۱۷٬۸۳۰
ویرایش
سفر شرعی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←منابع) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
'''سفر شرعی،''' در فقه | '''سفر شرعی،''' در [[فقه|فقه اسلامی]]، به سفری گفته می‌شود که در آن باید [[نماز|نمازها]] را [[نماز شکسته|شکسته]] خواند و نباید [[روزه]] گرفت. در آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]]، حکم روزه مسافر و در آیه ۱۰۱ سوره [[سوره نساء|نساء]]، حکم نماز مسافر بیان شده است. | ||
در کتاب‌های [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح‌المسائل]]، هشت شرط برای تحقق سفر شرعی بیان شده است. ازجمله: مسافت سفر او دست‌کم، هشت [[ | در کتاب‌های [[رساله توضیح‌المسائل|توضیح‌المسائل]]، هشت شرط برای تحقق سفر شرعی بیان شده است. ازجمله: مسافت سفر او دست‌کم، هشت [[فرسخ شرعی]] (بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) باشد و مسافت رفت او کمتر از چهار فرسخ نباشد. | ||
یکی از احکام سفر این است که کسی که برای انجام کار حرام سفر می‌کند، باید نمازهایش را کامل بخواند و اگر در [[رمضان|ماه رمضان]] است، روزه بگیرد. | یکی از احکام سفر این است که کسی که برای انجام کار حرام سفر می‌کند، باید نمازهایش را کامل بخواند و اگر در [[رمضان|ماه رمضان]] است، روزه بگیرد. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
در [[فقه]] اسلامی، به کسی مسافر گفته می‌شود که هشت شرط زیر را داشته باشد: | در [[فقه]] اسلامی، به کسی مسافر گفته می‌شود که هشت شرط زیر را داشته باشد: | ||
# مسافت رفت‌وبرگشت او، دست‌کم، هشت [[ | # مسافت رفت‌وبرگشت او، دست‌کم، هشت [[فرسخ شرعی]] (بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) باشد و مسافت رفت او کمتر از چهار فرسخ نباشد. | ||
# از اولِ مسافرت قصد، پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد. | # از اولِ مسافرت قصد، پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد. | ||
# بین راه از قصدش برنگردد. | # بین راه از قصدش برنگردد. | ||
# نخواهد بین پیمودن هشت فرسخ، از وطن خود بگذرد یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند. | # نخواهد بین پیمودن هشت فرسخ، از [[وطن]] خود بگذرد یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند. | ||
# برای کار [[حرام]] سفر نکند. | # برای کار [[حرام]] سفر نکند. | ||
# از صحرانشین‌هایی نباشد که در بیابان‌ها گردش می‌کنند وهر جا آب و خوراک براى خود و حیواناتشان پيدا كنند مى‌مانند و بعد از چندى به جاى ديگر مى‌روند. | # از صحرانشین‌هایی نباشد که در بیابان‌ها گردش می‌کنند وهر جا آب و خوراک براى خود و حیواناتشان پيدا كنند مى‌مانند و بعد از چندى به جاى ديگر مى‌روند. | ||
# شغلش مسافرت نباشد؛ مثل راننده. | # شغلش مسافرت نباشد؛ مثل راننده. | ||
# به حد ترخص برسد؛ يعنى به‌قدری از شهرش كه ديوار شهر را نبيند و صداى اذان آن را نشنود.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳-۷۰۷. | # به [[حد ترخص|حد تَرَخُّص]] برسد؛ يعنى به‌قدری از شهرش كه ديوار شهر را نبيند و صداى اذان آن را نشنود.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳-۷۰۷. | ||
</ref> | </ref> | ||
== آیات قرآن و روایات درباره سفر شرعی == | == آیات قرآن و روایات درباره سفر شرعی == | ||
آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]] درباره حکم روزه در سفر است. در این آیه آمده است: ''' | آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]] درباره حکم روزه در سفر است. در این آیه آمده است: '''«'''هرکس از شما بیمار یا در سفر باشد، به‌همان تعداد، از روزهای دیگر روزه بگیرد'''.»''' | ||
برخی از فقها برای بیان حکم فقهی روزه مسافر به این آیه استناد کرده‌اند.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به علامه حلی، منتهی‌المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۹، ص۳۱۵؛ فاضل کاظمی، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۳۳۲-۳۳۳.</ref> | برخی از فقها برای بیان حکم فقهی روزه مسافر به این آیه استناد کرده‌اند.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به علامه حلی، منتهی‌المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۹، ص۳۱۵؛ فاضل کاظمی، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۳۳۲-۳۳۳.</ref> | ||
