محمد بهاری
| عالم و عارف شیعه | |
 مقبره شیخ محمد بهاری در شهر بهار همدان | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۶۵ق |
| محل زندگی | نجف • مشهد |
| تاریخ وفات | (۹ رمضان ۱۳۲۵ق)/ ۲۳ مهر ۱۲۸۶ش |
| محل دفن | بهار همدان |
| شهر وفات | بهار همدان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | ملاحسینقلی شوندی همدانی |
| شاگردان | شیخ اسماعیل تائب تبریزی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | تذکرة المتقین |
محمد بهاری (۱۲۶۵ـ۱۳۲۵ق)، عالم و عارف شیعه قرن سیزدهم و چهاردهم هجری و از شاگردان ملاحسینقلی همدانی است. تنها اثر باقیمانده از او تذکرة المتقین است که در بیان آداب سیر و سلوک، نوشته شده است.
زندگینامه
بهاری فرزند میرزا محمد بهاری در ۱۲۶۵ق، در بهار همدان به دنیا آمد.[۱] تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود به انجام رساند و برای تکمیل آن به بروجرد و نجف رفت و به درجه اجتهاد رسید.
او به علت بیماری و برای تغییر آب و هوا، نجف را ترک کرد و به ایران رفت. وی مدتی در مشهد به سر برد و سرانجام در (۹ رمضان ۱۳۲۵ق) در زادگاهش درگذشت.[۲] مزارش در بهار همدان همواره زیارتگاه بوده و ساختمانی بر آن بنا شده است. [۳]
شاگردی ملاحسینقلی
شیخ محمد، از جوانی اهل تهجد و ریاضات شرعی بود. در نجف به محضر ملاحسینقلی شوندی همدانی، از شاگردان حکیم سبزواری، راه یافت و تا هنگام وفات وی در ۱۳۱۱ق در زمره ارادتمندان خاص و همراهان وی بود.[۴]
پس از درگذشت ملاحسینقلی، چندی در نجف ماند و بسیاری از علما و طلاب و تجار و عامه مردم از ایرانی، عرب و هندی، در طی مراحل سلوک از شاگردان وی بودند. سید علی قاضی طباطبایی از شاگردان معروف اوست. [۵]
کرامات
شهرت بهاری بیشتر به جهت نَفَس گیرا و جاذبه حضورش بود و کراماتی هم به وی نسبت دادهاند.[۶] سیّد ابوالقاسم لواسانی با بهاری همدانی به مسجد سهله میرود، نزدیک صبح میشود، ایشان از زیر سقف بیرون میآید و میرود به آسمان نگاه کند که ببیند اذان صبح شده است یا نه، شک میکند، برمیگردد و میگوید: «حالا یک قدری صبر کنیم تا طلوع فجر شود!» میبیند شیخ محمد بهاری دارد اذان میگوید! میگوید: «آقا، هنوز یک قدری صبر کنیم!» شیخ محمد بهاری میگوید: «برو بابا! من خودم دیدم ملائکه شب رفتند و ملائکۀ روز آمدند و شیفتشان را عوض کردند، تو به من میگویی چرا داری اذان میگویی!» [۷] براساس نقل علامه طهرانی از یکی از ساکنان بهار همدان که در جوانی هنگام بین الطلوعین با حالت جنابت برای آنکه راه رفتن به حمام نزدیکتر شود، از قبرستان و از نزدیکی قبر مرحوم بهاری عبور کرده در همانجا ناگهان مارِ سیاهی از سوراخ خود بیرون جهیده و دور گردن او پیچیده و با زبانی فصیح به او گفته که دیگر از نزدیک قبر مرحوم بهاری با جنابت عبور نکندو او هم قول داده این کار را نکند و از شر مار رهایی یافته است. [۸]
اثر مکتوب
بهاری همدانی:
...همچنان که اگر كسى سمّى خورده باشد، اگر طالب صحّت بدنش است، لازم است بر او فورى دست و پائى کند، و آن سم را به قى و غيره خارج نماید از بدن خود، اگر مسامحه كرد او را هلاک خواهد کرد، دفعةً. و سمومات معاصى ايضا چنین است كه اگر مسامحه از توبه شود بسا مىشود فورا میمیرد و ختم به شرّ میگردد، نعوذ باللّه. جمیع انبیاء و اولیاء عمدۀ ترسشان در دار دنیا از سوء خاتمه بوده!
