۱۷٬۲۸۰
ویرایش
سابقون: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==ریشه و معانی== | ==ریشه و معانی== | ||
سابقون صیغۀ جمع مذکر اسم فاعل از مصدر سَبْق، به معنای پیشی گیرندگان، است. به اسب پیشرو در مسابقه، سابق و سَبوق گفته می شود.<ref>ازهری؛ ابن منظور، ذیل «سبق» </ref> | سابقون صیغۀ جمع مذکر اسم فاعل از مصدر سَبْق، به معنای پیشی گیرندگان، است. به اسب پیشرو در مسابقه، سابق و سَبوق گفته می شود.<ref>ازهری؛ ابن منظور، ذیل «سبق» </ref> | ||
سَبق در مقابل لُحوق، در اصل، به معنای پیش افتادن در راه است و مجازاً دربارۀ هر پیشی گرفتن و تقدم یافتنی به کار می‌رود، مانند تعبیر: | سَبق در مقابل لُحوق، در اصل، به معنای پیش افتادن در راه است و مجازاً دربارۀ هر پیشی گرفتن و تقدم یافتنی به کار می‌رود، مانند تعبیر: | ||
<blockquote>{{متن قرآن|مَّا سَبَقُونَا إِلَيْهِ﴿١١﴾|ترجمه= در پذیرش [[اسلام]] بر ما پیشی نمی‌گرفتند.﴿١١﴾ |سوره=46|آیه=١١}}</blockquote> | <blockquote>{{متن قرآن|مَّا سَبَقُونَا إِلَيْهِ﴿١١﴾|ترجمه= در پذیرش [[اسلام]] بر ما پیشی نمی‌گرفتند.﴿١١﴾ |سوره=46|آیه=١١}}</blockquote> | ||
به طور مستعار، برای کسب فضائل و برتری بر دیگران نیز به کار رفته است مانند:<blockquote>{{متن قرآن|والسابقون السابقون﴿۱۰﴾|ترجمه=و سبقت گيرندگان مقدمند.﴿۱۰﴾ |سوره=۵۶|آیه=۱۰}}</blockquote> <ref>نک: راغب اصفهانی؛ ابن منظور؛ مصطفوی، ذیل «سبق»</ref> | به طور مستعار، برای کسب فضائل و برتری بر دیگران نیز به کار رفته است مانند:<blockquote>{{متن قرآن|والسابقون السابقون﴿۱۰﴾|ترجمه=و سبقت گيرندگان مقدمند.﴿۱۰﴾ |سوره=۵۶|آیه=۱۰}}</blockquote> <ref>نک: راغب اصفهانی؛ ابن منظور؛ مصطفوی، ذیل «سبق»</ref> | ||
<blockquote>{{متن قرآن|إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ ﴿۱۷﴾|ترجمه=ما رفتیم که مسابقه بدهیم.﴿۱۷﴾ |سوره=12 |آیه=۱۷}}</blockquote> <ref>نک: راغب اصفهانی، ذیل «سبق»</ref> | <blockquote>{{متن قرآن|إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ ﴿۱۷﴾|ترجمه=ما رفتیم که مسابقه بدهیم.﴿۱۷﴾ |سوره=12 |آیه=۱۷}}</blockquote> <ref>نک: راغب اصفهانی، ذیل «سبق»</ref> | ||
==در قرآن== | ==در قرآن== | ||
از ۳۷ مرتبه‌ای که سَبق و مشتقات آن در [[قرآن کریم]] به کار رفته است: | از ۳۷ مرتبه‌ای که سَبق و مشتقات آن در [[قرآن کریم]] به کار رفته است: | ||
هشت مورد اسم فاعل «سابق» است که در تمامی این موارد معنای پیشی گرفتن وجود دارد. از این هشت مورد، دو آیه توصیه به امت [[مسلمان]] برای پیشی گرفتن در خیرات است<ref>بقره:۱۴۸؛ مائده:۴۸</ref>، یک آیه توصیه به انسانها برای پیشی گرفتن به سوی بخشایش پروردگار و [[بهشت]]<ref>حدید:۲۱</ref> و پنج آیه وصف‌هایی دربارۀ برخی از «سابقون» است، مانند برادرانی که در [[ایمان]] مقدّم بوده‌اند<ref>حشر:۱۰</ref> نخستین مسلمانان از [[مهاجران]] و [[انصار]] <ref>توبه:۱۰۰</ref>، وارثان کتابهای آسمانی<ref>فاطر:۳۲</ref> و برخی از مؤمنان و مقربان.