پرش به محتوا

مسجد جامع: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۷۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۷ ژوئن ۲۰۱۷
جز
جز (ویرایش)
خط ۶۱: خط ۶۱:


=== کارکردهای آموزشی===
=== کارکردهای آموزشی===
مساجد جامع قدیمی‌ترین نهاد آموزشی علوم اسلامی بودند<ref>ابیض، ص۱۹۸-۲۱۰.</ref> تا نیمه قرن دوم قمری مسجد جامع کوفه و بصره در تولید علمی و فکری پیشتاز بودند و پس از چندی این جایگاه به جامعه بغداد، دمشق و فسطاط منتقل شد.<ref>طیباوی، ص۹۳؛ معروف، ص۳۷۶-۳۷۷؛ غنیمه، ص۵۸، ۶۰؛ خفاجی، ج۳، ص۲۱۰. </ref>  
مساجد جامع قدیمی‌ترین نهاد آموزشی علوم اسلامی بودند<ref>ابیض، ص۱۹۸-۲۱۰.</ref> محافل رسمی درس و بحث در مساجد جامع حلقه و مجلس نام داشت <ref>منیرالدین احمد، ص۲۸۹-۳۰۱. </ref> معمولا در مساجد جامع مشهور مانند [[مسجد اموی|مسجد دمشق]] درس هر استادی در قسمتی خاص برگزار می‌شد که به آن زاویه می‌گفتند.<ref>مقریزی، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۶.</ref> در جامع اموی دمشق حلقه‌هایی علمی چهار مذهب اهل‌سنت بر پا بود و هر مذهب زاویه‌ای مخصوص داشت و حلقه‌هایی برای آموزش‌های قرآنی تشکیل می‌شد.<ref> ابن جبیر ص ۲۱۴-۲۲۰؛ نعیمی دمشقی، ج۱، ص۳۳۳-۳۳۵، ج۲، ۴۱۰-۱۲؛ جورج مقدسی، ص۱۹-۲۰؛ طنطاوی، ص۲۹-۳۵.</ref> در مسجد جامع نیشابور ابن طاهر ۱۰۰۰ مجلس املای حدیث بر پا کرده بود<ref> ابن جوزی، ج۱۷، ص۳۳۷.</ref> در [[مسجد جامع اصفهان]] ابوالقاسم طلحی سابقه تشکیل صدها مجلس درس را داشت.<ref>ابن جوزی، ج۱۸، ص۱۰.</ref>  


محافل رسمی درس و بحث در مساجد جامع حلقه و مجلس نام داشت <ref>منیرالدین احمد، ص۲۸۹-۳۰۱. </ref> معمولا در مساجد جامع مشهور مانند [[مسجد اموی|مسجد دمشق]] درس هر استادی در قسمتی خاص برگزار می‌شد که به آن زاویه می‌گفتند.<ref>مقریزی، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۶.</ref> در جامع اموی دمشق حلقه‌هایی علمی چهار مذهب اهل‌سنت بر پا بود و هر مذهب زاویه‌ای مخصوص داشت و حلقه‌هایی برای آموزش‌های قرآنی تشکیل می‌شد.<ref> ابن جبیر ص ۲۱۴-۲۲۰؛ نعیمی دمشقی، ج۱، ص۳۳۳-۳۳۵، ج۲، ۴۱۰-۱۲؛ جورج مقدسی، ص۱۹-۲۰؛ طنطاوی، ص۲۹-۳۵.</ref> شمار حلقه‌های درس مسجدجامع عمرو عاص را در سال ۳۲۶ق ۳۳ حلقه <ref>حسن عبدالوهاب، ج۱، ص۳۰.</ref> و در سال ۷۴۹ق ۴۰ حلقه <ref>مقریزی، ۱۲۷۰، ج۲، ص۲۵۶. </ref> ذکر کرده‌اند. در مسجد جامع نیشابور ابن طاهر ۱۰۰۰ مجلس املای حدیث بر پا کرده بود<ref> ابن جوزی، ج۱۷، ص۳۳۷.</ref> در [[مسجد جامع اصفهان|جامع اصفهان]] ابوالقاسم طلحی سابقه تشکیل صدها مجلس را داشت.<ref>ابن جوزی، ج۱۸، ص۱۰.</ref> همچنین نشر و املای اشعار نیز مرسوم بود [[دعبل خزاعی]] که قصیده‌ای را برای [[امام رضا]] در مرو خوانده بود بار دیگر در [[مسجد جامع قم]] قرائت کرد.<ref>ابن بابویه ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۹۶.</ref> در جامع عمرو عاص قبة الشعرا یا قبة الشعرا ساخته بودند که محل برگزاری محافل ادبی در هر جمعه بود.<ref>خطیب بغدادی، ج۹، ص۱۵۷.</ref>
همچنین نشر و املای اشعار در مساجد جامع نیز مرسوم بود [[دعبل خزاعی]]، [[تائیه دعبل|قصیده تائیه]] خود را در [[مسجد جامع قم]] قرائت کرد.<ref>ابن بابویه ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۹۶.</ref> در جامع عمرو عاص مکانی برای برگزاری محافل ادبی ساخته بودند که به قبة الشعراء یا قبة الشعر معروف بود.<ref>خطیب بغدادی، ج۹، ص۱۵۷.</ref>


با پیدایش و گسترش مدارس در سرزمین‌های اسلامی از فعالیت آموزشی مساجد به تدریج کاسته شد.
با پیدایش و گسترش مدارس در سرزمین‌های اسلامی از فعالیت آموزشی مساجد به تدریج کاسته شد.