در آیه ۱۰۱ [[سوره نساء]] هم از نماز در سفر سخن آمده است: ''' | در آیه ۱۰۱ [[سوره نساء]] هم از نماز در سفر سخن آمده است: '''«'''و چون در زمین سفر کردید، اگر بیم داشتید آنان که کفر ورزیده‌اند به شما آزار برسانند، گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید'''.»''' در برخی از کتاب‌های فقهی، به این آیه برای بیان حکم شرعی نماز در سفر استناد شده است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به موسوی سبزواری، مهذب‌الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۹، ص۳۰۹؛ سبحانی، الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ۱۳۸۱ش/۱۴۲۳ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> | ||
در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)| | در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل‌الشیعه]]، در بخش «نماز مسافر»، ۲۴۸ [[حدیث]] در باب احکام نماز مسافر نقل شده است.<ref>حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۴۵۱-۵۳۹.</ref> همچنین ۹۹ حدیث در بخش‌های مربوط به روزه مسافر آمده است.<ref>حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۱۷۳-۲۰۹.</ref> | ||
==نماز مسافر== | ==نماز مسافر== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
برخی از احکام نماز مسافر به‌شرح زیر است: | برخی از احکام نماز مسافر به‌شرح زیر است: | ||
* مسافر باید نمازهای ظهر و عصر و عِشا را شکسته بخواند؛ یعنی دورکعتی بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳.</ref> | * مسافر باید نمازهای ظهر و عصر و عِشا را شکسته بخواند؛ یعنی دورکعتی بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳.</ref> | ||
* مسافر از وقتی به | * مسافر از وقتی به [[حد ترخص]] برسد، باید نمازهایش را شکسته بخواند؛ یعنی به‌اندازه‌ای از شهرش دور شود که دیوار آن را نبیند و صدای اذان شهر را نشنود.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۰۷.</ref> | ||
* اگر در سفر، وقت نماز شد؛ اما هنوز [[نماز]] نخوانده بود و پیش از تمام‌شدن وقت نماز به [[وطن]] رسید، باید نماز را کامل بخواند. همچنین اگر هنوز سفرش را شروع نکرده بود و وقت نماز شد، اما نمازش را نخواند و به مسافرت رفت، اگر وقت نماز باقی است، باید آن را شکسته بخواند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | * اگر در سفر، وقت نماز شد؛ اما هنوز [[نماز]] نخوانده بود و پیش از تمام‌شدن وقت نماز به [[وطن]] رسید، باید نماز را کامل بخواند. همچنین اگر هنوز سفرش را شروع نکرده بود و وقت نماز شد، اما نمازش را نخواند و به مسافرت رفت، اگر وقت نماز باقی است، باید آن را شکسته بخواند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | ||
* چنانچه [[نماز قضا|نمازی قضا]] شود، همان‌گونه باید قضای آن خوانده شود؛ یعنی اگر باید شکسته می‌خوانده، لازم است شکسته قضا شود، هرچند در سفر نباشد. و چنانچه باید کامل می‌خوانده، باید به‌صورت کامل قضا شود، هرچند در سفر باشد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | * چنانچه [[نماز قضا|نمازی قضا]] شود، همان‌گونه باید قضای آن خوانده شود؛ یعنی اگر باید شکسته می‌خوانده، لازم است شکسته قضا شود، هرچند در سفر نباشد. و چنانچه باید کامل می‌خوانده، باید به‌صورت کامل قضا شود، هرچند در سفر باشد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | ||
* کسی که به‌قصد انجام‌دادن کار [[حرام|حرامی]] مانند دزدی سفر می‌کند، باید نمازش را کامل بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۹۵.</ref> | * کسی که به‌قصد انجام‌دادن کار [[حرام|حرامی]] مانند [[دزدی]] سفر می‌کند، باید نمازش را کامل بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۹۵.</ref> | ||
==روزه مسافر== | ==روزه مسافر== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==دیدگاه اهل‌سنت== | ==دیدگاه اهل‌سنت== | ||
به‌گزارش [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|سیدعبدالحسین شرف‌الدین]]، فقیهان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] روزه‌گرفتن در سفر شرعی را جایز می‌دانند؛ یعنی [[فتوا|فتوایشان]] این است که مسافر مجاز است که روزه بگیرد یا نگیرد.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۶.</ref> در خصوص خواندن نماز در سفر هم همین حکم دارند؛ به‌جز | به‌گزارش [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|سیدعبدالحسین شرف‌الدین]]، فقیهان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] روزه‌گرفتن در سفر شرعی را جایز می‌دانند؛ یعنی [[فتوا|فتوایشان]] این است که مسافر مجاز است که روزه بگیرد یا نگیرد.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۶.</ref> در خصوص خواندن نماز در سفر هم همین حکم دارند؛ به‌جز [[مذهب حنفی|حَنَفی‌ها]] و کوفیان که معتقدند باید شکسته خوانده شود.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۱.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||