<ref>مؤمنون:۵۷ـ۶۱؛ واقعه:۱۰</ref> | هشت مورد اسم فاعل «سابق» است که در تمامی این موارد معنای پیشی گرفتن وجود دارد. از این هشت مورد، دو آیه توصیه به امت [[مسلمان]] برای پیشی گرفتن در خیرات است<ref>بقره:۱۴۸؛ مائده:۴۸</ref>، یک آیه توصیه به انسانها برای پیشی گرفتن به سوی بخشایش پروردگار و [[بهشت]]<ref>حدید:۲۱</ref> و پنج آیه وصف‌هایی دربارۀ برخی از «سابقون» است، مانند برادرانی که در [[ایمان]] مقدّم بوده‌اند<ref>حشر:۱۰</ref> نخستین مسلمانان از [[مهاجران]] و [[انصار]] <ref>توبه:۱۰۰</ref>، وارثان کتابهای آسمانی<ref>فاطر:۳۲</ref>و برخی از مؤمنان و مقربان.<ref>مؤمنون:۵۷ـ۶۱؛ واقعه:۱۰</ref> | ||
بنابراین، به نظر می‌رسد واژۀ سابقون در [[قرآن]] به طور کلی برای وصف کسانی به کار رفته که در نیکی‌ها (خیرات) جلودار هستند، از جمله در [[ایمان]] یا در عمل به دستورهای کتابهای آسمانی. بر اساس آیه‌های قرآن، ویژگی‌های این افراد با ویژگی‌های مؤمنان حقیقی مشابه است، چنانکه مطابق آیۀ ۵۷ تا ۶۱ [[سوره مؤمنون|سورۀ مؤمنون]]، افرادی که در کارهای نیک شتاب | بنابراین، به نظر می‌رسد واژۀ سابقون در [[قرآن]] به طور کلی برای وصف کسانی به کار رفته که در نیکی‌ها (خیرات) جلودار هستند، از جمله در [[ایمان]] یا در عمل به دستورهای کتابهای آسمانی. بر اساس آیه‌های قرآن، ویژگی‌های این افراد با ویژگی‌های مؤمنان حقیقی مشابه است، چنانکه مطابق آیۀ ۵۷ تا ۶۱ [[سوره مؤمنون|سورۀ مؤمنون]]، افرادی که در کارهای نیک شتاب می‌کنند و درآن سبقت می‌گیرند، کسانی هستند که از خشیت پروردگار می‌ترسند، به نشانه‌های او ایمان دارند، به او [[شرک]] نمی‌ورزند، از آنچه خدا به ایشان داده انفاق می‌کنند و همواره در اندیشه بازگشت به سوی پروردگارند. | ||
==آیات== | ==آیات== | ||
آیاتی که دربارۀ معنای سابقون مباحث فراوانی برانگیخته، آیات۱۰ و ۱۱ [[سوره واقعه|سورۀ واقعه]] است که سابقون را، پس از دو دستۀ «اصحاب میمنة» و «اصحاب مشئمة» <ref>نک: جنة؛ جحیم</ref>، در دسته بندی سه‌گانه انسانها ذکر کرده است: | آیاتی که دربارۀ معنای سابقون مباحث فراوانی برانگیخته، آیات۱۰ و ۱۱ [[سوره واقعه|سورۀ واقعه]] است که سابقون را، پس از دو دستۀ «اصحاب میمنة» و «اصحاب مشئمة» <ref>نک: جنة؛ جحیم</ref>، در دسته بندی سه‌گانه انسانها ذکر کرده است: | ||
«والسابقون السابقون اولئک المقربون». | |||