تنها اثر باقیمانده از بهاری، مجموعه نوشتههایی است مشتمل بر رسالهای در آداب سلوک: دو فصل در «صفات علمای حقه» و «اصناف مغرورین»، گفتاری تحت عنوان «دستورالعمل» و شانزده مکتوب که برای دوستان و مریدانش نوشته و یکی از مریدان وی به نام شیخ اسماعیل تائب تبریزی آنها را فراهم آورده و تذکرة المتقین نامیده است. این اثر بارها به چاپ رسیده است.[۱۰]
در فرازی از تذکرة المتقین درباره توبه آمده است: توبه از معاصی اول طریق سالکین الی الله است و رأس المال فائزین است و کلید استقامت مریدین است و اصل نجات است و به توبه نگهداشته میشود از هَلَکات و آیات و اخبار صحاح در فضل آن وارد و کفایت میکند در مدح آن قول اصدق الصادقین «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ» و قول النبی صلی الله علیه و آله : التّائبُ مِن الذَّنبِ كَمَـنْ لا ذَنْبَ لَهُ. [۱۱]
وی هم چنین در بخش مربوط به سفر حج خطاب به زائر بیت الله الحرام مینویسد: و اما امیر الحاج در این سفر ائمه طاهرین علیهم السلام اجمعین هستند که باید سایه بلندپایه آن بزرگواران برسر تو باشد و متمسِّک به حبلالمتین ولای آنها باشی به کمالِ التجا به آن خانواده عصمت و طهارت تا بتوانی چند قدمی راه بروی و الّا شیاطین جنّ و انس در قدم اول تو را خواهند ربود... [۱۲]
پانویس
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، بیروت، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م، ج۴، ص۴۶
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، بیروت، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م، ج۴، ص۴۶
- ↑ http://rouyesh.iki.ac.ir/content/
- ↑ بهاری، مقدمه صدرائی خوئی، ص۲۳؛ شریف رازی، ج۷، ص۳۷۲ـ۳۷۵.
- ↑ معلم حبیبآبادی، ج۷، ص۲۶۹۵-۲۶۹۶؛ قاضی،۱۳۸۵ش، مقدمه، ص۱۰.
- ↑ https://maktabevahy.org/Document/Article/Details/32/حکایاتی-از-ایت-الله-شیخ-محمد-بهاری?page=1؛ سایت مکتب وحی
- ↑ طهرانی، حقیقت کعبه و اسرار مناسک حج، ص۵.
- ↑ طهرانی، مطلع الانوار، ۱۳۹۴ش، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۱۶۲.
- ↑ بهاری همدانی، تذکرة المتقین، ۱۳۶۱ش، ص۴.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش، ج۵، ستون۳۴۳؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه ، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۴۶؛ بهاری، فهرست مطالب
- ↑ بهاری، تذکرة المتقین، ۱۳۶۱ش، ص۳.
- ↑ بهاری، تذکرة المتقین، ۱۳۶۱ش، صص۵۶-۵۷
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمد حسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م.
- بهاری، محمدبن محمد، تذکرة المتقین: در آداب سیر و سلوک، قم، ۱۳۷۵ش.
- بهاری، محمد، تذکرة المتقین، تهران، نشر نور فاطمه، ۱۳۶۱ش.
- رازی، محمد شریف، گنجینه دانشمندان، تهران، ۱۳۵۴ش.
، طهرانی، محمدحسین، مطلع الانوار، ۱۳۹۴ش، ۱۴۳۱ق، تهران نشر مکتب وحی.
- طهرانی، محمدمحسن، حقیقت کعبه و اسرار مناسک حج
- مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام
- وب سایت اهل ولاء
- تذکرة المتقین