار کند.
- واجب شدن حج: در ابتدا می‌گوید که این حج با نذر واجب نمیشود و بدون اما و اگر دو خط پایین تر می‌گوید که با نذر هم واجب میشود.
- دو خط آخر این قسمت بهتر است در ابتدای این بخش بیایند زیرا سخن از شرایط و کیفیت وجوب حج می‌گویند.
- چند تصویر خوب از مراسم و مکان های مختلف در ایام حج هم گذاشته شود.
Alipour (بحث) ۱ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۱۸:۱۰ (+0430)
تاریخچه ممنوعیت
در این بخش ابتدا مانع شدن از حج را بد معرفی می کند و در ادامه شاه عباس و جمهوری اسلامی و ... مانعین حج معرفی می شوند! در حالی که آن کسی که عامل ناامنی حج در واقع مانع از حج است نه حکومتی که برای حفظ امنیت شهروندان آنان را به کشور ناامن نمی فرستد. در قرآن هم مشرکین عامل ممنوعیت حج هستند چون عامل ناامنی حج برای مسلمانان بودند. --نظرزاده (بحث) ۱۴ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۱۷ (UTC)
پس از انقلاب
به تعبیر حج ابراهیمی ونقش امام خمینی در تغییر نگرش مسلمانان ایران وجهان به مقوله حج پس ازانقلاب می توان اشاراتی داشت.--Mahdi1382 (بحث) ۱۷ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۰۴:۴۸ (UTC)