برخی از مفسران معتقدند که در دو واژۀ مکرر سابقون در این آیه، متعلَّق سبقت در هر مورد متفاوت است و این دو کلمه را مبتدا و خبر می‌دانند<ref>نک: سمرقندی؛ زمخشری؛ فخررازی، ذیل آیه</ref>برخی مفسران <ref>نک: طبرسی؛ ابوحیان اندلسی؛ طباطبایی، ذیل آیه</ref> این وجه را نیز جایز دانسته‌اند که السابقون دوم تأکید اولی باشد و جملۀ «'''اولئک المقربون'''» خبر آن. در این صورت، معنای عبارت چنین خواهد بود که سابقون به درجه‌ای از برتری و فضیلت رسیده‌اند که گویا مقام آنان به وصف در نمی‌آید و بر همین اساس تعبیری که دربارۀ ایشان به کار رفته از تعبیر مربوط به اصحاب میمنه بالاتر است که با «ما» ی تعجبیه در «ما أصحاب المیمنة» <ref>واقعه: ۸</ref> آمده است.<ref>نک:ابن عاشور؛ سید قطب، ذیل آیه</ref> | |||
==جایگاه سابقون== | |||
فارغ از این نظریه، مسلّم است که '''السابقون''' در این آیه درجاتی بالاتر از دو دستۀ قبل، یعنی اصحاب میمنه و اصحاب مشئمه، دارند. بنا بر آیات بعدی (۱۲ـ۱۴)، جایگاه این افراد در [[بهشت]] است، گروهی از آنان از پیشینیان و اندکی ازآنان از متأخران هستند. | |||
برخی گفته‌اند شاید مراد از پیشینیان، مردم صدر اسلام و مراد از متأخران مسلمانان دوره‌های | گرچه اغلب مفسران<ref>نک: مقاتل‌بن سلیمان؛ طبری؛ طبرسی؛ زمخشری؛ بیضاوی؛ آلوسی؛ طباطبایی، ذیل آیه</ref>پیشینیان (الاولین) را امت‌های پیش از [[اسلام]] و متأخران را امت اسلام معنا کرده‌اند، اما در جمع بین این دیدگاه و بین روایتی که از [[ابوهریره]] نقل شده است، اختلاف وجود دارد. از ابوهریره نقل شده وقتی آیۀ ۱۳ و ۱۴ [[سوره واقعه|سورۀ واقعه]] نازل شد، بر مسلمانان گران آمد که سابقون از امت‌های پیشین بسیار باشند و از امت اسلام اندک. پس آیۀ ۳۹ و ۴۰ نازل شد (گروهی از پیشینیان و گروهی از متأخران) و [[پیامبر (ص)]] به [[صحابه]] فرمود شما دو سوم، بلکه نیمی،از بهشتیان هستید و در نیم دیگر نیز با پیشینیان شریک خواهید بود.<ref>نک:احمدبن حنبل، ج۲، ص۳۹۱؛ ابن‌ابی حاتم رازی، ج۱۰، ص۳۳۳۰</ref> | ||
برخی گفته‌اند شاید مراد از پیشینیان، مردم صدر اسلام و مراد از متأخران مسلمانان دوره‌های بعدی باشند.<ref>نک: طبرسی؛ قرطبی، ذیل آیه</ref> | |||
[[زمخشری]] (ذیل آیه) روایت ابوهریره را نپذیرفته و آن را به دو دلیل نادرست شمرده است: | [[زمخشری]] (ذیل آیه) روایت ابوهریره را نپذیرفته و آن را به دو دلیل نادرست شمرده است: | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۴: | ||
*[[نسخ]] در اخبار جایز نیست<ref>نک: فخر رازی؛ طباطبایی، ذیل آیات</ref> [[آلوسی]] (ذیل آیات) به زمخشری چنین پاسخ گفته است که شاید وقتی [[صحابه]] آیۀ اول را شنیدند گمان کردند تعداد اصحاب یمین در امت اسلام اندک است، پس آیۀ دوم نازل شد تا این نگرانی آنها دربارۀ اصحاب یمین برطرف شود و این مورد از موارد نسخ اخبار نیست. به نظر می‌رسد بهترین وجه در رفع این اشکال از [[فخر رازی]] (ذیل آیه) است که گفته گرچه سابقون از امت اسلام اندک‌اند و از امت‌های پیشین زیاد، اما خدا بر امت اسلام رحمتی نازل کرده و چیزهایی را بر آنان بخشیده که بر دیگران نبخشیده و به پیامبر آنها مقام [[شفاعت]] داده است که در نتیجه تعداد نجات‌یافتگان آنها که از اصحاب یمین هستند بسیار است.<ref>برای دیگر وجوه جمع این تعارض نک: بیضاوی؛ آلوسی؛ ابن عاشور، ذیل آیات</ref> | *[[نسخ]] در اخبار جایز نیست<ref>نک: فخر رازی؛ طباطبایی، ذیل آیات</ref> [[آلوسی]] (ذیل آیات) به زمخشری چنین پاسخ گفته است که شاید وقتی [[صحابه]] آیۀ اول را شنیدند گمان کردند تعداد اصحاب یمین در امت اسلام اندک است، پس آیۀ دوم نازل شد تا این نگرانی آنها دربارۀ اصحاب یمین برطرف شود و این مورد از موارد نسخ اخبار نیست. به نظر می‌رسد بهترین وجه در رفع این اشکال از [[فخر رازی]] (ذیل آیه) است که گفته گرچه سابقون از امت اسلام اندک‌اند و از امت‌های پیشین زیاد، اما خدا بر امت اسلام رحمتی نازل کرده و چیزهایی را بر آنان بخشیده که بر دیگران نبخشیده و به پیامبر آنها مقام [[شفاعت]] داده است که در نتیجه تعداد نجات‌یافتگان آنها که از اصحاب یمین هستند بسیار است.<ref>برای دیگر وجوه جمع این تعارض نک: بیضاوی؛ آلوسی؛ ابن عاشور، ذیل آیات</ref> | ||
یکی دیگر از موارد بحث در این باره، تعبیر «السابقون الاولون» <ref>توبه: ۱۰۰</ref> در مورد نخستین پیشگامان از [[مهاجرین]] و [[انصار]] است که خدا به آنها و کسانی که از ایشان به نیکی پیروی کنند، وعدۀ خشنودی خود و بهشت و رضایت آنها از خود را داده است. دربارۀ اینکه نخستین سابقون چه کسانی هستند آرای گوناگونی بیان شده، که از آن جمله است: کسانی که به دو [[قبله]] نماز | ==نخستین سابقون== | ||
یکی دیگر از موارد بحث در این باره، تعبیر «السابقون الاولون» <ref>توبه: ۱۰۰</ref> در مورد نخستین پیشگامان از [[مهاجرین]] و [[انصار]] است که خدا به آنها و کسانی که از ایشان به نیکی پیروی کنند، وعدۀ خشنودی خود و بهشت و رضایت آنها از خود را داده است. دربارۀ اینکه نخستین سابقون چه کسانی هستند آرای گوناگونی بیان شده، که از آن جمله است: | |||
* کسانی که به دو [[قبله]] [[نماز]] خواندند | |||
* مسلمانانی که در [[جنگ بدر]] حضور داشتند | |||
* کسانی که [[بیعت رضوان]] را درک کردند | |||
* کسانی که پیش از [[هجرت]] اسلام آوردند و پیش از بدر مهاجرت کردند | |||
* آنان که در [[شهادت]] پیشی گرفتند | |||
* کسانی که در هجرت به [[حبشه]] یا [[مدینه]] پیشگام بودند<ref>نک: طبری؛ طوسی، تبیان؛ ماوردی؛ طبرسی؛ ابوحیان اندلسی؛ طباطبایی، ذیل توبه: ۱۰۰</ref> | |||
* کسانی که پیش از فتح ([[مکه]] یا [[حدیبیه]]) [[انفاق]] کردند و جنگیدند، از کسانی که پس از آن، انفاق و کارزار کردند.<ref>نک: طبری؛ طبرسی، ذیل آیه: 10، حدید</ref> پ | |||
* کسانی که پیش از [[غزوۀ بدر]] هجرت کردند، از کسانی که تا [[غزوۀ تبوک]] ایمان آوردند و از طریقۀ مسلمانان قبل پیروی کردند و در راه ایمان سختی بسیار کشیدند<ref>نک: طباطبایی، ذیل آیه</ref> | |||
* سابقون شامل همۀ کسانی است که از آغاز [[اسلام]] تا [[قیامت]] در [[ایمان]] آوردن سبقت بگیرند.<ref>طباطبایی، ذیل آیه</ref> | |||
بر اساس تفاسیر، برخی اموری که سابقون در آن پیشگام هستند عبارت‌اند از: [[ایمان]] | «سابقه» در اسلام ویژگی بسیار مهمی بوده که در مجادلات کلامی پس از [[رحلت پیامبراکرم]]، برای تعیین جانشین ایشان، تاثیر بسیاری داشته است.<ref>نک: افسرالدین، ذیل «سابقه» </ref> | ||
==اموری که سابقون در آن پیشگامند== | |||
بر اساس تفاسیر، برخی اموری که سابقون در آن پیشگام هستند عبارت‌اند از: | |||
* [[ایمان]] | |||
* [[اسلام]] | |||
* اطاعت از [[خدا]] | |||
* انجام دادن اموری که خدا به آن دعوت نموده و رضای الهی در آن است | |||
* تصدیق و پیروی از [[انبیا]] | |||
* یاری کردن [[پیامبر اسلام]] | |||
* [[جهاد]] | |||
* انجام دادن امور خیر | |||
* برپاداشتن نمازهای پنج‌گانه | |||
* [[توبه]]، [[صدقه]] | |||
* انفاق اموال | |||
* فضائل اخلاقی و صفات پسندیده | |||
* رفتن به [[مسجد]] <ref>نک: طبری؛ ثعلبی؛ میبدی؛ طبرسی؛ سورآبادی؛ قرطبی، ذیل واقعه:۱۰</ref> | |||
==اوصاف سابقون در قرآن و تفاسیر== | ==اوصاف سابقون در قرآن و تفاسیر== | ||
| خط ۴۴: | خط ۶۸: | ||
{{ستون-شروع|4}} | {{ستون-شروع|4}} | ||
* توکل به خدا | * توکل به خدا | ||
* مداومت در عمل خیر | *مداومت در عمل خیر | ||
* فانی شدن از صفات نفسانی | *فانی شدن از صفات نفسانی | ||
* انس با [[قرآن]] | *انس با [[قرآن]] | ||
* بهتر بودن باطن از ظاهر | *بهتر بودن باطن از ظاهر | ||
* برپا داشتن نوافل و [[مستحبات]] | *برپا داشتن نوافل و [[مستحبات]] | ||
* انجام دادن واجبات | *انجام دادن [[واجبات]] | ||
* اخلاص در کارها | *اخلاص در کارها | ||
* الگو بودن برای دیگران | *الگو بودن برای دیگران | ||
* دارا بودن بلند مرتبه ترین درجات اهل سعادت | * دارا بودن بلند مرتبه ترین درجات اهل سعادت | ||
* رسیدن به مقام قرب الهی | *رسیدن به مقام قرب الهی | ||
* متنعم شدن از انواع نعمتهای بهشتی | * متنعم شدن از انواع نعمتهای بهشتی | ||
* نوشیدن از تسنیم که گواراترین شراب بهشتیان است | * نوشیدن از تسنیم که گواراترین شراب بهشتیان است | ||
* ورود به [[بهشت]] بدون حساب | * ورود به [[بهشت]] بدون حساب | ||
* | *داشتن مقام [[شفاعت]]<ref>نک: قمی؛ ثعلبی؛ زمخشری؛ طبرسی، ذیل واقعه: ۱۰؛ سمرقندی؛ آلوسی، ذیل فاطر: ۳۲</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۷۲: | خط ۹۶: | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[پیامبر]] در پاسخ سوال [[ابن عباس]]:{{سخ}}{{حدیث|ابن عبّاس گويد: از تفسير قول خدا- عزّ و جلّ- السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ «پيشىگيرندگان (بايمان) همان پيشىگيرندگان (ببهشت) اند، آنان مقرّبانند، در بهشتهاى پر نعمت خواهند بود» «1» از رسول خدا (ص) پرسيدم، فرمود: جبرئيل بمن گفته: اينان على و شيعيان او هستند، آنانند كه به بهشت پيشى گيرند، و بجهت كرامتى كه خداوند بآنان نموده مقرّبان درگاه خداى متعال مىباشند.}}|تاریخ بایگانی || منبع = <small>[[شیخ مفید]]، امالی، ص 298.</small> | تراز = چپ| عرض = 280px | اندازه خط = 12px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[پیامبر]] در پاسخ سوال [[ابن عباس]]:{{سخ}}{{حدیث|ابن عبّاس گويد: از تفسير قول خدا- عزّ و جلّ- '''السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ''' «پيشىگيرندگان (بايمان) همان پيشىگيرندگان (ببهشت) اند، آنان مقرّبانند، در بهشتهاى پر نعمت خواهند بود» «1» از [[رسول خدا(ص)]] پرسيدم، فرمود: [[جبرئيل]] بمن گفته: اينان [[على(ع)]] و [[شيعيان]] او هستند، آنانند كه به بهشت پيشى گيرند، و بجهت كرامتى كه خداوند بآنان نموده مقرّبان درگاه خداى متعال مىباشند.}}|تاریخ بایگانی || منبع = <small>[[شیخ مفید]]، امالی، ص 298.</small> | تراز = چپ| عرض = 280px | اندازه خط = 12px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
در روایات دیگری، به مصادیق السابقون به طور خاص اشاره شده، از جمله در روایتی از [[ابن عباس]] آمده که از [[پیامبراکرم]] راجع به معنای «'''السابقون السابقون'''» پرسش کرده و آن حضرت فرموده که [[جبرئیل]] گفته است آنها [[علی(ع)]] و [[شیعیان]] او هستند که به [[بهشت]] سبقت می‌گیرند.<ref>مفید، ص۲۹۸؛ طوسی، امالی، ص۷۲؛ حاکم حسکانی، ج۲، ص۲۹۵</ref> | در روایات دیگری، به مصادیق السابقون به طور خاص اشاره شده، از جمله در روایتی از [[ابن عباس]] آمده که از [[پیامبراکرم]] راجع به معنای «'''السابقون السابقون'''» پرسش کرده و آن حضرت فرموده که [[جبرئیل]] گفته است آنها [[علی(ع)]] و [[شیعیان]] او هستند که به [[بهشت]] سبقت می‌گیرند.<ref>مفید، ص۲۹۸؛ طوسی، امالی، ص۷۲؛ حاکم حسکانی، ج۲، ص۲۹۵</ref> | ||
ابن مردویه اصفهانی <ref>ابن مردویه اصفهانی، ص۳۳۰</ref>در تفسیر آیۀ ۱۰ [[سوره واقعه|سورۀ واقعه]] از ابن عباس نقل می‌کند که آیۀ «السابقون السابقون» دربارۀ [[حزقیل]] (مؤمن آل فرعون) و [[حبیب نجار]] (که داستانش در [[سوره یس|سورۀ یس]] آمده) و [[علی بن ابی طالب]] نازل شده است، که هر یک در میان امت خویش پیشگام هستند و علی علیه السلام افضل آنهاست.<ref>نیز نک: سیوطی؛ شوکانی؛ آلوسی، ذیل آیه</ref>در [[روایات]] [[شیعه]]، علاوه بر [[انبیا]] و [[امام علی]] و[[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السلام، برخی [[:رده:صحابه|صحابۀ]] بزرگ مانند [[خدیجه]]، [[سمیه]] و پسرش [[عمار یاسر]]، [[سلمان فارسی]]، [[مقداد]]، [[ابوذر]] و [[بلال]] و برخی از اصحاب ائمه علیهم السلام همچون [[زرارة بن اعین]]، [[ابوبصیر|ابوبصیر مرادی]]، [[محمد بن مسلم]] و [[برید بن معاویه عجلی]]) از مصادیق سابقون دانسته شده‌اند.<ref>نک: طبرسی، ذیل فاطر: ۳۲؛ حویزی، ذیل توبه: ۱۰۰، واقعه: ۱۰</ref> | ابن مردویه اصفهانی <ref>ابن مردویه اصفهانی، ص۳۳۰</ref>در تفسیر آیۀ ۱۰ [[سوره واقعه|سورۀ واقعه]] از [[ابن عباس]] نقل می‌کند که آیۀ «السابقون السابقون» دربارۀ [[حزقیل]] (مؤمن آل فرعون) و [[حبیب نجار]] (که داستانش در [[سوره یس|سورۀ یس]] آمده) و [[علی بن ابی طالب]] نازل شده است، که هر یک در میان امت خویش پیشگام هستند و علی علیه السلام افضل آنهاست.<ref>نیز نک: سیوطی؛ شوکانی؛ آلوسی، ذیل آیه</ref> | ||
در [[روایات]] [[شیعه]]، علاوه بر [[انبیا]] و [[امام علی]] و[[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السلام، برخی [[:رده:صحابه|صحابۀ]] بزرگ مانند [[خدیجه]]، [[سمیه]] و پسرش [[عمار یاسر]]، [[سلمان فارسی]]، [[مقداد]]، [[ابوذر]] و [[بلال]] و برخی از اصحاب ائمه علیهم السلام همچون [[زرارة بن اعین]]، [[ابوبصیر|ابوبصیر مرادی]]، [[محمد بن مسلم]] و [[برید بن معاویه عجلی]]) از مصادیق سابقون دانسته شده‌اند.<ref>نک: طبرسی، ذیل فاطر: ۳۲؛ حویزی، ذیل توبه: ۱۰۰، واقعه: ۱۰</ref> | |||
در روایتی نیز، به نقل از [[محمد بن سنان]] از [[داود بن كثیر رقی]] از [[امام صادق علیه السلام]]، آیۀ ۱۰ سورۀ واقعه به خلقت ازلی مخلوقات تفسیر، و گفته شده است که [[پیامبر]] و [[ائمه]] نخستین کسانی بودند که وارد آتشی شدند که برای آزمایش بندگی خدا مهیا شده بود و سپس [[شیعیان]] آنان وارد آتش شدند و از این رو آنان سابقون‌اند.<ref>نعمانی، ص ۹۱؛ حسن بن سلیمان حلّی، ص ۱۷۵ - ۱۷۶؛ قس د. اسلام، ذیل مدخل، که تمامی مقالۀ خود را بر این اساس سامان داده و آن را با عقاید صوفیان و فرقۀ بابیه مقایسه کرده است.</ref> | در روایتی نیز، به نقل از [[محمد بن سنان]] از [[داود بن كثیر رقی]] از [[امام صادق علیه السلام]]، آیۀ ۱۰ سورۀ واقعه به خلقت ازلی مخلوقات تفسیر، و گفته شده است که [[پیامبر]] و [[ائمه]] نخستین کسانی بودند که وارد آتشی شدند که برای آزمایش بندگی خدا مهیا شده بود و سپس [[شیعیان]] آنان وارد آتش شدند و از این رو آنان سابقون‌اند.<ref>نعمانی، ص ۹۱؛ حسن بن سلیمان حلّی، ص ۱۷۵ - ۱۷۶؛ قس د. اسلام، ذیل مدخل، که تمامی مقالۀ خود را بر این اساس سامان داده و آن را با عقاید صوفیان و فرقۀ بابیه مقایسه کرده است.</ref> | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۴۷: | ||
{{چپ‌چین}} | {{چپ‌چین}} | ||
* The Quran: an Encyclopedia. Edited by Oliver Leaman. New York ۲۰۰۶ | * The Quran: an Encyclopedia. Edited by Oliver Leaman. New York ۲۰۰۶ | ||
* Routledge. SABIQA (by Asma Afsaruddin) | * Routledge. SABIQA (by Asma Afsaruddin) | ||
* EI۲. AL-SABIĶŪN (by D. MACEOIN. | * EI۲. AL-SABIĶŪN (by D. MACEOIN. | ||
{{پایان چپ‌چین}} | {{پایان چپ‌چین}} | ||